"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het duister

Zaterdag, 24 oktober, 2020

Geschreven door: Amy Engel
Artikel door: Henk Vlaming

Krachtig verhaal vliegt bij de finish uit de bocht

[Recensie] In Het duister is het leed van een moeder die rouwt om haar vermoorde dochter alom voelbaar. Haar twaalfjarige dochter is de keel doorgesneden op een besneeuwde speelplaats. Dit had een ongemakkelijk verhaal kunnen zijn, want de moeder is de hoofdpersoon. Haar verdriet is moeilijk weg te poetsen – dat zou ongeloofwaardig zijn. Maar 240 pagina’s kommer en kwel zouden zwaar op de maag vallen.

De ingrediënten voor een deprimerend verhaal zijn rijkelijk aanwezig. Moeder Eve leidt een pover bestaan in een verpauperd dorp waar de middenstand is weggetrokken, gelegen in een armoedige uithoek van Missouri. Ze verliest niet alleen haar enig kind, maar ook haar uitzicht op een zinvolle toekomst. Toch zit de neerslachtigheid het verhaal niet in de weg. Nergens emoties die overstromen of ongemakkelijke scènes. Wel doffe pijn die te fel is om te voelen, maar die tegelijk de brandstof is voor de speurtocht naar de moordenaar. In plaats van in te storten wordt Eve Taggert juist krachtdadig. Zo deinst ze er niet voor terug om de plaatselijke topcrimineel op te zoeken in het hol van de leeuw. 

Honger, slaag en misbruik

Maar meer nog dan dit soort kranig gedrag is het de diepgang die de aandacht trekt. Die ligt voortdurend dicht onder het oppervlak. Het duister gaat over de relatie tussen moeder en dochter, met als boodschap dat deze band onverbrekelijk is, zelfs onder de meest extreme omstandigheden. En extreem is het, want Eve is de dochter van een gewelddadige, drugsverslaafde moeder, opgegroeid in een caravan in de wildernis, waar het een komen en gaan was van dealers en junks. Honger, slaag, misbruik en vernederingen waren haar deel. De liefde voor haar dochter is haar paspoort naar een leven ver weg van deze getroebleerde jeugd, hoe arm ze ook is. Maar na de moord wacht weer het duister, de verwijzing naar de titel. 

Boekenkrant

Een pittig thema voor een thriller. Actie, spanning en snelheid zijn de hoekstenen van dit genre. Aandacht voor een maatschappelijk thema leidt al snel af. Er zijn maar weinig thrillers die spanning en maatschappelijke verdieping evenwichtig samenbrengen, zonder dat het een ten koste gaat van het ander.

Maar Het duister slaagt erin om de spanning hoog te houden, ondanks de zwaarte van het thema. De kracht van het verhaal is de eenvoud waarmee schrijfster Amy Engel het decor inkleurt. Zinnen zijn kort, er zijn weinig bijvoeglijke naamwoorden, handelingen volgen snel op elkaar. Kernachtige omschrijvingen wekken de personages tot leven. Zoals de politiechef die voor het begin van de werkdag naar het plaatselijke eethuis toeft voor een kop koffie en een stuk kersentaart, terwijl hij zijn broek nog een stukje opsjort onder zijn dikke buik. De man beantwoordt volledig aan het clichébeeld van de lokale diender op het platteland, die zijn werk doet met een mengeling van machtsmisbruik, vakbekwaamheid en vooringenomenheid. 

In zo’n prettig indringend boek vallen de onvolkomenheden des te meer op. De ik-vorm helpt weliswaar om dicht bij de hoofdpersoon te komen. Maar Eve’s welbespraaktheid en intelligentie zijn moeilijk te rijmen met haar noeste bestaan. Haar ellende uit heden en verleden blijft de lezer volgen, hoewel de noodzaak daarvoor alsmaar kleiner wordt. De plot is een domper. Terwijl de schrijver nog eens flink aanzet op het maatschappelijk thema, lekt de spanning weg. Het duister raakt op het eind uit balans, als een coureur die na een flitsende race op een lastig parcours bij de finish uit de bocht vliegt. Veel van de kracht gaat hiermee verloren. Terwijl Het duister wel degelijk een sterk boek is. 

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles