Beschaafd energieverbruik
[Recensie] Verschenen: een monumentaal boek over de geschiedenis van energie! Tenminste, zo luidt de omschrijving op de achterflap van Energy and civilization, a history. Even verder meldt de uitgever ook nog eens in superlatief taalgebruik, dat het hier gaat om een panoramische en interdisciplinaire benadering, die de lezers een magistraal overzicht biedt! Gepubliceerd in november 2018, actueler kan bijna niet!
Maar wie het boek ter hand neemt zal een zekere teleurstelling niet kunnen verbergen. Want het blijkt dat het betreffende boek al in 2017 in een hardbound editie is verschenen. Zou deze paperback dan een geactualiseerde versie zijn? Welnee! Een blik door de literatuurlijst van 67 (!) pagina’s laat onmiddellijk zien dat alle geraadpleegde boeken van voor 2016 dateren. Het chronologisch overzicht van ontwikkelingen op energiegebied gaat niet verder dan 2015, en wie bovendien leest dat de auteur het voorwoord in augustus 2016 heeft geschreven kan niet anders dan constateren dat de informatie uit het boek minstens twee tot drie jaar oud is.
Misschien dat Vaclav Smil, emeritus hoogleraar van de University of Manitoba, er tegenop zag om zijn manuscript van actueel feitenmateriaal te voorzien, want de kans is groot dat een dergelijke klus bijna onvermijdelijk veel meer werk gaat opleveren dan verwacht. Daar kan Smil over mee praten, want, zo schrijft hij in het voorwoord, het huidige boek is al een fundamentele en geactualiseerde revisie van zijn eerdere Energy in World History, dat in 1994 was verschenen. Het herschrijven van de oorspronkelijke tekst heeft geleid tot dit nieuwe boek Energy and civilization, a history , dat maar liefst 60 procent langer is dan de oorspronkelijke editie. Bovendien zijn er 40 procent meer illustraties opgenomen en is het bronnenmateriaal ruim verdubbeld. Het is kortom, wel te begrijpen dat Smil niet stond te springen om ten behoeve van een paperback editie opnieuw de pen te pakken en de veelomvattende materie te actualiseren.
Hoe ernstig is dat eigenlijk? Ter relativering zou je kunnen zeggen dat het hier om een historische benadering van het energieprobleem gaat, waarbij de meest recente ontwikkelingen misschien niet zo belangrijk zijn. In grote lijnen is deze constatering terecht, al maakt het wel een vreemde indruk dat kernenergie maar vier pagina’s krijgt toebedeeld en onderwerpen als kernfusie, zonthermische krachtcentrales en getijdenenergie zelfs niet of nauwelijks aan de orde komen. Dat is jammer, juist omdat Smil constateert, hoe de ontwikkeling van de mensheid in economisch, sociaal en milieukundig opzicht bepaald is door de ontwikkeling van nieuwe energiebronnen.
Dit alles neemt niet weg dat de uitvoerige analyse vanaf het gebruik van bijvoorbeeld dierlijke energie, waterkracht, windenergie en diverse vormen van fossiele brandstoffen het boek meer dan de moeite waard maakt. Dat Smil niet alleen op deze gebieden zeer deskundig is, bewijzen zijn veertigtal eerder verschenen boeken over energievraagstukken, voedselproductie, milieu en aanverwante onderwerpen. Maar hij weet de materie ook op een zeer lezenswaardige manier voor te schotelen. Kortom, we volgen de uitgever in zijn lofbetuigingen: een aanrader!
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
