Een fijn boek over een sterk meisje dat vecht tegen de voordelen
[Recensie] Karin Amatmoekrim. Een prachtige naam waar ik een tijd geleden nog nooit van gehoord had. Totdat ik De man van veel had gelezen. Wat een prachtig boek! Zodoende kocht ik onlangs Het Gym; een boek over het enige en eerste meisje uit een achterstandswijk dat naar het gymnasium mag gaan.
Achterstandswijk
Sandra Spalburg woont samen met haar moeder en ‘het’ zusje in een achterstandswijk. Als enige van de basisschool is ze toegelaten op het gymnasium. Het heeft aardig wat moeite gekost, want het is eerder uitzondering dan regel dat iemand uit ‘de wijk’ naar het gymnasium gaat. Samen met haar vriendinnen Tanya en Chantal geniet Sandra nog even van de zinderende zomer. We lezen over jongens, de eerste sigaretjes en Salt ‘n Pepa op een cd-tje.
Het is een multiculturele wijk waar Sandra woont. De meeste buurtbewoners hebben het hart op de tong en door de verschillende achtergronden is het er nooit saai. Er is altijd wel iets te doen of te beleven. Heel anders is dat op school. De overgang kan voor Sandra haast niet groter zijn. In de klas zit ze met leeftijdsgenoten die Dirk-Jan, Annefleur of Rozemarie heten. En ze hebben allemaal merkkleren, de nieuwste fietsen en geld genoeg om over de balk te smijten. Een hele andere wereld dan Sandra kent.
Gelukkig heeft ze een vlijmscherpe tong en wordt ze als enige met een donkere huidskleur (Sandra is van Surinaamse afkomst) geaccepteerd door haar klasgenoten. Ook onder de docenten springt ze er uit. Ze is intelligent en gedreven. Maar net zoals in iedere klas op de middelbare school komen ook de pijnlijke verschillen aan het licht. Want als het één ding is waar jongeren goed in zijn is het om zichzelf te vergelijken met anderen.
Vechten tegen vooroordelen
Zo vinden de vriendinnen van Sandra uit de klas, Nienke, Renske en Mirte haar reuze interessant. Vooral omdat ze een andere afkomst heeft, willen ze alles weten over Suriname en hoe ze de dingen thuis doen. Ze beseffen niet dat ze hetzelfde thuis heeft als hen. Een andere klasgenoot discrimineert en een ander wordt weer verliefd. Het zijn veelal de vooroordelen waar de jongeren mee worstelen en die Amatmoekrim op luchtige wijze heeft aangehaald.
Ook weet zij in Het Gym een ijzersterk personage neer te zetten dat ondanks haar leeftijd wereldwijs is. Echt waar, ik mocht willen dat ik bij een type als Sandra in de klas had gezeten. En niet omdat ze een andere huidskleur heeft, ik had een mooie mix in mijn klas, maar gewoon omdat ze zo fair in het leven staat. Haar thuissituatie is bijvoorbeeld verre van ideaal, maar Sandra weet de problemen altijd van een praktische kant te bekijken. Ze moppert niet (veel) en heeft verantwoordelijkheidsgevoel. Ook voor het zusje, dat ze trouwens steevast ‘het zusje’ noemt. Wellicht omdat ze met haar een bepaalde afstand wil bewaren. Ik kom er niet goed achter waarom dat is, ik neig te denken dat dit uit zelfbescherming is omdat haar vader wisselt van gezin wanneer het hem uitkomt en ze zich niet teveel wil hechten.
Humoristisch en herkenbaar
Het Gym is ook nog eens op bepaalde punten humoristisch en zorgt bij mij herkenning. Niet dat ik zelf op het gymnasium zat, maar ik weet hoe groot de verschillen kunnen zijn en hoe de dingen gaan wanneer je ouder wordt (de eerste sigaretjes, de eerste vriendjes etc.). Ik vind het bijzonder hoe subtiel – en toch realistisch – Amatmoekrim dit heeft verwerkt in haar boek. Hierdoor leest het boek erg vlot, terwijl het onderliggende thema veel zwaarder is.
Het Gym is een prachtig boek over de worsteling met de multiculturele kramp waar in Nederland we wel eens inschieten, een fijn boek over een sterk meisje dat vecht tegen de voordelen en zichzelf wil bewijzen. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de mensen om haar heen. Tot slot geeft het mij ook nog eens extra bevestiging dat ik meer boeken van haar moet lezen, want zij heeft er een fan bij.
—
Eerder verschenen op Boekenz
