"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het getij

Maandag, 22 mei, 2017

Geschreven door: Hugh Aldersey-Williams
Artikel door: Fiona van der Burgt

Invloed van eb en vloed op de mens

[Recensie] De oneindige bewegingen van de zee fascineren bijna iedereen. Op het strand zullen we allemaal als kind wel eens een zandkasteel door de golven verwoest hebben zien worden. Het getij, Wijsheid en wetenschap van eb en vloed is doorademd met deze fascinatie voor de kracht van de zee, zowel in fysische als metaforische zin. Het boek is een aaneenschakeling van anekdotes over hoe eb en vloed de wereldgeschiedenis bepaald hebben. Het tipt zowel aan Griekse mythes zoals de doortocht van Odysseus langs Scylla en  Charybdis als aan het (beroemde) verhaal over de getijdenberekeningen die vooraf gingen aan de landing op D-day, nodig om precies hoog  genoeg water te hebben bij zonsopgang.

Niet noodzakelijkerwijs is het een boek voor natuurkundigen, want de wat diepgaandere (mathematische) uitleg over het ontstaan van getij en de verschillende harmonischen daarin zul je er niet in aantreffen. Hoewel de auteur hier in de inleiding al voor waarschuwt, is het toch ook wel een kleine teleurstelling dat de resonantie in de baai van Fundy niet beter wordt uitgelegd. In deze baai is het getijverschil meer dan tien meter omdat hij een eigenfrequentie heeft die dicht bij de M2-getijdenfrequentie ligt. Ook andere natuurkundig interessante principes zoals de zogenoemde amfidromische punten in de oceaan waar de faselijnen van de getijdengolf bij elkaar komen (en de amplitude naar nul gaat) worden maar schaars besproken.

Een gemiste kans om uit te leggen wat een Kelvingolf is, dus dat zal elders weer een platform moeten krijgen. Leuk is wel dat er in het boek aandacht wordt besteed aan de uitdaging om de zeespiegel te meten; wat is je referentie als zowel land als zeeoppervlak voortdurend in beweging zijn?

Het gebrek aan natuurkundige diepgang is wel bevorderlijk voor een breder lezerspubliek. Je kunt als lezer je hart ophalen aan verhalen over kanoeten (strandlopertjes) die met het getij mee foerageren of de nostalgische folklore waar Aldersey-Williams pagina na pagina mee weet te vullen. Voor de wat meer natuurkundig geïnteresseerden is het boek Sea level science van David Pugh en Philip Woodworth misschien beter geschikt, een toegankelijk en goed leesbaar studieboek voor de beginnende en verder gevorderde oceanograaf.

Dans Magazine

Eerder verschenen in het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde