"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het einde is nu

Woensdag, 13 januari, 2021

Geschreven door: Aniana Taelman
Artikel door: Peter van Bavel

Uniek in vele aspecten

[Recensie] Aan het einde van een voor de gehele mensheid veelbewogen jaar, lees ik, op de grens van oud naar nieuw, nog enkele boeken die een diepe indruk achterlaten. Het einde is nu gaat ook over oud en nieuw, zonder dat het over de jaarwisseling gaat.

In sommige gevallen is slechts de stilte passend nadat je een boek hebt dichtgeslagen. En maak je in gedachten een diepe buiging voor de auteur. Dit is zo’n moment. Ik ervaar het als een voorrecht om dit boek te hebben mogen lezen en er iets over te mogen zeggen.

Het boek is uniek in vele aspecten. Uiterlijk gezien begint dit al met het ontbreken van titel en auteur op de voorzijde van de omslag. Slechts een foto van de auteur met een naar binnen gerichte blik siert de voorzijde. Naast schoonheid, ervaar ik melancholie. En kwetsbaarheid naast zelfvertrouwen en kracht.

Het einde is nu, een titel die alle hoop laat vervliegen. En anderzijds ook ruimte laat voor de toekomst. Om het einde te kunnen vaststellen, is er immers voor de persoon die dit vaststelt, een leven na het einde.

Kookboeken Nieuws

Hoe geef je jouw leven dan vorm? En inhoud?
Het einde is nu
, is een eerste deel uit een serie van uiteindelijk vier te verschijnen autobiografische boeken van de Vlaamse auteur Aniane Taelman, en is tevens haar debuut. Het verhaal is een weergave van het dementieproces van haar moeder. Bovenal is het een boek dat toont hoe de auteur het hoofd biedt aan alles wat haar overkomt, gewapend en belast met haar ervaringen uit het verleden.

Haar zorgeloze jeugd, waarin zij is opgegroeid in een liefdevol harmonieus gezin en is voorzien van een serieuze set aan normen en waarden, is bepalend voor de wijze waarop zij in het leven staat. Ze is zakelijk gezien uitermate gedreven en succesvol en daarnaast naarstig op zoek naar een partner die aan haar torenhoge verwachtingen kan voldoen. Dat laatste blijkt niet zo gemakkelijk.

De enige man die aan alle eisen van Aniane voldoet is haar vader. En uitgerekend deze held, besluit om uit zijn en hun leven te stappen. Een niet te omvatten groot verdriet verdrijft alles uit haar leven dat ooit zorgeloos was. Als jonge twintiger is zij vervolgens gedwongen de zorg voor haar moeder op zich te nemen, samen met haar zus Lien.

Wanneer de vergeetachtigheid vervolgens leidt tot de diagnose Dementie, start voor Aniane het onomkeerbare traject naar het verlies van haar moeder. Dementie brengt het verdriet van afscheid en verlies naar voren, zelfs nog voor het uiteindelijk overlijden.

Het naderende leven zonder ouders wordt de lezer duidelijk gemaakt.

De auteur is een krachtige persoonlijkheid die haar verdriet allereerst werkmatig probeert te parkeren en de aandacht en zorg voor haar moeder aan haar werkleven plakt. De lezer wordt meegenomen in het gehele proces dat je als kind zult ervaren, wanneer jouw ouder ziek is. En niet meer beter wordt. Iedere dag is een combinatie van weerzien en afscheid tegelijk. Dat wat gisteren was, komt nooit meer terug. Als kind sterf je iedere dag een stukje mee.

De weerstand die het verlies in stapjes oproept, zou volgens deskundigen moeten worden omgezet in acceptatie. Het moéten accepteren, leidt echter tot meer weerstand. Anderzijds leidt de steeds groter wordende zorgvraag tot verminderde weerstand en uiteindelijk tot radeloosheid.

Wat rest is het onvermijdelijke besluit om de zorg aan anderen te moeten overlaten, tegen de wil van jouw ouder (en van jezelf). De onvrede met de keuze brengt uiteindelijk rust na het besluit. De automatische piloot gaat uit en je komt ineens weer zelf aan het stuur te zitten van jouw leven.

Hoe geef je jouw leven dan vorm? En inhoud? Juist daarop geeft dit boek een antwoord. Een antwoord dat niet vanuit het hoofd maar vanuit het hart komt.

Dit verhaal zal voor veel lezers gevoelsmatig te dichtbij komen. En dat is exact de reden om het wel te lezen. Omdat het leert dat je nooit alleen bent. Zeker niet wanneer het verdriet te groot is om alleen te dragen.

Dit boek is onbeschrijfelijk mooi. Lees het zelf of schenk het aan iemand die alle steun kan gebruiken. Het maximaal aantal sterren voor Het einde is nu.

Mijn persoonlijke songtekst is een nummer van de gitarist van Pink Floyd, David Gilmour die op zijn jongste soloalbum dit nummer opnam, als ode aan zijn moeder, die leed aan de ziekte van Alzheimer.

Eerder verschenen op Perfecte Buren