Huiveringwekkende psychologische thriller met diepgang
[Recensie] Alexander Olbrechts weet hoe hij een spannende thriller met de nodige diepgang moet schrijven. Gevlinderd is gewelddadig, origineel, bevat ‘stille signalen’ die verwijzen naar de dader, tart elke verbeelding van de werkelijkheid, kent heel wat plotwendingen en tijdsdruk speelt een grote rol als de ontknoping nadert. En wanneer je denkt te weten hoe het verhaal in elkaar zit, wie de dader is komt er een verpletterend einde. Ik heb zelden zo’n gave ontknoping gelezen. Als je dan terugkijkt op het verhaal is het plot volstrekt logisch.
Vanaf de eerste zin zuigt Olbrechts je het verhaal in. Gynaecologe Lydia Muysen bevindt zich in haar praktijk. “Hij heeft me te grazen genomen. (…) Ik kwam te dichtbij en werd verminkt.”
Altijd tiptop gekleed
Olbrechts heeft het verhaal opgebouwd uit drie delen: De dokter, De moordenaar en De Vlinderman. In het eerste deel volgen we Lydia. Ze lijkt het prima voor elkaar te hebben, is vermogend, altijd tiptop gekleed, rijdt in een schitterende auto. Haar moeder is even vermogend en laat de champagne van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat stromen: Haar vader is dementerend en verblijft in een verpleeghuis. Lydia heeft een eigen gynaecologische praktijk en staat altijd paraat voor haar klanten.
Ze kent ook een andere kant, heeft het nodige meegemaakt in haar leven. Zo is er Gabriël, haar vijf jaar oudere broer, die haar altijd beschermde in haar niet zo makkelijke jeugd. Hij overleed ten gevolge van een hersentumor. Lydia kan hem niet vergeten en ‘hoort’ hem nog steeds in haar hoofd. Als ze in de spiegel kijkt ziet ze hem zelfs.
Het tweede deel focust op de moorden. Het zijn patiënten van Lydia die op een gruwelijke wijze genitaal verminkt worden. De dader speldt een tropische vlinder op de vagina van de vermoorde vrouw. Tevens worden de afgesneden schaamlippen van het vorige slachtoffer in de vorm van een vlinder bij de dode achtergelaten. De slachtoffers hebben allemaal iets met Lydia te maken: in de steek gelaten zijn, zwangerschap, aandacht vragen voor een ‘ingebeelde’ ziekte. Kan de vlindermoordenaar gevonden worden? In het derde deel volgt de ontknoping.
Olbrechts heeft met name het hoofdpersonage uitstekend uitgewerkt. Lydia loopt bij de psycholoog om haar traumatische verleden te verwerken. Deze sessies en de manier waarop Lydia die beleeft, vaak met de nodige scepsis en ontkenning, vormen een rode lijn in het verhaal. De auteur geeft Lydia twee stemmen: een die de realiteit weergeeft en een die overal commentaar opgeeft, cynisch is en aangeeft hoe ze echt over de dingen denkt. Die twee stemmen geven het verhaal én het personage diepte. Je voelt en denkt met haar mee. Olbrechts gebruikt ook tegenstellingen om uit te vergroten. Zo is er de tegenstelling tussen het innerlijk en het uiterlijk. Het innerlijk is bij Lydia ‘leeg’ en het uiterlijk exuberant. De manier waarop de luxe kleding tot in detail wordt beschreven is daar een voorbeeld van; het deed me denken aan American Psycho van Bret Easton Ellis.
Veel effect heeft het terug laten komen van de tekst uit het eerste hoofdstuk verderop in het boek. Het is een kanteling in het verhaal, maar zorgt voor een ander perspectief.
Leeg en exuberant
Stilistisch valt er ook genoeg te genieten. Show don’t tell is het principe dat de schrijver graag hanteert. Over de moeder van Lydia: “De goudwinkel aan haar lichaam, waar menig Joodse ondernemer in Antwerpen plotsklaps jaloers op zou worden, rinkelde heftig.” Het taalgebruik past bij de setting van het verhaal: Steenokkerzeel, Kortenberg, Vlaams-Brabant dus. De auteur woont in Kortenberg. Er zijn meer autobiografische elementen: zo speelt in het verhaal een ragdoll (een kattensoort) een rol en Olbrechts heeft er zelf twee. Het feit dat hij medisch laboratoriumtechnoloog is zorgt ervoor dat de medische aspecten in het verhaal geen onbekend terrein voor hem zijn.
Het symbool van de vlinder intrigeert. Het verwijst naar het loslaten van het verleden en de transformatie naar een nieuw begin. Een vlinder symboliseert bovendien ook de boodschap die een overledene naar je stuurt.
–
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
