Droom van een gelukkig afscheid
[Recensie] De ondertitel van dit boek luidt: Een moeder, een dochter en de droom van een gelukkig afscheid. Moeder heeft al twee maal een behandeling voor borstkanker kranig doorstaan, maar dan hoort ze op een dag de onherroepelijke aankondiging van haar dood. Uitzaaiingen in de lever, niet operabel, alleen tijdrekken is wat er rest.
Meteen voelt dochter zich schuldig, en ervaart een diepe kloof tussen haar en haar moeder. Die gaat ineens de andere kant op, terwijl zij juist samen dezelfde kant op wil gaan. Dat doen ze aanvankelijk ook letterlijk: Chazia neemt haar meteen na het verdict mee naar plaatsen uit moeders verleden, en ze rijden urenlang rond als in een roadmovie.
Daarna gaan de geesten uiteen. Moeder en kind zullen pagina’s lang anders over de zaken denken, of weten niet van elkaar wát ze denken omdat ze elkaar willen sparen. De sowieso al moeilijke levensfase wordt ook nog eens verzwaard door de houding van de medici, die geneeskunde hoog in het vaandel hebben staan, maar weigeren geneeskunst toe te passen. Kort gezegd: ze weten niet hoe ze menselijk iemand moeten voorbereiden op het levenseinde, en concentreren zich op de ziekte zelf.
Tot hier is het een vrij emotioneel boek, vol afschrikwekkende gebeurtenissen die zich vanwege falende zorgverleners voor kunnen doen tijdens het ziekteproces. Niet allemaal even duidelijk opgeschreven, maar probeer maar eens helder te blijven als je moeder dood gaat, je relatie met haar wezenlijk is veranderd, terwijl je je gefrustreerd en vol schaamte, onbegrip en vermoeidheid tot het uiterste inspant om de juiste zorg te krijgen die zij nodig heeft. Die wordt uiteindelijk gevonden in een hospice, waar moeder met liefde omringd (het gebroken gezin is er herenigd) kan sterven.
Dan volgt de tweede helft van het boek, waarin Mourali met meer distantie vertelt hoe ze het allemaal anders zou hebben gedaan als ze het over mocht doen. Dat doet ze op basis van gesprekken met specialisten in binnen- en buitenland, gelardeerd met citaten van denkers en medici uit boeken en op internet. Jammer genoeg graaft de journalist Mourali hier veelal niet erg diep, maar erover schrijven moet een soort verwerking voor haar zijn geweest. Het is te hopen dat door Mourali’s tv-bekendheid het op het eind van het boek geformuleerde dringende pleidooi voor integrale levensondersteuning andere beginners op het pad naar het einde zal kunnen ondersteunen.
—
Eerder verschenen in Hematon Magazine
