Verschillende levens raken elkaar in sprookjesachtig verhaal
[Recensie] Hoe krijg je een man die alle zelfrespect in de oorlog kwijtraakt, weer op de been? Laat dat maar over aan Marvellous Ways. Zij is de eigenzinnige, met wonderlijke gedachten en gewoonten behepte hoofdpersoon in dit verhaal. Het Engelse woordgrapje dat haar naam is, gaat in het Nederlands verloren, maar de oplettende lezer krijgt snel een idee wat haar functie is.
Marvellous helpt Freddy Drake, een oude, zelfrespectloze oorlogsveteraan die op een koude avond (er zijn veel koude avonden in het boek) bij haar op de stoep staat. Freddy komt met een fors trauma en ernstig verzwakt uit de Tweede Wereldoorlog. Bij Marvellous in huis kan hij aansterken met sleepruimenbrandewijn, eigengemaakte stoofpot en levenslessen. Freddy op zijn beurt helpt Marvellous het nakende einde van haar eigen leven te accepteren. Zo simpel als dat klinkt, zo elegant is het door Sarah Winman opgeschreven.
Eloquente taal dus, zoals wanneer Marvellous haar ochtendbad neemt. Bij het botenhuis in de kreek is dat, op een ochtend met dikke rijp over het rivierdal. “Ze stond op en wachtte tot het hoogste punt van de vloed, het moment waarop de beweging van de rivier tot stilstand kwam. Ze glipte uit haar gele oliejas en haar afgedragen laarzen en rilde toen de ijzige modder ruimte vond tussen haar tenen… Ze stapte uit haar onderbroek. Vroeger raakten alleen de bovenkanten van haar dijen elkaar, en nu raakte alles elkaar… dat wist ze omdat ze al heel oud was.”
Tegenover de taal staat het wat clichématige karakter van het verhaal. Dat de twee hoofdpersonen elkaar vinden is voorspelbaar. En als een jonge vrouw in het dorpje bij Marvellous in de verlaten bakkerij opnieuw brood gaat bakken, komt Chocolat van Joanne Harris al snel in gedachten. Ook het einde is geen verrassing, maar iets zegt me dat lezers van dit boek niet op verrassingen zitten te wachten.
In schilderachtige scènes blinkt Winman wel weer uit. Freddy verbrandt het vel papier dat hij kreeg van zijn jeugdvriendinnetje in de haard: “’Niet te veel, Freddy. Vergeet me niet.’ Haar schrift was toen al grillig. Hij vleide het papier op het vuur.” Een alinea later: “…keek hij omlaag naar de lege haard en de stoffige berg slakken. Want daar lag in zijn eentje op de stenen plaats de gerafelde rest van een klein stukje verschroeid papier. Twee woorden sprongen er donker en duidelijk uit: ‘Vergeet me.’“
De grootste troef wat is mij betreft het sprookjesachtige aspect van het boek. Het verhaal schakelt meesterlijk van realistisch naar hallucinogeen naar esoterisch, en weer terug. Dat geeft het boek een feestelijke charme waar het goed bij wegdromen is. Tel daarbij op dat er een goed gedoseerde hoeveelheid verdriet, hoop en onzelfzuchtige liefde in voorkomt en je bent zeker van een paar avonden lang intense leeservaringen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles Ook gepubliceerd op Nico’s recensies
