"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Eigentijds en eigenzinnig

Zondag, 6 februari, 2022

Geschreven door: Christoph van den Belt
Artikel door: Evert van der Veen

Portret van twee christelijke kranten

[Recensie] Het boek Eigentijds en eigenzinnig is niet alleen journalistieke geschiedenis van twee dagbladen maar bevat daarin tevens maatschappelijke en kerkelijke geschiedenis van ons land. Ontwikkelingen bij deze kranten worden namelijk in een breder kader geplaatst. Die specifiek-christelijke identiteit van deze kranten – Nederlands Dagblad en Reformatorisch Dagblad –  vraagt van de lezer wel de nodige affiniteit met het gedachtegoed van deze kranten.

Wie die affiniteit niet heeft, moet hier en daar wel geduld oefenen want Christoph van den Belt gaat namelijk vrij breedvoerig in op theologische discussies die bij de redacties en besturen van deze kranten een grote rol spelen. Die beraadslagingen worden in dit boek allemaal duidelijk beschreven.

Het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad hebben ieder een eigen leefwereld en achterban en nemen daarom in het grote geheel van de Nederlandse dagbladjournalistiek toch wel een bijzondere positie in. Dat geldt ook voor het Friesch Dagblad dat provinciaal van karakter is maar tevens ook een christelijke – van oorsprong gereformeerde – signatuur heeft.

Eigentijds en eigenzinnig beschrijft de journalistieke overtuiging van waaruit het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad zijn opgericht. Het journalistieke ideaal past zich weliswaar enigszins aan bij de tijd maar de oorspronkelijke uitgangspunten blijven vooral bij het Reformatorisch Dagblad vrij onverkort overeind.  Bij het Nederlands Dagblad is namelijk een interessante ontwikkeling te zien waarbij men zich van de eigen groep losmaakt en zich breder en opener maar wel christelijk profileert.

Kookboeken Nieuws

Vooral voor wie de christelijke wereld van binnenuit kent, is dit een boeiend boek. De specifieke opvattingen zullen dan beter worden begrepen. Zo zijn er discussies over de plaats van het hoofdcommentaar dat aanvankelijk – zoals in vele kranten – een prominente plaats op de voorpagina inneemt. Vooral de plaats van het kerkelijke nieuws en de duiding van een enigszins verwante organisatie als de EO vergen veel redactionele aandacht. Dit nieuws en daarbij vooral de aandacht voor de kerken waartoe de meeste lezers behoren, is van wezenlijk belang voor de identiteit van de krant. De auteur concludeert dan ook tegen het einde van zijn boek:

“Hoewel het ND en het RD meer op andere dagbladen gingen lijken, bleven ze uniek” (p. 281).

Voor dit boek deed Christoph van den Belt vooral archiefonderzoek maar ook nam hij tal van interviews af met betrokkenen bij beide kranten.

Christoph van den Belt deed aan de VU een promotieonderzoek naar het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad gedurende 1960 – 2000. Hij is nu docent politieke geschiedenis aan de Radboud universiteit.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles