"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Fortuna´s kinderen

Dinsdag, 21 december, 2021

Geschreven door: Annejet van der Zijl
Artikel door: Nico Hylkema

De geschiedschrijver, zoals ze zich al eerder bewezen heeft

[Recensie] Met het boekenweekgeschenk Leon en Juliette van 2020 leek de geschiedenis van dit bijzondere paar wel verteld. Schrijfster Annejet van der Zijl ontdekte evenwel veel meer, dan zij in de beperkte omvang kwijt kon. Ze dook nog dieper in de geschiedenis van Leon en Juliette en hun nageslacht. Dat resulteerde in Fortuna’s kinderen. Een nieuwe bestseller.

Natuurlijk, Annejet van Zijl is de onvolprezen koningin van de Nederlandse non-fictie. Ze slaagt er keer op keer in, gedegen historisch verantwoorde geschiedenissen te boek te stellen. En dat doet ze ook nog op een literair verantwoorde manier.

Want Van Zijl kan schrijven, dat staat buiten kijf. En de geschiedenis van Leon en Juliette leent zich ook nog eens voor een roman, waarin de werkelijkheid bijna bedacht lijkt. Een Nederlandse zoon uit een welvarend geslacht, die valt voor een slavin in het Zuiden van de Verenigde Staten nog voor het einde van de slavernij, en dat daarin ook nog eens volhardt.

Het is een geschiedenis van een liefde, maar ook van de opkomst en ondergang van familiebedrijf en dat in een tijd waarin meer veranderde dan in de eeuwen ervoor. Doordat Van Zijl zich heeft verdiept in de familiegeschiedenis en die heeft verbonden aan de geschiedenis van de VS en die van Nederland, is er meer dan een liefdesgeschiedenis ontstaan. Een verhaal dat niet op zichzelf staat.

Boekenkrant

Hoeveel bedrijven heeft Nederland niet gekend, die in vorige eeuwen met bloed, zweet en tranen zijn opgebouwd en in de latere eeuwen heel snel naar de knoppen zijn geholpen door verwend nageslacht. Van Zijl beschrijft dit met vaardige pen, zonder de feiten uit het oog te verliezen.

Het is ook een leerzaam verhaal, in de zin, dat de avontuurlijke Nederlanders heel wat ruimdenkender waren dan de conservatieve inwoners van de zuidelijke staten, overigens ook dan de thuisgeblevenen. Foutloos waren ze evenmin. En zo leidt Van Zijl de lezer door de geschiedenis van de VS met een burgeroorlog, het einde van de slavernij, de wetteloosheid van de decennia na de oorlog, de beurscrash van de jaren dertig van de vorige eeuw en uiteindelijk min of meer het heden.

Geen moment verliest ze zich in gemakkelijk sentiment. Van Zijl blijft de geschiedschrijver, zoals ze zich al eerder bewezen heeft. Haar onderzoek staat op eenzame hoogte. Er zijn hier weinig collega´s die haar dat na kunnen, of willen doen. Vooralsnog is haar positie in non-fictieland onbetwist en dat alleen al is een formidabele prestatie.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles