Oorlogsmonumenten in Nederland
[Recensie] “Als archeoloog heb ik jaren lang sporen uit de oorlog in kaart gebracht,” aldus auteur Ruurd Kok in de proloog van zijn boekwerk over oorlogsmonumenten. “Sporen die langs een archeologische meetlat worden gelegd, waarbij de emotionele betekenis van dergelijke plekken doorgaans buiten beeld blijft. Een betekenis die zichtbaar wordt door de aanwezigheid van gedenktekens, zeker als die plekken ook daadwerkelijk worden gebruikt voor herdenkingen. Sinds dat moment kijk ik met andere ogen naar oorlogsmonumenten.” Die andere, ook meer archeologische kijk naar dergelijke plekken hebben lezers van Archeologie Magazine al kunnen bespeuren in verschillende afleveringen van zijn hand in dit magazine over monumenten in binnen-en buitenland.
Passages uit een aantal van die afleveringen hebben ook een plaats gekregen in dit boekwerk, waarin hij in een breder perspectief verslag doet van spontane en gerichte bezoeken aan oorlogsmonumenten en andere bekende en onbekende herdenkingsplekken en van zijn zoektocht naar de betekenis van die plekken ruim 75 jaar na de Tweede Wereldoorlog. Daarbij legt hij de focus op monumenten in Nederland, maar met enkele uitstapjes in een paar omringende landen.
En zo voert hij ons langs steden als Nijmegen, Vlissingen, Amsterdam en Londen, langs stranden in Normandië, door polders en bossen en van de Ginkelse Heide tot de Grebbeberg. Stuk voor stuk verkenningen op basis van verwondering en met observaties die de basis vormen voor beschouwingen, waarin hij zich ook afvraagt wat er gebeurt bij die monumenten als de herdenkingen voorbij zijn, welke emoties die plekken bij bezoekers oproepen en wat die monumenten echt tot herdenkingsplekken maakt. Dit alles opgetekend in een stijl die gekenmerkt wordt door een vlotte pen waarmee hij de lezer weet te boeien door alledaagse waarnemingen losjes af te wisselen met informatieve en beschouwelijke passages. En een uitgebreide verantwoording van bronnen maakt het geheel extra aantrekkelijk voor wie over de plekken nog meer informatie wenst.
—
Eerder verschenen in Archeologie Magazine
