"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Friday Black

Vrijdag, 29 november, 2019

Geschreven door: Nana Kwame Adjei-Brenyah
Artikel door: Nico Voskamp

Fantastische verhalen met scherpe randen

[Recensie] Natuurlijk kent u hem. Zwarte vrijdag, die vrijdag van het jaar waarin megadeals te halen zijn, als je snel bent. Koopjesjagers die al urenlang op de stoep wachten, stormen als de poorten opengaan de Mediamarkt/kledingzaak/elektronicagigant/schoenenreus/Bol.com binnen om hun felbegeerde koopjes uit de schappen te rukken.

Stelt u zich de toekomstige versie daarvan voor, maar dan in Amerika en in de overdrive:

“’Naar jullie afdelingen!’ gilt Angela.

Boekenkrant

Het geloei van hunkerende mensen. Ons hek jammert en ratelt onder hun schuddende en rukkende groezelige vingers, die als wormen door het traliewerk steken. Ik zit op het dak van een hard plastic blokhutje…

Ik houd mijn grijper vast, een tweeëneenhalve meter lange metalen staaf met een plastic klauw, waarmee je hangers van de hoogste rekken kunt plukken. Ik gebruik mijn grijper ook om Friday-slaven mee op hun kop te rammen. Het is mijn vierde Black Friday. Bij de eerste beet een man uit Connecticut een gat in mijn triceps. Zijn kwijl was gloeiend heet…

Ik hoor Richards schoenen aan komen sloffen.

‘Ben je er klaar voor, kanjer?’ vraagt hij. Ik open één oog en kijk hem aan. Ik was er nog nooit niet klaar voor, dus ik zeg niets en sluit mijn ogen weer.”

Dit is Friday Black, het titelverhaal uit de opmerkelijke debuutbundel van Nana Kwame Adjei-Brenyah. Hij beschrijft met sardonisch genoegen hoe zo’n Black Friday eruit zou kunnen zien in de (nabije) toekomst, als er nog een paar laagjes beschaving van de mensheid zijn afgegleden.

Hij doet dat in een flamboyante stijl die zowel beeldend als schokkend is. Schijnbaar achteloos schudt hij sterke zinnen en scenes uit zijn mouw die een tot nadenken stemmende wereld neerzetten. Absoluut geen plezierige wereld, meer een wereld die de lezer nog lang heugt.

Gebrek aan inlevingsvermogen heeft Adjei-Brenyah niet. Zelf als donker gekleurde jongere opgegroeid in Amerika, laat hij in het verhaal De vijf van Finkelstein behoorlijk levensecht zien hoe in dat land alledaags racisme meer gewoonte dan uitzondering is. Hoofdpersoon hier is een blanke huisvader die vijf ongewapende zwarte tieners die toevallig op zijn weg komen, vermoordt omdat hij zich ‘bedreigd’ voelt. Dankzij de publieke opinie én een sneaky advocaat komt hij daar gewoon mee weg.

In alle twaalf verhalen valt de bijzondere binnenwereld op die dit jonge talent aanboort. De binnenwereld van een underdog met goede intenties, die telkens weer op een wreder en absurder reagerende buitenwereld botst. De verhalen kunnen zich in het huis naast je afspelen, of in een wild fantastisch decor. De situaties waarin de personages verzeild raken schieten alle kanten op, soms half gedroomd, soms hardcore sciencefiction, maar altijd doortrokken van een borrelende verongelijktheid. Het laat de lezer achter met een licht ongemakkelijk gevoel over al dat onbegrijpelijke onrecht. Meer van deze schrijver graag.

Ook verschenen op Nico’s recensies