"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Heb je ooit familie gehad

Woensdag, 26 augustus, 2015

Geschreven door: Bill Clegg
Artikel door: Marnix Verplancke

Niets zo ongrijpbaar als een mens

De Amerikaanse literaire agent Bill Clegg schreef een debuutroman waarmee hij meteen op de longlist van de Booker Prize belandde. Terecht? Reken maar, want Heb je ooit familie gehad verbaast op vele vlakken.

Het is de nacht voor de ochtend dat Junes enige dochter Lolly zal trouwen. Ze staat buiten, aan de overzijde van de straat, en ziet hoe haar huis de lucht in gaat. Binnen waren Lolly en haar toekomstige Will. En ook Junes ex Adam en haar twintig jaar jongere vriend Luke. Niemand overleeft de ontploffing. Nadat het vuur gedoofd is, stapt June in haar auto en begint te rijden, als in een coma.

Zo begint Bill Cleggs debuutroman Heb je ooit familie gehad. Het boek speelt in Wells, een idyllisch stadje van nog geen 1500 inwoners in Connecticut dat vooral uit tweede verblijven bestaat en waar roddel en waarheid soms moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Het was die Luke, weet zowat iedereen, die de ontploffing heeft veroorzaakt. June zou hem de bons gegeven hebben, waarna hij zich met crack gedrogeerd zou hebben en per ongeluk het gas zou hebben laten openstaan. Wat kun je anders verwachten van een zwarte, en een buitenechtelijke kind op de koop toe? En waarom werden de restanten van het huis meteen na de bluswerken met de grond gelijk gemaakt, nog voor het parket kon onderzoeken of er kwaad opzet in het spel was? Dat was toch ook verdacht?

Maar June weet het nog zo niet. Voor haar doet het er ook niet toe. Zij wil haar verdriet verwerken en daarom rijdt ze naar het Moonstone Motel in Moclips, van waaruit Lolly haar ooit een kaartje stuurde met de opmerking dat ze een “smetteloze” plaats had ontdekt. June gaat er in de rouw, bijgestaan door manusje-van-alles Cissy, die haar opbeurt met thermossen pompoensoep en haar stille aanwezigheid.

Boekenkrant

Voor deze roman schreef Bill Clegg al twee autobiografische non-fictieboeken. Het eerste ging over de manier waarop drugs zijn succesvolle carrière als literair agent om zeep hielpen – vertaald als Portret van een verslaafde als een jongeman – en in het tweede beschreef hij zijn lichamelijk en psychisch herstel nadien – wat tot nu toe onvertaald is gebleven. Helemaal uit het niets komt deze eerste roman dus niet en dat is er ook aan te merken. Niet alleen hebben die eerdere boeken hem schrijfervaring opgeleverd, zijn jaren als agent hebben hem duidelijk ook een neus gegeven voor wat aanslaat in het literaire wereldje. En dat is zonder enige twijfel Heb je ooit familie gehad aangezien deze roman een van de dertien genomineerden is op de longlist van de Booker dit jaar.

Wat is er dan zo speciaal aan het boek? Vooreerst de manier waarop Clegg zijn verhaal laat vertellen door een hele schare personages, van een jongen die in Lukes hoveniersbedrijf werkte, over de vrouw die voor de bloemen zou zorgen op Lolly’s huwelijk tot aan de treurende vader van Will toe. En ieder heeft zijn eigen herkenbare en overtuigende stem. Het is een tour de force die niet voor kleine schrijvertjes is weggelegd.

Deze manier van werken stelt Clegg bovendien in staat iets wezenlijks over mens en literatuur te zeggen. Zijn boek gaat immers niet alleen over familie en onze schijnbaar natuurlijke aanleg voor nostalgie. Nee, precies door zoveel verschillende vertelstandpunten in te nemen, toont Clegg dat niets zo eenvoudig is als het op het eerste zicht misschien lijkt en dat geen enkele verklaring ooit dekkend zal zijn. In feite gaat deze roman over ieder van ons en geeft hij het best denkbare antwoord op de vraag waarom wij, na het lezen van misschien wel honderden of duizenden romans toch weer dat nieuwe boek openslaan: omdat we nooit uitgekeken zullen raken op onze eigen mysterieuze en ongrijpbare veelzijdigheid die we erin weerspiegeld vinden.

Verschenen in De Morgen


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.