"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het kompas

Woensdag, 14 augustus, 2019

Geschreven door: Pip Barnard
Artikel door: Peter van Bavel

Het verhaal is indrukwekkend en heeft een diepere laag qua tijdgeest

[Recensie] Het kompas doet verslag van een overtocht van Dover naar Calais door een groep jonge scouts uit het Engelse Mortlake. De lezer volgt Davey en zijn negen reisgenoten die met een grote roeiboot met zeilmogelijkheden de voorbereidingen treffen voor deze avontuurlijke reis. Kort na de Tweede Wereldoorlog kan Mortlake zich opmaken voor deze kleurrijke tocht die na lange tijd weer vreugde lijkt te gaan brengen onder de mensen. En dan gaat het toch anders dan gepland. ‘Een vreemde achterdocht klimt in me omhoog. Mis ik iets?’

Het boek is gebonden en is op groot formaat uitgebracht. Het ziet er prachtig verzorgd uit en heeft een losse papieren omslag die naast de prachtige foto een reliëfdruk bevat van een kompas. Het boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel betreft het waargebeurde verhaal en het tweede deel bestaat uit een reconstructie van de feiten aan de hand van de betrokken personen, locaties en berichtgevingen. Dit laatste deel is op ander papier gedrukt dan het eerste deel. Daarnaast bevat dit deel tientallen prachtige foto’s die het verhaal extra ondersteunen. De documentaire behorend bij het verhaal, zo kan ik dit deel het beste beschrijven.

Het verhaal is volledig waargebeurd in 1950 en beschrijft de gebeurtenissen feitelijk. De auteur heeft samen met haar echtgenoot Pip Barnard veel tijd, energie en reislust gestopt in het achterhalen van de feiten. Dat geeft mij als lezer het gevoel dat ik mij niet hoef af te vragen wat er waargebeurd is en wat niet.

Het beschreven verhaal was mij niet bekend, is historisch van aard en beschrijft naast de gebeurtenis ook de tijdgeest op een treffende manier. Groot-Brittannië kort na de Tweede Wereldoorlog was straatarm en gaf de bevolking weinig vertier en welvaart. Dit zal de jeugd van nu, aan de hand van de beschreven voorbeelden die veelal intens verdrietig zijn, verrassen. Een wereld in 2019 vol welvaart en social-media staat in schril contrast met de wereld uit het verhaal.

Boekenkrant

Ik hoop dat de lezer zich hier iets bij kan voorstellen, identificatie met de beschreven betrokkenen is erg moeilijk, vermoed ik.
En dat is mijn zorg met betrekking tot dit boek. Ik vraag mij af of ik een jeugdboek in handen heb? Nieuws en achtergronden horen meer bij volwassenen. Lokale historie is al snel een ver-van-mijn-bed-show voor de jongeren. En daarmee pleit het dan wel weer voor deze uitgave dat nergens te vinden is dat het een jeugdboek betreft.

In al mijn recensies vermijd ik spoilers. Ook over dit avontuur zal ik niets prijsgeven anders dan dat het je raakt. Zonder dat de personages heel erg worden uitgewerkt, weet het verhaal dermate te boeien dat ik het gehele boek, zonder enkele onderbreking uitgelezen heb.

Een boek voor jongvolwassenen dat niet expliciet maakt er een te zijn. De doelgroep is daarmee niet echt gedefinieerd maar dit is achteraf bezien geen slechte keuze. Ook volwassenen worden zo bereikt om jeugdboeken lezen. Het verhaal is indrukwekkend en heeft een diepere laag qua tijdgeest. Het verhaal is enerzijds wel erg kort met nagenoeg honderd pagina’s en is anderzijds verrijkt met het naslagwerk als tweede component met evenzoveel pagina’s. Het compacte verhaal is de keerzijde van het beschrijven van een incident en het trouw blijven aan de feiten. Een toekomstig bezoek aan Texel heeft mij een nieuwe locatie gebracht om te bezoeken. Ik geef het boek vier sterren.

Eerder verschenen op Perfecte Buren