Een onderhoudend, eerlijk boek
[Recensie] Deze bijzondere roman bestaat uit twee boeken: Het Offer, geschreven door moeder Haike en Grip, geschreven door dochter Eva. In de roman noemen zij zich respectievelijk Anna en Nora.
In Het Offer beschrijft Anna eerst de jeugd van haar moeder Olga, die in Duitsland opgroeide tijdens de oorlog, met een vader die er vaak niet was en een moeder die bezig was met overleven. Olga ervaarde geen hechte band met haar moeder; Olga’s moeder had psychiatrische klachten en was onvoorspelbaar, waardoor Olga al vroeg moest leren om voor zichzelf te zorgen. Vervolgens beschrijft Anna haar eigen leven, eigenlijk pas vanaf het moment dat zij zelf trouwt en twee kinderen krijgt, Nora en Stijn. Hoe haar eigen jeugd was, daar krijg je slechts door enkele aanwijzingen een beeld van. Wat wel meteen duidelijk wordt, is dat Anna door haar jeugd weinig zelfvertrouwen heeft opgedaan en zich niet gezien voelde door haar ouders. Ze kampt met periodes van depressie en zoekt veiligheid in haar huwelijk.
Anna probeert met Dirk en de kinderen een nieuw leven op te bouwen in Frankrijk, maar uiteindelijk strandt het huwelijk en is Anna opnieuw zoekende naar wie ze is en wat ze wil doen met haar leven. De beslissing die ze vervolgens neemt, namelijk terug naar Nederland gaan zonder de kinderen, heeft grote gevolgen. In Grip wordt door Nora beschreven hoe zij haar jeugd heeft ervaren en met name welke impact het op haar heeft gehad om door haar moeder achtergelaten te worden bij een alcoholische vader, voor wie zij moet zorgen in plaats van andersom. Ook Nora heeft inmiddels psychiatrische klachten ontwikkeld en gaat op een gegeven moment terug naar Nederland, net als haar moeder. Hier moet zij in het reine zien te komen met het verleden en met wie zij is, zonder dat ze zich anders hoeft voor te doen.
Als lezer wordt je deelgenoot gemaakt van behoorlijk heftige gebeurtenissen in het leven van zowel Anna als Nora. Je voelt de onmacht die zij hebben ervaren om hun leven weer op de rit te krijgen, en tegelijkertijd ook de kracht van familiebanden; uiteindelijk willen ze beiden repareren wat gebroken is en zoeken zij de aandacht die zij in hun jeugd hebben gemist. Dat er nu een boek is ontstaan waarin het verhaal van beide kanten wordt belicht, schept begrip en erkenning voor wat er is gebeurd, en daarmee vergeving. Heel mooi dat dit een gezamenlijk proces is geweest. En dapper dat de auteurs dit hebben willen delen met de buitenwereld. Ik vind dat beide auteurs een prettige schrijfstijl hebben; openhartig en to the point. Je merkt dat Anna zich wat meer beschouwend uit dan Nora. Dat kan te maken hebben met haar leeftijd of met het feit dat Nora nog niet zo lang geleden een terugval heeft gehad en daardoor misschien wat minder afstand heeft kunnen nemen van de gebeurtenissen.
De titel Grip vind ik bij het boek van Nora dan ook terecht gekozen; ze is nog bezig grip te krijgen op zichzelf en op de dingen die zij meegemaakt heeft en die zijn niet mals. De gedachten die Nora bekruipen zijn heel destructief van aard: “Zoals ik van kleins af aan al wist, was ik anderen toch alleen maar tot last. Het was laf van mezelf dat ik bleef leven zonder echt iets te betekenen voor iemand.” Nora moet zich erg eenzaam hebben gevoeld.
De titel Het Offer slaat op de keuze die Anna maakte om haar kinderen achter te laten in Frankrijk, terwijl zij terugkeerde naar Nederland en haar kinderen moest missen. Deze titel omvat naar mijn mening de strekking van Anna’s verhaal iets minder. Als er wat meer licht was geschenen op de jeugd van Anna en dan met name de band tussen haar en moeder Olga, dan is dat denk ik het puzzelstukje wat nu ontbreekt om een compleet plaatje voor je te kunnen zien. Het proces dat Anna heeft doorlopen wordt meer zichtbaar in de volgende zin:
“Anna had zich altijd slachtoffer gevoeld van mensen of van de omstandigheden en ze wist dat ze haar eigen machteloosheid daardoor juist in stand had gehouden.”
Al met al vond ik Het Offer-Grip een onderhoudend, eerlijk boek dat uitnodigt om verder te lezen, deels omdat je zo graag wil dat het goed afloopt voor deze vrouwen en deels omdat het lekker wegleest. Ik geef Het Offer-Grip drie sterren.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
