"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Hermanus Willem Koekkoek

Donderdag, 6 augustus, 2020

Geschreven door: Jos W.L. Hilkhuijsen
Artikel door: Henk Slechte

Schilder en illustrator van oorlog en vrede (1867-1929)


[Recensie] Hermanus Willem Koekkoek was een achterneef van de bekendere romantische landschapsschilder B.C. Koekkoek, aan wie in
Kleef het museum Haus Koekkoek is gewijd. H. W. Koekkoek (1867-1929) wilde eigenlijk militair worden maar koos voor de kunst en heeft een indrukwekkend oeuvre nagelaten van schilderijen en tekeningen over oorlog en militairen. Oorlog was tijdens zijn leven aan de orde van de dag en de belangstelling van het publiek was groot. Koekkoek maakte bijvoorbeeld 100 schilderijen van de Frans-Pruisische Oorlog (1870-1871). Hij zag de krijgshandelingen niet zelf; hij was toen een kleuter, maar kwam ook later nooit op een slagveld. Hij kreeg zijn materiaal van tekenaars en fotografen die ze wél bezochten. Twintig jaar maakte hij in Londen als staftekenaar bij de London Illustrated News ruim 600 tekeningen van de Boerenoorlogen en de Eerste Wereldoorlog.

Toen ook foto’s in kranten konden worden afgedrukt, verminderde de vraag naar zijn werk. Het publiek ging door de afkeer van de slachtpartijen in de loopgraven ook anders naar verbeelding van oorlog kijken. Zo klaagde een krantenlezer dat hij de Duitse keizer had geïdealiseerd als rijzige gestalte op een paard, terwijl uit foto’s bleek dat Wilhelm II klein en gezet was en een lichamelijk gebrek had. Herman kwam terug naar Nederland en ging met grote tegenzin zijn geld verdienen met het tekenen van landschappen.

Militair kunsthistoricus Jos Hilkhuijsen heeft bij de verhuizing van het Legermuseum van Delft naar het Nationaal Militair Museum in Soesterberg Koekkoeks werk weer tevoorschijn gehaald en zich op zijn leven gestort. Een tentoonstelling in Kleef en dit in alle opzichten indrukwekkende boek zijn daarvan het resultaat. Het brengt een in de vergetelheid geraakte interessante telg van de kunstenaarsfamilie Koekkoek en diens werk helemaal terug en laat zien hoe verschillend er naar oorlog is gekeken.

Heaven

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boeken van deze Auteur:

Hermanus Willem Koekkoek (1867-1929), Schilder en illustrator van oorlog en vrede