Een mooie historische roman, gebaseerd op historische feiten
[Recensie] Goudpapaver is het derde deel uit de serie De eerste krokus. Het eerste deel De eerste krokus, verscheen in januari 2019. Het tweede deel, Mosterdzaad, verscheen in januari 2020. En nu is er dan een derde deel. De delen zijn onafhankelijk van elkaar te lezen.
Goudpapaver is geschreven vanuit het perspectief van twee vrouwen. De eerste, Jordan, is een vrouw van middelbare leeftijd, ze is geboren als slaaf maar gelukkig is de slavernij in de tijd waarin deze roman speelt (1894/1895) al een tijd afgeschaft. Jordan is weduwe, ze mist haar man nog enorm, evenals haar overleden dochter en kleindochter. Gelukkig heeft ze dochter Naomi en zoon Malcolm en niet te vergeten haar moeder Mattie. Maar Mattie ligt op sterven.
Dat is ook meteen de reden dat Sadie, een jonge vrouw uit Oakland samen met haar moeder Lisbeth de verre reis naar Chicago onderneemt, ze willen Mattie de laatste eer bewijzen. Mattie is vroeger de slavin geweest die voor Lisbeth zorgde. Lisbeth is als dochter van een plantage-eigenaar geboren, de plantage kende veel slaven. Toen Lisbeth eenmaal volwassen was, heeft ze actief de slavernij bestreden. Mattie en Lisbeth zijn door de jaren heen bevriend gebleven.
Sadie is echter die het verhaal vanuit het tweede perspectief vertelt. Sadie is getrouwd met Heinrich, een autoritaire man van Duitse origine. Het huwelijk is niet echt gelukkig en bovendien heeft Sadie al enkele miskramen achter de rug wanneer ze besluit om haar moeder te vergezellen naar Chicago. De verhalen van Jordan en Sadie wisselen elkaar om en om af. Die afwisseling maakt dat je als lezer jezelf ook realiseert dat de werelden van Jordan en Sadie nog mijlenver uit elkaar liggen.
Jordan en haar familie hebben volop te maken met discriminatie van kleurlingen. Jordan is een goede onderwijzeres maar heeft haar baan verloren nadat ze té actief was in de beweging voor gelijke burgerrechten. Malcolm is afgestudeerd als jurist maar komt daarin niet aan het werk, hij maakt nu lange dagen op de Pullmantreinen als kruier. De kleurlingen krijgen veel minder betaald dan de blanken én ze maken meer uren. Hoe onrechtvaardig kan het zijn! Ook Naomi heeft gestudeerd, ze is verpleegster, maar ook zij is na haar afstuderen, nog steeds werkloos. Al voordat Mattie ernstig ziek werd, had de familie besloten om te verhuizen naar Oakland, omdat daar de discriminatie veel minder zou zijn. De verhuizing wordt nu tijdelijk uitgesteld.
Sadie en Lisbeth hebben eigenlijk geen weet van discriminatie. Op reis naar Chicago, in een eerste klas Pullmanwagon, worden ze echter er al af en toe mee geconfronteerd.
De auteur heeft niet alleen een mooie roman geschreven over het wel en wee van beide families, ze heeft het ook nog eens in een historisch jasje gegoten. Zo wist ik bijvoorbeeld niets af van de Pullmanstaking die het treinverkeer in de Verenigde Staten helemaal plat legde. Ook Lisbeth en Sadie krijgen er mee te maken wanneer ze terug willen reizen naar Oakland. Het leverde hen maanden vertraging op in een tijd waarin ook de communicatie met het thuisfront nog niet geweldig was. Ook het grote verschil tussen het blanke, bevoorrechte treinpersoneel en de gekleurde kruiers wordt pijnlijk duidelijk in het verhaal. In Oakland wordt er gestreden voor het vrouwenkiesrecht in de staat Californië, daar doen in eerste instantie Jordan en Naomi aan mee, later ook Sadie en als laatste haakt Lisbeth nog aan.
Al met al dus een mooie historische roman, gebaseerd op historische feiten en met twee mooie verhaallijnen die ineengevlochten worden. Vier welverdiende sterren, ik kijk nu al uit naar een vervolg!
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
