Hoe een gevoelig pubertje de katholieke kerk kortwiekte
[Recensie] Sla je een boek open van Kathleen McGowan, dan is lekker lui lezen er niet bij. In plaats van een drankje kun je beter een notitieboekje pakken. McGowans boeken zijn doorspekt van historische feiten en namen, die vrijwel allemaal kloppen. Zij is gespecialiseerd in historische thrillers die de geschiedschrijving van het christendom op zijn kop zetten. Het heden is het vertrekpunt van al haar boeken, maar ze neemt de lezer uitvoerig mee naar de late middeleeuwen, waar haar verhalen zich grotendeels afspelen.
In dertien jaar publiceerde ze vier van zulke werken, waarvan Het Boleyn Mysterie het laatste is. De titel slaat op Anna Boleyn, de tweede vrouw van de Engelse koning Hendrik Vlll (de achtste). Koning Hendrik stapte zes keer in het huwelijksbootje. Twee van zijn echtgenotes liet hij onthoofden, waaronder Anna die werd beschuldigd van overspel en incest. Tot zover de officiële geschiedschrijving.
Gretig opzuigen van kennis
Kathleen McGowan schetst de werkelijke betekenis van Anna Boleyn, die ze onthult via de journaliste Maureen Paschal, haar vaste hoofdpersoon. In Het Boleyn Mysterie leren we Anna Boleyn kennen als grondlegger van het huidige Groot-Brittannië. Als dertienjarige dochter van een Engelse edelman wordt ze op een elitair meisjesinternaat in Mechelen gedrild in cultuur, bestuur en religie. De hyperintelligente Anna zuigt de kennis gretig op.
Gestaag wordt ze ingewijd in een geheim genootschap van Europese hervormers, die hun buik vol hebben van de tirannie van de katholieke kerk. Een levensgevaarlijke bezigheid, want ketters eindigden in die dagen bij bosjes op brandstapels. Het religieuze gezag was destijds machtiger dan elk vorstendom, het enige bindmiddel in de Europese lappendeken van koninkrijken, hertogdommen en graafschappen.
Stoppen met bloedbaden
Je beleeft mee hoe Anna Boleyn opgroeit van gevoelig pubertje tot volwassen vrouw die de intelligente maar manipuleerbare Hendrik Vlll haar wil oplegt. Ze haalt hem over om te breken met de kerk van Rome en de bloedbaden te stoppen. Hoewel zij het politieke gekonkel niet overleeft, is het haar dochter die later de Engelse troon bestijgt, Elisabeth l. Bijna een halve eeuw regeert zij Engeland en brengt voorspoed en verlichting.
Het Boleyn Mysterie is een aangrijpende strijd voor ontwikkeling en zelfontplooiing en tegen onderdrukking, bezien door de ogen van Anna Boleyn. Maar een pageturner is het allerminst. Integendeel, af en toe lijkt het eerder op een studieboek. Literair is het evenmin, daarvoor is het verhaal niet puntig genoeg. De ingewikkelde familiestructuren van de Europese adel zijn soms amper te volgen. Wie ook alweer wie is weet zelfs Anna soms niet meer. Hoofdpersoon Maureen komt bovendien amper tot leven. Pas na driehonderd pagina’s lees je iets meer over haar achtergrond, veel te laat natuurlijk.
Op een dodenlijst prijken
Bijna vergeet je dat Het Boleyn Mysterie ook nog een thriller is, ook al wordt er in het heden ook op los gemoord. Feministische onderzoekers worden afgeslacht, maar overtuigend is het allemaal niet. Bij de tweede moord ben je de eerste al bijna vergeten. Wanneer hoofdpersoon Maureen op een dodenlijst prijkt, verontrust dat aanvankelijk niemand. Het plot is alweer voorbij voordat het spannend wordt.
Is het daarmee een zwak verhaal? Allerminst. Het Boleyn Mysterie is letterlijk onvergetelijk, want je kijkt nooit meer hetzelfde naar de katholieke kerk en het Engelse koningshuis. Het boek benadert daarmee de status van standaardwerk. Dat het ook nog een thriller is, moet je maar even wegdenken.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
