Verrukkelijke doch diepgaande onzin
[Recensie] In dit verhaal is de hoofdrol voor César Aira zelf. Hij is schrijver natuurlijk, en door “de wereldwijde economische malaise” zo arm als een kerkrat. Aangetrokken door een toeristische attractie ‘De Draad van Macuto’ bezoekt hij die: een dik touw dat half boven de zee hangt en waarmee op onverklaarbare wijze piratenschatten vroeger aan land werden gehesen. Het lukt César om De Draad te activeren. Er katapulteert een schatkist uit het water en landt voor zijn voeten: hij is puissant rijk.
Wat goed uitkomt, want hij moet zijn reiskosten betalen voor een literatuurcongres. Dat uit de titel, ja. Verder blijkt de schrijver een wereldberoemde wetenschapper te zijn, die de wereldheerschappij gaat pakken:
“Dus, er was eens … een wetenschapper die in Argentinië experimenteerde met het klonen van cellen, organen, ledematen, en op dat gebied zo ver was gekomen dat hij naar willekeur in elk gewenste hoeveelheid complete individuen kon reproduceren… hoewel in het geval van mensen de klonen lichte verschillen vertoonden: ze waren niet honderd procent hetzelfde… Hier aangekomen raakte hij in een impasse, stokte zijn opmars naar het uiteindelijke doel… Wat dat betreft was hij de typische Dwaze Doctor uit stripverhalen.”
De gekke geleerde
Even een vertalingskwestie, beste lezers. Ik vind ‘De Dwaze Doctor’ een nogal slappe vertaling van ‘The Mad Scientist’ die César Aira bedoelt. Misschien is de vertaler geen striplezer, of kijkt hij niet naar Disneyfilms, maar dat kan smeuiiger. Ik daag jullie uit, lezers, met een in deze recensie ingebouwde prijsvraag: wie vertaalt ‘The Mad Scientist’ naar wel een spitse Nederlandse uitdrukking? Ik doe een voorzet: ‘De Gekke Geleerde.’ De beste vertaling krijgt mijn eigen gave boek van César Aira – ‘Het literatuurcongres’, toegestuurd. Reageren kan per mail.
We dwalen af. Wereldheerschappij, daar gaat het César om, maar daarvoor moet je wel een leger hebben dat geleid wordt door een held. Die held is de bekende auteur Carlos Fuentes; van hem wil César een kloon klonen en opkweken, om met zijn leger de overwinning te bereiken. En ja, waarom niet? Na Poetins 3-daagse oorlog van 2022 klinkt dat waanidee beduidend minder belachelijk dan het lijkt.
Schrijverslol
Het verhaal springt en hobbelt, slaat af op onverwachte zijpaden, kabbelt door drooggevallen letterbeekjes, wordt dan weer meegesleurd door een waterval van woorden, absurdisme en pure schrijverslol, hier weer even draaiend om het klonen:
“Tot op heden is geslachtsverkeer de enige manier van voortplanting. Geslachtsverkeer, en de bijbehorende liefdeslisten. De scènes van Adam en Eva stonden zo dicht bij het klonen… dat hun echtelijke passie besmet was geraakt door het verdichtsel. Hoe meer ik van seksuele differentiatie een persoonlijk taboe had gemaakt, hoe meer ik hen benaderde met de huivering van een monsterlijke vertrouwelijkheid.”
Lees en geniet – en vergeet de Mad Scientist-vertalingswedstrijd niet.
—
Eerder verschenen op Nico’s recensies en Tiktok
