It’s all about the money?
[Recensie] Frits Bosch is eerstelijnspsycholoog en in die functie werkzaam geweest van 1980 tot 2017. Het overgrote deel van zijn werkzame leven heeft hij een eigen praktijk gevoerd. Het is een periode geweest van aanzienlijke veranderingen in alle facetten van de zorg en veel veranderingen brachten onrust, onduidelijkheid en uiteindelijk ook onvrede met zich mee. Om nog maar te zwijgen over gevoelens van onthutsing over genomen besluiten vanuit het ministerie van VWS. Niet alleen binnen de vakgroepen, maar zeker ook bij de cliënten. De gevolgen van de marktwerking en de bezuinigingen in de zorg zijn nijpend en komen de cliënten op verschillende punten niet ten goede.
“Het [boek] illustreert welk verwoestend spoor de marktwerking in de GGZ heeft achtergelaten, en daarnaast is het een persoonlijk verslag van een psycholoog die vecht voor zijn beroepseer.” [Flaptekst]
Bosch is een zeer bevlogen man, die vele zaken met lede ogen heeft aangezien, maar zich ook strijdbaar heeft opgesteld. Lezingen, presentaties, brieven etcetera heeft hij aangegrepen om stelling te nemen tegen besluiten vanuit Den Haag.
In zijn boek Help, de psycholoog verzuipt! beschrijft Bosch deze veranderingen en geeft hij praktijkvoorbeelden uit eigen ervaringen ter verduidelijking. Hoe is dit boek er gekomen?
Nadat zijn laatste werkdag als psycholoog gewerkt was en er een dossierkast met verzamelde paperassen, beleidsnotities, dossiers, brieven en krantenknipsels getuigden van zoveel jaren arbeid, kwam het idee om een boek te schrijven over zijn ervaringen in de praktijk en allerhande cliëntcontacten. Al schrijvend en de jaren overdenkend is het uitgegroeid tot een algehele beschrijving van wat de reorganisatie binnen de Geestelijke Gezondheidszorg teweeg heeft gebracht.
Het lezen van dit boek heeft me bijzonder aangegrepen, onthutst en – plaatsvervangend? – boos gemaakt, omdat ik door mijn werkzaamheden veel affiniteit heb met deze beroepsgroep. De vele lees-aantekeningen zouden al een boek an sich opleveren, evenals de emoticons. 🙁
Aan het begin van de jaren ’80 (van de vorige eeuw moet ik zeggen) zette Bosch een groepspraktijk op, die met veel enthousiasme werd ontvangen door zowel cliënten als huisartsen. Vanuit het regionale ziekenfonds werd hem een experimentele vergoeding verleend en al snel werd het duidelijk dat hun klanten veel vlotter en bovendien meer naar tevredenheid behandeld werden. Zelfs vanuit het ministerie kwamen positieve geluiden op de resultaten van dit initiatief, zodat Bosch zich er hard voor heeft gemaakt om een samen met collega’s een landelijke organisatie op te zetten van eerstelijnspsychologen.
Het meest onvoorstelbare gebeurde: vanuit de GGZ kwam de concurrentie op stoom. De POH-GGZ (Praktijkondersteuner huisartsen, vanuit de GGZ gedetacheerd) – lees; minder opgeleide – werd in het leven geroepen en de zorgverzekeraar en politiek maakten het de vrijgevestigde psychologen moeilijk in hun voortbestaan. Met name tijdens de regeringsperiode van minister Edith Schippers zijn er vanaf 2012 drastische maatregelen genomen en leek er belangenverstrengeling te zijn ontstaan door dubieuze werkzaamheden van haar partner. Van haar beloofde transparantie bleef niet veel meer heel. Follow the Money heeft zich in dit onderzoek vastgebeten en kwam met verbijsterende conclusies.
Wat in mijn ogen nog het meest misplaatst is, is dat de concurrentie vanuit de GGZ zich op de commerciële toer is gaan profileren, om toch maar te kunnen zorgen voor de opgelegde positieve omzetcijfers. Zo werden er VVV-bonnen beloofd aan cliënten die alsnog verleid konden worden om een vragenlijst in te vullen en gratis eerste consulten. De grote vraag die in de lucht blijft hangen is of de productiedrang en de ijver om de omzet te vergroten, de cliëntenzorg wel ten goede komt.
De zeer verschillende casussen die door het boek zijn verweven geven een helder beeld van de werkzaamheden van de psycholoog. De dialoog in die gesprekken is helder en realistisch beschreven. Zeer lezenswaardige voorbeelden van wat de juiste insteek voor iemand kan doen die te kampen heeft met psychische problemen.
Het is noodzakelijk om een vuist te maken omdat de cliënt zorg op maat verdient, persoonlijke aandacht en geen oponthoud ondervindt van een overmatig lange wachtlijst.
Help, de psycholoog verzuipt! biedt een heel compleet beeld aan de lezer die belangstelling heeft voor de werkzaamheden van de psycholoog, maar bovenal maakt het duidelijk wat de desastreuze gevolgen zijn van de marktwerking.
Laat het duidelijk worden dat het centraal stellen van de mens bóven de commercie en winstbejag behoort te staan! Een absolute aanrader en bijzonder goed geschreven!
—
Eerder verschenen op Met De Neus In De Boeken
