"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het huis van de zalmen

Vrijdag, 20 januari, 2017

Geschreven door: Marc Reugebrink
Artikel door: Marnix Verplancke

Authenticiteit in mensen (en zalmen)

De eerste zin

“Het meisje van slagerij Dalen op de hoek van de Apotekergt en Bakkegata heeft hoge jukbeenderen en een vol gezicht.”

Recensie

Omdat Marcel, uitbater van L’Ange perdu in Assenede, overhoop ligt met zijn chef over de vraag of wilde zalm echt wel beter smaakt dan gekweekte, reist hij naar Noorwegen om een kwekerij te bezoeken. Eindelijk weg van de wereld, triomfeert hij, tot mail en telefoon hem terugroepen naar de realiteit: zijn moeder is gestorven.

Boekenkrant

Reugebrink lijkt in zijn nieuwe roman nog meer dan in zijn vorige zijn ware vertellersstem gevonden te hebben. Niet alleen het Noorse deel staat immers vol couleur local en is met veel flair op papier gezet, ook wanneer hij het over de Marcels zoektocht naar het verleden van zijn ouders en zijn al te vroeg verongelukte zus heeft, houdt hij de lezer in zijn fascinerende greep. En om er geen lijkenbiddersboek van te maken fileert hij in enkele fijnzinnig komische passages de mores van de culinaire wereld die authenticiteit zoekt in een denkbeeldig verleden.

Lekkerbek Marcel wordt te dik, zegt zijn vriendin Suzanne al op een van de eerste bladzijden en op het einde van de roman wordt hij geconfronteerd met de gevolgen van zijn vraatzucht. Met de adem van de dood in de nek beseft hij dat zijn leven, net zoals dat van iedereen, een compromis is tussen afkomst en eigen keuze. En dan kan een Michelin-ster wel eens een vloek en zegen tegelijkertijd blijken

Drie vragen aan Marc Reugebrink

In hoeverre is dit boek autobiografisch? Ik hoorde iets over foto’s van je moeder die je na haar dood terugvond?

Reugebrink: “Niet alleen foto’s. Mijn moeder stierf in 2013 en ik had als laatste van het gezin de taak alles op te ruimen. Net als Marcel kwam ook ik mijn lang geleden gestorven vader weer tegen, en allerlei zaken van mijn zus, die in 1994 overleed. Het was een beetje alsof ik met de dood van mijn moeder nog eens opnieuw alle leden van het gezin verloor. Dus, ja, autobiografie te over in dit boek. Maar als mijn moeder het nog had kunnen lezen, zou ze toch vinden dat ik erg hard zit te liegen over van alles en nog wat. Want ik heb uiteindelijk voor fictie gekozen, voor Marcel, voor een restauranthouder die de sommelier uithangt. Noem het de noodzakelijke afstand om dicht bij datgene te komen waar het me om gaat: het verdriet, de rouw, de opstand tegen wat onvermijdelijk is.”

Authenticiteit in mensen (en zalmen) lijkt een van de grote thema’s van het boek. Juist?

Reugebrink: “Marcel zit geklemd tussen de door hem haast als dwang ervaren, cultureel bepaalde eis om een autonoom individu te zijn, en zijn veeleer door nostalgie, maar ook door het verlies van zijn moeder ingegeven verlangen naar een soort vanzelfsprekende gemeenzaamheid met alle anderen, naar de wereld van zijn ouders zoals hij zich die voorstelt. Uiteindelijk lijkt hij veel meer op zijn o zo burgerlijke moeder dan hij wil of zelfs maar kan toegeven. Je mag hier natuurlijk ook een link naar ‘de toestand in de wereld’ leggen. Dan kom je uit op de tegenstelling tussen het hyperindividualisme van onze consumentistische tijden tegenover gemeenschapszin. Enerzijds de mens die zijn eigen geschiedenis en daarmee zichzelf niet meer kent, en die daardoor gemakkelijk slachtoffer wordt van wat de commercie of wat populisten hem voorhouden. Anderzijds de mens die binnen de traditie leeft, maar daar in zekere zin ook aan onderhorig is en misschien gemakkelijk in de verleiding komt die te verabsoluteren.”

“Wie ben ik?” is een vraag die je in dit boek bezighoudt en die je in je vorige boeken ook al bezighield. Vanwaar die bekommernis?

Reugebrink: “Literatuur heeft toch nooit iets anders gedaan dan telkens opnieuw trachten te definiëren wie wij zijn in het licht van wat op een bepaald moment in de geschiedenis de werkelijkheid wordt genoemd, of zelfs de waarheid? Wie we zijn ligt nooit vast, en iedereen moet altijd weer hetzelfde verhaal opnieuw vertellen: geboorte, liefde, dood… en de belastingen natuurlijk. Daar gaat het over in de literatuur.”

Eerder verschenen in Knack


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Zout

Auteur:
Marc Reugebrink
Categorie(ën):
Literatuur

Zout

Auteur:
Marc Reugebrink
Categorie(ën):
Literatuur

Het huis van de zalmen

Het grote uitstel