"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Ge wint geen oorlog zonder verzet

Zaterdag, 20 mei, 2023

Geschreven door: RJJ Vrancken
Artikel door: Jan Stevens

Sommige verhalen moeten geschreven worden

[Recensie] 8 mei, de dag dat Duitsland capituleerde waarmee er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Op 7 mei wordt dit herdacht in België. Het is ook dan dat het boek Ge wint geen oorlog zonder verzet van RJJ Vrancken wordt voorgesteld in het Fort van Breendonk.

Sommige verhalen moeten opgeschreven worden. Ge wint geen oorlog zonder verzet is zo’n verhaal. Dit verschrikkelijke verhaal is met zoveel respect geschreven. Respect voor de auteur, zij moet doorheen haar eigen ziel zijn gegaan. Vrancken laat, in die prachtige woorden van haar, dat mooie Vlaams aanvoelende naturel, geen spaander heel van ontmenselijking.

Op een dag doen twee jonge mannen in het concentratiekamp van Buchenwald elkaar een plechtige belofte: ‘Als gij het niet haalt en ik wel, dan zorg ik voor uw gezin.’ De eerste heet Gustaaf, is houtgraveerder, zondagsmuzikant en partizaan. De tweede is spoorman Raymond, opgepakt door de nazi’s als gijzelaar na een aanslag op een VNV’er in zijn dorp.

En dan is er nog Raymonds vrouw Rosa. Na zijn arrestatie blijft ze overeind in een dorp dat haar de rug toekeert, zonder inkomen en met de zorg voor Marcel, hun zoon. De auteur is de dochter van Marcel, de kleindochter van Rosa en Raymond en de stiefkleindochter van Gustaaf.

Kookboeken Nieuws

In dit knap opgebouwde boek laat ze de kleine oorlogen van de vier door elkaar vloeien. Over Breendonk, Buchenwald en Dora. Maar ook over het dagdagelijkse leven in een dorp onder de Duitse bezetter. En over de liefde. “Gustaaf was het verleerd over de kampen te spreken,” schrijft Rita Vrancken in haar epiloog. “Ze geloofden hem toch niet.” Met deze thriller geeft ze hem alsnog een stem. Met een voorwoord van Marc Van Ranst.

Gruwelijke realiteit
Het boek is aangevuld met fotomateriaal en documenten die de gruwelijke realiteit van dit stuk familie- en dorpsgeschiedenis nog aangrijpender maken. De generatie van mijn ouders, waarvan de meesten er niet meer zijn, indachtig kan ik alleen maar mijn respect betonen voor deze slachtoffergeneratie, onschuldige burgers en soldaten die daar niet voor kozen, voor al dat oorlogsleed, toen en nu.

Eerder verschenen op Boekensite Gent