Actuele beschouwing van de middenklasse
[Recensie] Roxanne van Iperen schetst een kritisch tijdsbeeld en constateert dat we leven in een ‘wereld van extremen’. Ze is bezorgd over tal van actuele ontwikkelingen die het denken van mensen veranderen:
“In meer opzichten zijn extremen genormaliseerd en alledaags geworden. Partijen die hun achterban voorheen in een brede middengroep van centrum tot rechts vonden, zijn opgeschoven naar steeds conservatiever en antiliberale gedachtegoed” (p. 15).
Er is een spanning tussen groepen mensen ontstaan waardoor er sprake is van een wij – zij denken. Een brede tot dusver gematigde middengroep ervaart nu een onzekere toekomst door tal van maatschappelijke ontwikkelingen waar nu – buiten het bestek van dit boek – de oorlog in Oekraïne, de discussie over stikstof en de stijgende (energie)prijzen aan moeten worden toegevoegd want die vallen nog buiten de reikwijdte van dit boek Eigen welzijn eerst.
Van Iperen legt uit dat de mensen van de middengroep, die voorheen altijd open en tolerant waren, niet zozeer racistische motieven hebben maar denken vanuit angst en zelfbehoud. De Amerikaanse schrijfster Barbara Ehrenreich noemde dit 20 jaar geleden ‘welfare chauvinism’ en dit wordt treffend door iemand als volgt verwoord: “Ik ben geen racist of antiliberaal; ik sta slechts op voor mijn eigen vrijheid en welzijn, en dat van mijn kinderen” (p 100 – 101). Deze mensen hebben het gevoel dat ze dreigen te “verliezen wat verworven leek”. Van Iperen ziet een parallel met de jaren 30 uit de vorige eeuw en de Verenigde Staten ten tijde van Trump al blijft dat historisch gezien altijd gevaarlijk.
Bereikte posities staan tegenwoordig sterk onder druk en er leeft zorg over wat men de eigen kinderen nog kan garanderen. De bijpassende mentaliteit benoemt Van Iperen als ‘country club’-denken: een streng deurbeleid voor mensen uit andere groepen en klassen. Zij vestigt er nadrukkelijk de aandacht op – terwijl dat tot dusverre vaak onopgemerkt is en het tegen de verwachtingen in is – dat ook vrouwen mentaal ‘verrechtsen.’
Zo biedt Eigen welzijn eerst een kritische en actuele spiegel van onze huidige samenleving en formuleert het helder en actueel de glijdende schaal waarop de (voorheen) liberale middenklasse van Nederland zich momenteel bevindt.
Roxanne van Iperen werd bekend door haar boek ’t Hooge Nest en verwerkte de vele reacties op dit boek in ‘Brieven aan ’t Hooge Nest”. Ze hield in 2022 de 4-mei lezing.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
