Indrukwekkend en rauw epos over het Amerikaanse leger
[Recensie] Er zullen weinig mensen zijn die nog nooit van From here to eternity hebben gehoord. In 1951 verscheen het inmiddels klassieke boek dat het jaar erna de prestigieuze National Book Award won en sindsdien tot de grote Amerikaanse literaire klassiekers wordt gerekend. Het boek kreeg bovendien een verfilming die zelf ook een klassieker werd. De film werd voor 13 Oscars genomineerd, waarvan er maar liefst 8 werden verzilverd. Niet de minste acteurs werden gecast voor de hoofdrollen in de film. Burt Lancaster, Montgomery Clift en Frank Sinatra maakten deel uit van het sterrenensemble.
Sinds kort is er een nieuwe ongecensureerde Nederlandstalige versie van From here to eternity op de Nederlandse markt. Vlak voor het oorspronkelijke verschijnen van de roman is er namelijk veel uit het oorspronkelijke manuscript geschrapt om door de censuur heen te kunnen komen. Het grove taalgebruik, de seksscènes, de homofilie in het leger die James Jones (1921-1977) oorspronkelijk in het manuscript had verwerkt, bleken in een aantal gevallen te veel voor die tijd. In een meer dan lezenswaardig nawoord bij de roman is een briefwisseling tussen James Jones en een jurist van de uitgever opgenomen die een mooie illustratie geeft van hoe één en ander in zijn werk ging. Zo stonden er in het oorspronkelijke manuscript 259 fucks, 92 shits en 5 pricks. Na het snoeiwerk bleven er 106 fucks en een handvol shits over.
From here to eternity concentreert zich op de levens van een aantal mensen in het Amerikaanse leger die op Hawaii zijn gestationeerd in de maanden vlak voor de aanval van de Japanners op Pearl Harbor en is losjes gebaseerd op de ervaringen die James Jones zelf in het Amerikaanse leger heeft opgedaan. Soldaat Robert E. Lee Prewitt meldt zich aan het begin van het boek bij zijn nieuwe compagnie. Zijn commandant ‘Dynamite’ Holmes wil hem in het boksteam hebben, aangezien Prewitt in het verleden heeft laten zien over uitzonderlijke bokskwaliteiten te beschikken. Prewitt ziet dat echter niet zitten vanwege een incident in het verleden waarbij hij zijn tegenstander verblindde en weigert voor het boksteam uit te komen. Deze weigering wordt echter van hogerhand niet zomaar gepikt en Prewitt krijgt als straf ‘De Behandeling’, een manier om soldaten er bij de minste en geringste fout uit te pikken en ze als straf met allerlei rotklusjes en extra dril instructies op te zadelen. Sergeant Warden voert ondertussen de dagelijkse administratie over de compagnie en heeft in het geheim een relatie met de vrouw van Holmes. Het voorgaande is een zeer summiere samenvatting van het verhaal, maar een complete synopsis van een boek van 957 pagina’s is dan ook schier onmogelijk.
James Jones is bepaald geen stilist of een verfijnde schrijver. Zijn dialogen zouden zo maar kunnen figureren in een roman van Robert Ludlum, de emoties van de soldaten zijn rauw en primair. Waar James Jones daarentegen echt in excelleert is het beschrijven van het dagelijkse soldatenleven in de kazernes. Ergens in de roman staat een mooie passage over de misvatting over het leven in de barakken: “Vijftig procent van de diensttijd heeft de soldaat corvee, ‘s ochtends wordt er geëxerceerd en ‘s middags moet er corvee worden gedaan, maar over die vijftig procent wordt bij wervingscampagnes voor het leger nooit gesproken en men ziet er geen afbeeldingen van op de muren van openbare gebouwen, waarop altijd de lof gezongen wordt van het romantische soldatenleven.”
From here to eternity boeit vanwege de beschrijving van de uitzichtloosheid en de eenzaamheid van het soldatenleven, maar ook vanwege de beschrijving van de hiërarchische gezagsstructuur, die elke individualiteit teniet doet en waar Prewitt zich zo tegen verzet. Het leidt tot intense en indrukwekkende scènes over identiteitscrises, verdriet en machteloosheid. James Jones heeft met dit boek een indrukwekkend epos over het Amerikaanse leger geschreven dat de lezer die over een lange adem beschikt niet onberoerd zal laten.
—
Eerder verschenen op Hebban
