Vuistdikke biografie de grote Rotterdamse humanist
[Signalering] Erasmus vond zichzelf vast geen ‘dwarsdenker’. Intellectuele vrijheid (of: onafhankelijk en onbevooroordeeld denken) stond voorop voor de bekendste geleerde die ons land heeft voortgebracht. In haar vuistdikke biografie duikt Sandra Langereis in het leven en werk van de grote Rotterdamse humanist, die niet alleen oude Latijnse en Griekse teksten, maar ook het menselijk gedrag onder zijn vergrootglas legde. Erasmus leefde op de grens van middeleeuwen en nieuwe tijd (1466-1536). Erasmus wilde een verbinder zijn, maar paste niet in bestaande hokjes en begreep niet altijd waarom hij mensen met zijn kritische vertalingen en meningen tegen zich in het harnas joeg. In zijn boek over de vrije wil keerde hij zich tegen het gedachtegoed van Luther, nadat hij aanvankelijk diens pleidooi voor vernieuwing had gesteund. Zelf was hij verdacht, omdat hij de Bijbel zag als mensenwerk en ruimte wilde laten voor discussie. Tegelijkertijd haalde zijn werk ongekende oplagen en wilden velen hem zien en horen spreken.
In zijn brieven toont de geleerde zich vaak arrogant en eigengereid. Het onderwijs dat hij kreeg beviel hem niet, hij voelde zich benadeeld bij de verdeling van de erfenis van zijn vader, werd tegen zijn zin in een klooster ondergebracht, had geldzorgen, kreeg onvoldoende erkenning en kwakkelde met zijn gezondheid. Ondanks de overvloed aan details blijf je als lezer geboeid door Erasmus’ tochten door Europa, zijn vriendschappen (onder meer met de beroemde Britse staatsman, humanist en rechtsgeleerde Thomas More) en zijn onophoudelijke inspanningen om zijn doelen te realiseren.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
