Gelaagde avonturen in een steeds rijker universum
[Recensie] De prijs voor origineelste nieuwe boekenterm gaat dit jaar naar Philip Pullman. Hij noemt het nieuwe boek van de Noorderlicht-serie geen “prequel” of “sequel”, maar “equel”. Dit omdat het eerste deel van deze nieuwe trilogie ruwweg 10 jaar voor het eerste deel van de Noorderlicht-serie gesitueerd is, en de andere twee delen juist ná de serie zullen spelen. Volgt u het nog? We gaan gewoon lezen.
Hoewel, gewoon lezen is eigenlijk beledigend voor Pullman. Zijn verhalen hebben meerdere lagen, verwijzingen naar klassiekers, een flirt met exacte wetenschappen en aanknopingspunten met historische figuren en gebeurtenissen. Een voorbeeld: (middelbare scholieren, de ‘verklaar de titel’-vraag!) La Belle Sauvage is behalve de naam van de boot van de hoofdpersonen, ook de naam van een 14e eeuwse herberg/playhouse in Londen, waar op de binnenplaats (toneel)stukken werden opgevoerd.
Het is slechts een detail in het rijke universum dat Pullman rond zijn heldin Lyra optrekt. In dit deel maakt de nieuwe held Malcolm zijn opwachting. Deze roodharige, slimme, nieuwsgierige zoon van een kroegbaas heeft de pech dat hij ingeklemd raakt tussen verschillende groepen mensen met elk hun tegengestelde belang bij (hier nog de baby) Lyra. De goede nonnen verzorgen in het klooster verderop langs de rivier het baby’tje Lyra, terwijl de sinistere employees van het Magisterium en Mrs. Coulter juist dit meisje zoeken. Malcolm moet Lyra redden. Samen met barmeisje Alice en de baby vaart hij met dat doel de woelige wateren op. Die worden vooral woelig door een dreigende storm plus overstroming van Bijbelse proporties. Dat lijkt niet goed te gaan aflopen.
Ook de hoofdschurk heeft baat bij een slechte afloop. Deze op het oog normale gentleman heeft een ronduit duivels karakter. Hij deinst nergens voor terug om zijn zin te krijgen en is een geduchte tegenstander voor Malcom en zijn crew. In deze levensecht neergezette figuur doemen een boel kwade eigenschappen op die ook in onze huidige maatschappij aanwezig zijn; wat dat betreft legt de schrijver angstig actueel de vinger op zere plekken. Er zijn trouwens meer trekjes in Malcoms wereld die aan de onze doen denken. Uitgebreid wordt aandacht besteed aan het feit dat het verschil tussen arm en rijk groter wordt, dat er veel criminaliteit heerst, en dat we de dreiging van klimaatverandering niet mogen negeren.
Interessant, maar sommige uitweidingen doen het verhaal geen goed. Na het sterke begin ebt de spanning halverwege het boek geleidelijk weg. Dat kan komen omdat Pullman nog tweederde trilogie moet schrijven en dus zijn kruit droog houdt. Maar iets meer kruit verschieten had dit eerste deel wel smeuïger gemaakt.
Niettemin, desondanks, echter, haast ik me te benadrukken, is het boek absoluut het lezen waard. Alleen al qua ideeënrijkdom ontstijgt het menig kinder- en volwassenenboek. En als je van de eerste drie delen van de Noorderlicht-serie hebt genoten, is deze nieuwe start een onmisbare eh equel. Ik zie in elk geval met nauwelijks bedwongen ongeduld het volgende deel tegemoet.
—
Ook gepubliceerd op Nico’s recensies
