Veelzijdige verhalenbundel blijft verrassen
Een ouder echtpaar op een cruise, een vrouw die het overlijdensbericht van haar vader ontvangt, een liefde die verloren gaat, een vluchteling op zoek naar zijn vorm van protest, een vrouw die worstelt met het moederschap, de poging van een kind om volwassen te zijn: in haar verhalenbundel Gij nu toont Griet op de Beeck zich veelzijdig, en niet alleen in thema’s.
De twee romans van Op de Beeck (Vele hemels boven de zevende en Kom hier dat ik u kus), waardeer ik vooral om de manier waarop de auteur een verhaal weet op te bouwen: met een web van met elkaar verbonden personages – in beide boeken een familie – en een plot die zich langzaam maar zeker ontvouwt. Op de Beeck is niet kort van stof, neemt de tijd om in kleuren en geuren te beschrijven, en gebruikt niet zelden meer woorden dan noodzakelijk. Dat is in een roman immers geoorloofd. Maar komt haar stijl ook tot zijn recht in korte verhalen?
Na het lezen van Gij nu luidt het antwoord op die vraag volmondig ‘ja’: Op de Beeck is zichzelf trouw gebleven. De treffende beschrijvingen zijn gebleven, evenals de mooie metaforen en de soms tragikomische humor. Maar wat Gij nu onderscheidt en beter maakt dan de twee voorgaande boeken, is het evenwicht: het taalgebruik van Op de Beeck is nog altijd breedsprakig en zeer gedetailleerd, maar niet voortdurend. Ze is nog steeds grappig, maar met mate, vooral in verhalen die humor toelaten. Dat maakt Gij nu als geheel afwisselender, verrassender, en tegelijkertijd meer in balans.
Ontspannen evenwichtig
Alle verhalen in Gij nu hebben met elkaar gemeen dat ze niet eindigen zoals je aanvankelijk zou verwachten. Relevanter is waarin deze verhalen van elkaar verschillen: in thema, zoals ik eerder al aangaf, maar ook in vertelperspectief. Een alwetende verteller, een verhaal geschreven vanuit een kind, een verhaal dat vooral uit dialogen bestaat: Op de Beeck schuwt de verschillende vertelvormen niet, terwijl zij haar kenmerkende stijl blijft behouden. Die evenwichtige afwisseling maakt Gij nu tot een ontspannen boek om te lezen, ook voor diegenen die dat in één ruk wensen te doen.
Verslagenheid in weinig woorden
Laten we inzoomen op een van mijn lievelingsverhalen, een verhaal over een vrouw, een moeder, die letterlijk en figuurlijk worstelt met haar meervoudig gehandicapte zoon. De eerste zin – ‘Als hij vertrok, werd het weer makkelijker om van hem te houden’ – zet de toon: dit wordt geen opgewekt verhaal.
Nadat de diagnose is gesteld, probeert de arts de ontredderde moeder vergeefs een hart onder de riem te steken:
‘De hoofdarts had haar van de weeromstuit een dvd toegeschoven over communiceren met je meervoudig gehandicapte kind. Op de coverfoto stond een meisje dat eruitzag alsof het amper beperkingen had. Hij legde het hoesje voor haar neus, en tapte er met zijn volle hand een paar keer op, alsof het plastic ding haar hand was en hij aan vaag troosten probeerde te doen.’
Het verhaal is kort, het aantal woorden beperkt. De weinige woorden zijn echter zo zorgvuldig gekozen en maken de verslagenheid zo goed voelbaar dat het verhaal je bijblijft.
Gij nu
Zijn alle verhalen in Gij nu even goed? Nee. Sommige verhalen zijn voorspelbaarder dan andere, en in sommige verhalen doet het taalgebruik van personages amateuristisch aan. Dat laatste is met name het geval in de verhalen waarin een kind aan het woord is en gesproken zinnen dikwijls eindigen op ‘dus’, alsof het taalgebruik van kinderen zich door toevoeging van dat ene woordje onderscheidt van dat van volwassenen.
Eén zwaluw maakt geen zomer, en één minder sterk verhaal maakt de verhalenbundel als geheel niet minder goed. Van de in totaal vijftien verhalen uit de bundel heb ik er slechts één uitgelicht. De rest is het waard om door uzelf ontdekt te worden. Mijn mening heb ik reeds gevormd. Gij nu.
—
Eerder verschenen op Recensieweb
