Opnieuw voortreffelijke thriller van Frederik Baas, alias Jan van Mersbergen
[Recensie] Toen Jan van Mersbergen vorig jaar zijn eerste thriller Dagboek uit de rivier uitbracht onder de naam Frederik Baas (lees hier onze recensie) bleek dat meteen een groot succes. Zowel lezers als recensenten waren enthousiast. In de Vrij Nederland thillergids kreeg Dagboek uit de rivier zelfs maar liefst vijf sterren. Dat schept natuurlijk de nodige verwachtingen voor een tweede thriller. Dat die tweede thriller er zou komen stond al snel vast. Dagboek van een rivier was nog maar amper gepubliceerd of Jan van Mersbergen gaf al aan opnieuw onder de naam Frederik Baas aan een thriller te werken. En daar mogen we ons met zijn allen gelukkig om prijzen. Jan van Mersbergen trekt met Herberekening de jas van Frederik weer moeiteloos aan en geeft meteen een indrukwekkende masterclass thrillerschrijven.
In Herberekening komt de negentienjarige schoolverlater Leon op zoek naar een baantje bij toeval het meisje Bouchra tegen dat hij van school kent en waar hij ooit een stille verliefdheid voor koesterde. Bouchra vraagt hem om een paar minuten op een auto te passen, maar komt niet terug. Leon verkeert in tweestrijd. Gaat hij op zoek naar Bouchra of moet hij bij de auto blijven? Uiteindelijk wordt de keuze voor hem gemaakt als de GPS van de auto hem een route opgeeft. Dit is taak die Leon op zijn lijf lijkt geschreven. De navigatie leidt hem en vertelt hem precies waar hij heen moet. Opeens heeft de stuurloos door het leven gaande Leon een taak en een doel. Onderweg krijgt hij het vermoeden dat hij zich met duistere zaken heeft ingelaten, maar dan is het te laat om zich terug te trekken.
Alles aan Herberekening klopt als een Zwitsers uurwerk. Elke zin, elk woord en elke interpunctie staat in dienst van het verhaal. Op nodeloze tekstvulling zul je Frederik Baas dan ook niet betrappen. Geen eindeloze beschrijvingen van landschappen en personages, maar kernachtig proza. Door een paar goed getroffen woorden weet Frederik Baas van Leon een driedimensionaal personage te maken, die volstrekt geloofwaardig is in alles wat hij doet. Leon heeft het bepaald niet gemakkelijk in zijn leven. Zijn vader heeft het gezin verlaten en zijn moeder bemoeit zich nauwelijks met zijn opvoeding. Ze is een hippie die heel erg gelooft in vrijheid blijheid en heeft vooral aandacht voor haar eigen spirituele ontwikkeling. Dat ze daarmee Leon ontzettend verwaarloost, heeft ze nauwelijks in de gaten. Leon rebelleert tegen de lakse houding van zijn moeder door elke taak die hij krijgt opgedragen tot een goed einde te brengen, ongeacht hoeveel obstakels hij op zijn weg tegenkomt. En als hij er af en toe niet helemaal uitkomt dan is er nog zijn veilige droomwereld, waarin hij zich Will Turner waant. De Will Turner uit de Pirates of the Caribbean, die altijd een manier wist om zich uit de meest onmogelijke situaties te redden en ook altijd op zoek was naar zijn vader. Deze achtergrond is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van het plot van Herberekening en is daar ook op een ingenieuze manier mee verweven.
Het einde van Herberekening komt als een mokerslag aan. Lang laat Frederik Baas de lezer in het duister tasten omtrent het avontuur waarin Leon zich stort om dan vervolgens een prachtige troef uit te spelen die de lezer niet onberoerd zal laten. Frederik Baas weet net als in zijn vorige thriller in de laatste bladzijdes van Herberekening het verhaal helemaal te laten kantelen zonder dat het geforceerd aanvoelt. Herberekening doet zijn titel dan ook eer aan. Telkens sla je als lezer ongemerkt een verkeerde richting in om uiteindelijk op een onverwachte bestemming uit te komen. Frederik Baas is echter op de achtergrond constant als een baas aan het rekenen geweest en heeft de koers van het verhaal telkens bewust een klein beetje verlegd. Hier is duidelijk een schrijver aan het werk die precies weet hoe hij de lezer moet misleiden zonder daarbij vals te spelen. Dat is een knappe verdienste. Frederik Baas is niet alleen een schrijver maar ook een illusionist. Na zijn vorige thriller weet de lezer dat hij een konijn uit de hoge hoed kan verwachten, maar hij wordt toch weer in de luren gelegd. Het is te hopen dat Jan van Mersbergen nog even geen genoeg heeft van Frederik Baas, want hij heeft opnieuw een thriller van de bovenste plank afgeleverd.
—
Eerder verschenen op ThrillZone
