Ted Thompson schreef een indrukwekkende debuutroman waarin een late midlifecrisis gekoppeld wordt aan de financiële crisis van 2008. Doem en ondergang moet u niet verwachten, eerder een vileine kijk op het lege leven van de Amerikaanse middenklasse.
Anders Hill is net de zestig voorbij wanneer hij er plots genoeg van heeft. Op zijn vrouw is hij al lang uitgekeken, zijn twee zonen zijn het huis uit en dat huis zelf? Welja, dat hoeft ook niet meer zo nodig. Zijn leven is tot stilstand gekomen, stelt hij vast, en daarom zet hij een echtscheidingsprocedure in gang, gaat hij op vervroegd pensioen en neemt hij zich voor volop voor de vrijheid te gaan. Wat merkt hij echter na verloop van tijd? Dat Helene, zijn ex, een nieuw leven begint met Donny, zijn kamergenoot van weleer; dat zijn vrijheid niet veel verder draagt dan zelf de protserige kerstversiering op het dak van zijn nieuwe woonst installeren en dat hij zich mispakt heeft aan dat vervroegd pensioen: de financiële ademnood komt steeds dichterbij. Daardoor begint het Anders te dagen dat zijn vroegere leven misschien toch nog zo slecht niet was.
Ted Thompson weeft door deze verhaallijn uit Het land van vaste gewoonten een tweede, die alles te maken heeft met Anders’ job. Net afgestudeerd ging hij immers aan de slag bij Springer Financial. Voor die firma sloot hij een deal met een bouwpromotor uit Kansas City die 500 in feite minderwaardige, maar duur op de markt gebrachte woningen wou bouwen. De kopers zouden een veel te dure lening aangesmeerd krijgen bij hun aankoop, en die zou Springer leveren. De deal werd een succes, Anders kon zich op zijn achtentwintigste partner in Springer Financial noemen en zonder dat het goed te beseffen blies hij de eerste ademstoot in de Amerikaanse huizenbubbel die in 2008 tot een wereldwijde economische crisis zou leiden. En, o ironie, laat nu net Anders zelf het slachtoffer dreigen te worden van geldtekort, waardoor het grote huis in de suburbs van Connecticut dat Helene nog steeds bewoont wel eens een bezoekje van een deurwaarder zou kunnen krijgen.
De – overigens unaniem lovende – Amerikaanse kritiek vergeleek Het land van vaste gewoonten met het werk van Updike en Cheever, en inderdaad, de genadeloze manier waarop Thompson afrekent met het kleinburgerlijke leven van de buitenwijk-middenklasse doet aan de boeken van deze twee grootheden denken. Maar deze roman is meer dan een sixties-revival. Thompson schrijft ook fraai meanderend proza dat doet denken aan dat van Jonathan Franzen. De lange openingsscène waarin Anders voor het eerst als vrijgezel naar een feest gaat waar ook Helene en haar vrienden aanwezig zijn, is grandioos. Anders gedraagt zich als een olifant in een porseleinkast, begint uiteindelijk drugs te gebruiken met Charlie, de zoon van de gastheer, en moet het meemaken dat deze jongen afgevoerd wordt met een overdosis. Franzen zou er iets magnifieks van maken, en dat doet Thompson ook.
Het is trouwens deze Charlie die de essentie van Het land van vaste gewoonten blootlegt. Hij werkt aan een graphic novel over Laika, het hondje dat door de Sovjets de ruimte werd ingeschoten en dat bij terugkeer in de dampkring gewoon opbrandde. “Mijn boek gaat over geëxploiteerd worden door de mensen die je zouden moeten beschermen,” legt hij uit, en als lezer weet je dat dit over Anders en zijn generatie gaat, de mensen die roekeloos hun eigen kleine belang nastreefden en hun medemensen een veel te hoge hypotheek aansmeerden.
Verschenen in De Morgen
