Lees het, het is meer dan de moeite waard!
“Tussen ons en de vlakte ligt immers de draad. Twee rijen van draden, waarboven zacht rode lampjes gloeien, als teken dat de dood op ons loert, op ons allen die hier gevangen zijn in dit vierkant van twee rijen hoogspanningsdraden en een hoge witte muur.”
[Recensie] Voorjaar 1943 – De terreur die over Europa woedde, nam steeds fellere vormen aan. De Joden waren het speelgoed van de overheersers. De achtentwintigjarige Eddy en de achttienjarige Friedel zitten dan in Westerbork. Twee idealisten die waren tewerkgesteld in het ziekenhuis; hij als arts en zij als verpleegster. Ze zijn zo’n half jaar samen als ze huwen in april 1943. Als Friedel in september verneemt dat ze zich moet klaarmaken voor transport, gaat hij op vrijwillige basis mee richting Auschwitz. Eddy kan en zal zijn Friedel niet alleen laten vertrekken.
Na drie dagen bereiken ze Auschwitz. Als ze uit de trein stappen worden ze gesplitst. Mannen en vrouwen worden gescheiden en gaan wel met z’n allen door de hellepoort die nu hun nieuwe thuis zal worden. Hij beseft ook onmiddellijk dat zijn familieleden dit niet hebben overleefd. Hij is ook niet meer Eddy maar Häftling 150822. Friedel zit in block 10; De vrouwen die daar zitten zijn eigenlijk studiemateriaal. Er worden experimenten uitgevoerd die heel onaangenaam zijn en die blijvende schade hebben bij hen; het zijn gewoon proefkonijnen voor Mengele en Clauberg. Door toedoen van Eddy blijft ze zolang mogelijk uit de handen van deze sadisten.
Hij gaat aan de slag in het ziekenhuis maar niet als arts; hij moet allerlei klusjes doen. Hij is eigenlijk nog een van de gelukkigen die hier is terecht gekomen en wat meer is, het block van Friedel ligt naast het zijne. Dat wil niet zeggen dat hij en andere Joodse Hollanders gespaard blijven. Zware arbeid, weinig eten en veel slagen en verwondingen zijn een alledaags ritueel. Hij doet er alles aan om het contact met Friedel te behouden, iets wat hem door zijn naïviteit soms zuur opbreekt. Maar hij is ook heel moedig en heeft meer dan een keer geluk gehad.
“Wat je wel ziet is de vlam, die eeuwige vlam uit de schoorsteen van het crematorium.
Dag en nacht dat vuur, altijd het bewustzijn dat daar mensen branden. Mensen als jij, met hersenen en een hart.”
Eind januari, om precies te zijn de 27e, werd de bevrijding van Auschwitz herdacht. 75 jaar geleden werd het kamp bevrijd en vonden ze daar mensen aan die meer dood dan levend waren. Ook kwamen de vele verschrikkingen aan het licht die de Nazi’s daar hadden gedaan op allerlei mensen waarvan de Joden het meest hebben geleden. Dit boek is een ooggetuigenverslag uit eerste hand. Eddy heeft een schriftje te pakken gekregen waarin hij, zo gedetailleerd mogelijk, alles uitlegt wat er in het kamp heeft afgespeeld. Dat het een gruwelijk en luguber iets is hoef ik jullie niet te vertellen. Hij vertelt over zijn dagen in het kamp; over de wreedheden die er gebeurden en hoe hij en zijn mede gevangenen onder het juk van de sadisten moesten leven.
Hij heeft daar weerzinwekkende toestanden gezien. In zijn ogen zou er maar één terechte straf kunnen zijn voor dit ‘soort’ mensen en dat is de dood, ter bescherming van de nieuwe maatschappij. Deze SS’ers en blockoudsten hadden geen greintje menselijkheid in zich. Voor elke situatie, hoe onnozel ook, wisten ze er munt uit te slaan om mensen te verwonden of naar de gaskamer te sturen. Aan variaties hadden de nazi’s genoeg: ophanging, vergassing, verdrinking en nog zoveel meer. Hoeveel boeken je er ook over leest, telkens worden er weer dezelfde dingen verteld: de dehumanisering. Dit staat voorop gepaard gaand met slagen en verwondingen, uithongering en de dood tot gevolg. Eenmaal je door de poort stapte was het ‘mens zijn’ gedaan, daar zorgden de nazi’s wel voor.
Dit is een absolute mustread maar het heeft tijd nodig om gelezen te worden. Het is zware kost en af toe moet je het terzijde leggen om het even te laten bezinken. Mensen die zo tot het uiterste moesten gaan, uitgemergelde lichamen die nog met moeite 35 kilo wogen en die nog de kracht vonden om door te gaan. Het is niet alleen zijn eigen getuigenis die Eddy neerpent maar ook die van andere gevangenen die over hun eigen ervaringen vertelden. Zo staat er ook een getuigenis in van iemand die in het crematorium werkte. Daar moest ik bijna van kokhalzen! Hij heeft alles letterlijk overgenomen en verbloemt niets! Duizelingwekkende cijfers van mensen die de dood vonden en op wat een manier!! Als je leest hoe het eraan toeging dan verwelkomde je de dood! De dood kwam niet als een vijand maar als de verlosser!
Dit is het verhaal dat Eddy De Wind heeft neergepend. Het is zijn relaas van Westerbork tot in Auschwitz en weer terug in Nederland. Het is een verhaal met een uitzonderlijke boodschap. Dat alles wat er in Auschwitz is gebeurd de pure waarheid is. Hij wilde blijven leven zodat hij het aan de mensen kon vertellen wat hij heeft meegemaakt. Ook al overleef je Auschwitz, Auschwitz zal je nooit verlaten. Je bent geschonden voor de rest van je leven. Degenen die echt kunnen bevatten hoe het geweest is, zijn de overlevenden. Hier staan feiten in beschreven die het verstand te boven gaan. Je leest ook heldhaftige feiten, mensen die van nog zoveel moed getuigden en die een sprankeltje hoop in zich hadden.
Hoe heftig, hoe gruwelijk dit boek ook is, lees het zodat Eddy De Wind het niet voor niets heeft geschreven. Dat het een duidelijke boodschap mag zijn. Dat verdienen die miljoenen mensen die vermoord zijn om hen met waardigheid te herdenken en voor altijd te blijven herinneren! Neem er je tijd voor want we mogen nooit vergeten wat er tijdens de Holocaust is gebeurd. Dit boek is het bewijs ervan. Lees het, het is meer dan de moeite waard. Onthoud het ook zodat de geschiedenis zich nooit meer herhaald! 5 sterren
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
