"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Godschaamte

Zondag, 28 november, 2021

Geschreven door: Stephan Sanders
Artikel door: Roeland Dobbelaer

Katholiek worden (deel II)

Katholiek worden? Ok, maar Rooms-Katholiek?

[Column] In de Groene Amsterdammer van 23 september jl. stond een schokkend artikel over hoe verschillende conservatieve en reactionaire groeperingen de afgelopen jaren met succes geprobeerd hebben van Polen een ultrarechtse conservatieve staat te maken. Op de agenda van deze bewegingen staat onder meer het inperken van de rechten van vrouwen, homoseksuelen en andere leden van de LTGBQ-gemeenschap, en het recht op abortus en IVF afschaffen. Zo is er de organisatie Ordo Iuris (Latijn voor ‘Rechtsorde’), een ultraconservatieve katholieke denktank, die met veel geld conservatieve manifesten publiceert en organisaties van de LTGBQ-gemeenschap aanklaagt. De oprichter van deze club werd in 2015 minister van Buitenlandse Zaken en later rechter in het Poolse Hoge Gerechtshof. We hebben de afgelopen jaren gezien hoe Polen zo van een jonge open democratie gaandeweg veranderde in een intolerante staat. Rechters tot aan het Constitutioneel Hof en de Hoge Raad worden nu direct benoemd door de conservatief-nationalistische regering. Rechters met een andere politieke signatuur worden ontslagen. Polen ligt op ramkoers en heeft het ene conflict na het andere met de EU die een andere manier van staatsinrichting voorstaat: gelijke rechten voor iedereen, macht aan de burgers; democratie noemen we dat.

Ordu Iuris heeft een lijntje met het katholieke Braziliaanse Tradição Família e Propriedade, een inmiddels wereldwijde organisatie, die overal rechts-conservatieve bewegingen sponsort en nauwe contacten onderhoudt met het Vaticaan. In Nederland is Civitas Christiana actief, een organisatie met eenzelfde profiel als Ordu Iuris, die ook gesponsord wordt door Brazilië. Civitas Christiana onderhoudt nauwe banden met Forum voor Democratie. U bent gewaarschuwd!

Zo lijkt het dat de orthodoxie met een stevige comeback bezig is binnen de Rooms Katholieke kerk, waarbij je kunt afvragen of de orthodoxie ooit überhaupt weg is geweest. Natuurlijk vinden we Paus Franciscus II een bevlogen en goede paus, maar deze paus kan nauwelijks waarmaken wat hij zou willen veranderen. Dat kan ook niet, want het Rooms-Katholisme als instituut verander je niet zomaar. Daar werken machten die al eeuwen oud zijn, die de zachte krachten die Franciscus voorstaat, dwarsbomen. Mijn vader zei 40 jaar geleden al, tijdens de felle discussies die we aan de eettafel over het Vaticaan hadden, dat zij echt niet gaan veranderen, ze zullen nooit progressiever worden. Mogelijk zijn ze nu wat minder populair, maar ze wachten gewoon tot hun tijd weer komt. De wetten van het Rooms-Katholicisme staan gebeiteld in de rotsen waarop de eerste paus, de apostel Petrus, 2000 jaar geleden de eerste kerk bouwde in Rome. Gegoten in beton (de Romeinen waren de eerste die beton gebruikten). Ik denk dat mijn vader gelijk had.

Hereditas Nexus

In zijn boek positieve review over. Over zijn keuze voor het Rooms-Katholieke geloof kan ik minder positief zijn. Sanders verdedigt zijn keuze voor Rome door op de eerste plaats te zeggen dat: “…ik niet zozeer het geloof heb gekozen, zoals je dat zegt van een politieke partij, die minimaal aan een x-aantal punten moet voldoen om in aanmerking te komen. Het geloof,” schrijft Sanders “heeft mij gekozen…” Verder ziet Sanders positieve ontwikkelingen binnen de kerk van Rome. Hij weet dat er veel niet deugt, maar hij gelooft in een goede toekomst. Als homoseksueel voelt hij zich thuis in de Sint Nicolaaskerk in Amsterdam. Dat hij niet helemaal mee mag doen, neemt hij voor lief. Zijn huwelijk met de liefde van zijn leven kan immers niet kerkelijk worden ingezegend. Jazeker, er zijn duizenden fijne en betrokken Rooms-Katholieke priesters die niets hebben met zo’n horror clubje als Ordo Iuris en een andere invulling geven aan wat Rome voorschrijft. Ze zoeken tussen de mazen van de starre wetten naar verbinding. Je zou kunnen zeggen dat paus Franciscus hier een voorbeeld van is. Maar Sanders is naïef om te denken dat de kerk zich verder zal evolueren tot een vriendelijker en inclusievere kerk. Mannen zijn er nog steeds de baas, vrouwen hebben een ondergeschikte positie, mogen geen priester worden. En daar helpt die ene non niet aan die een paar weken geleden tot eerste vrouwelijke secretaris-generaal in het Vaticaan werd benoemd. Het homohuwelijk gaan ze nooit goedkeuren. Ook ziet het er evenmin naar uit dat het celibaat, iets waar in de bijbel op geen enkele manier over wordt gesproken en wat een bron is van veel kwaad, zal worden afgeschaft. Hierdoor blijft de kerk een verwrongen houding houden tot seksualiteit, omdat alle geestelijken zijn veroordeeld tot een onnatuurlijk leven, met alle ellendige gevolgen tot aan het misbruik van minderjarigen aan toe.  

Katholiek worden? Ja, het is een mooi geloof. Ik voel me erin thuis. Maar waarom in Godsnaam Rooms-Katholiek Stephan Sanders? Waarom zou je lid worden van een kerk waar jezelf niet wordt geaccepteerd, en waar je als de hazen weer anders lopen, zie Polen, je niet meer welkom zult zijn? En er is nota bene een alternatief.

Tijdens de reformatie keerden zich veel mensen tegen Rome. Niet iedereen werd protestants, er waren in veel landen ook katholieken die bij hun katholieke geloof bleven, maar zonder Rome verder wilden. In Nederland ontstond deze groep rond het jaar 1700. We noemen deze kerk Oud-Katholieken (officieel: Roomsch-Katholieke Kerk der Oud-Bisschoppelijke Cleresie.) Deze kerk is wel meegegroeid met de tijd en honderd keer meer inclusief dan de RK-kerk: vrouwen en mannen zijn gelijk en mogen alle ambten bekleden; geestelijken mogen liefdesrelaties onderhouden, het homohuwelijk is toegestaan en wordt indien gewenst kerkelijk ingezegend. De dienst lijkt met wat kleine variaties op de rooms-katholieke dienst – er is wel een groot verschil. Het is niet de priester die alles bepaalt. Bij de oudkatholieken is de priester meer een geestelijke voorganger, die niet vóór maar tussen de mensen staat. Mooi vind ik hoe aan het einde van de mis de priester zich onder de mensen begeeft en napratend contact zoekt, een luisterend oor biedt, raadt geeft. Een mens onder de mensen. Aan wie doet me dat toch denken?

Ik loop graag binnen in al die katholieke kerken die ik op mijn pad tegenkom. De gebouwen zijn vaak prachtig, net als de beelden en schilderijen die er hangen. Maar onderdeel van een reactionair instituut willen zijn, nee, dat kan er bij mij niet in. Stephan Sanders zou ik willen adviseren: loop eens bij de oudkatholieken binnen. En pas dan wat dingen aan in je boek.

Eerder verschenen in Bazarow Magazine

Lees ook Katholiek worden (deel I)