Hoe maatschappelijke betrokkenheid ons helpt te overleven
[Signalering] Socioloog Theo Schuyt pleit in dit boek ‘voor een nieuwe wetenschappelijke discipline, de filantropologie.’ Volgens hem is die nodig, omdat de bemoeienis van bestaande disciplines met filantropie vanwege hun focus op een deelaspect ervan haar systemische karakter belemmert. Om zijn these te onderbouwen presenteert hij een theoretisch kader, gebaseerd op dat van zijn collega’s Niklas Luhmann en Ramesh Mishra.
Schuyt vindt dat naast de markt, de overheid en de familie ook filantropie wereldwijd een systeemvereiste is omdat deze mensen helpt bij het voorzien in hun basisbehoeften. Onder filantropie verstaat hij “een universeel sociaal arrangement dat het kader vormt voor filantropisch gedrag (geld, goederen en tijd/expertise) aan anderen (buiten het eigen gezin), aan de groep of gemeenschap door individuen en organisaties (kerken, fondsen, bedrijven, goede doelenloterijen), met de intentie primair het belang van die anderen(en) (dan wel groep/gemeenschap) te dienen.’”
Omdat het boek over een normatief geladen begrip gaat, wordt een hoofdstuk gewijd aan de ethiek van de filantropie. Wie verwacht dat Schuyt daarin de normen en waarden die ten grondslag liggen aan de filantropie op grond van ethische theorieën rechtvaardigt of kritisch onder de loep neemt, komt bedrogen uit. Wel noemt hij argumenten tegen de filantropie, maar dan zonder die te voorzien van tegenargumenten, behalve dan de nietszeggende opmerking dat er altijd wel enkele rotte appels in een mand zitten. In plaats van de door velen geopperde kritiek dat filantropische instellingen als bijvoorbeeld de Koning Boudewijnstichting en de Voedselbank het neoliberalisme bestendigen, herhaalt Schuyt bezwerend dat ‘de liefde voor de mensheid’ het leidende motief is van de filantropie.
—
Eerder verschenen in Sociologie Magazine
