Over zwarte milities en redimoesoegedrag
[Recensie] Dit mooie boekje gaat over roodmutsen of redimoesoes, de zwarte milities die eind 18de eeuw in Suriname werden ingezet bij de bestrijding van de Marrons of weggelopen slaven. Oftewel, over de slaven die moesten vechten tegen andere slaven. De auteur heeft dit onderwerp niet voor niets gekozen, zo blijkt uit de introductie: hij gebruikt het als insteek om het grijze verleden van de slavernijgeschiedenis bespreekbaar te maken. Hij doet dit naar analogie van de discussie over het grijze verleden van de Tweede Wereldoorlog en roept met dit boekje in feite op tot meer aandacht voor de grijze aspecten van de slavernij, die zijns inziens te veel wordt beschreven in termen van goed en kwaad.
De geschiedenis van de redimoesoes is inderdaad interessant en relevant. De auteur weet knap de oorsprong van deze milities in kaart te brengen en laat zien dat zij teruggingen op oudere tradities onder de Spanjaarden en de Portugezen in de regio. Hoe kwamen mensen eigenlijk in deze milities terecht. Was dat uit vrije wil? Deelname aan het ‘Zwarte Jagerkorps’ bracht vrijheid in het vooruitzicht en kon daardoor aantrekkelijk zijn. Maar Dewulf laat zien dat het hier niet om simpel collaboratiegedrag ging: de plantage-eigenaren wilden een dergelijke militie en ontvingen een hoge compensatie voor de geselecteerde slaven van hun plantage. Was er voor de redimoesoes dan überhaupt sprake van een keuze, vraagt Dewulf zich af. Overtuigend laat hij zien dat hier wel enige ruimte was: er bestonden wel degelijk dienstweigeraars; dat betrof vooral mensen die onder net wat gunstiger omstandigheden leefden. Anderen traden juist vrijwillig toe. De discussie over het grijze verleden in de Tweede Wereldoorlog is een rode draad in het boek. Dewulf gebruikt elementen uit dit debat om de geschiedenis van de Redimoesoes te ontrafelen en te ontdoen van de morele lading. De vraag is of de parallel met de Tweede Wereldoorlog nu echt bijdraagt aan de helderheid van het betoog. Het gaat immers over twee toch wel heel verschillende geschiedenissen en een debat over grijze aspecten van slavernij kan (en moet) gewoon op zichzelf staan.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
