"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het slavenschip

Donderdag, 3 februari, 2022

Geschreven door: Marcus Rediker
Artikel door: Silke Wimme

een sterk historisch werk

[Recensie] Marcus Rediker is hoogleraar aan de Universiteit van Pittsburgh en heeft reeds meerdere bekroonde werken geschreven. Hij is activist tegen de doodstraf in Amerika. Tijdens één van zijn bezoeken aan de dodencel van Pennsylvania in 1990, waar hij werkte aan een project tegen de doodstraf, kwam hij op het idee voor het schrijven van Het slavenschip. Na zelf een paar keer de dodencellen in Livingston te hebben bezocht weet ik hoe deze op je kunnen inhakken en begrijp ik ook vanwaar het idee voor dit boek komt. Het boek werd voor het eerst uitgebracht in 2007, tweehonderd jaar na de afschaffing van de slavenhandel.

“Slavenhandel is het ontzagwekkendste drama in de laatste duizend jaar van de geschiedenis van de mens”

Het boek gaat over de Britse en Amerikaanse slavenhandel tussen 1700-1808 en de auteur noemt het een etnografisch werk, maar dit is niet helemaal correct. Bij een etnografisch onderzoek dompelt de auteur zich onder in een andere cultuur door er zelf aan deel te nemen en te observeren. Hier zou Markus Rediker dus een tijdmachine nodig hebben om terug te reizen naar 1700 om zelf op een slavenschip te verblijven en het leven aan boord aan den lijve te ondervinden. Niettegenstaande dit heeft hij wel een kwaliteits-en waardevol historische non-fictie geschreven. Gebruik makende van heel wat bronnen die het allemaal vanop de eerste rij hebben meegemaakt: zoals dagboeken van slaven, kapiteins, slavenhandelaars, … .

De slavenhandel is volgens hem de beginschakel geweest van ons huidig kapitalistisch systeem en hiermee start hij ook zijn betoog. Het belangrijkste werkinstrument is het slavenschip, en deze zet hij centraal. Hij omschrijft de volledige Midden passage (de route van Groot-Brittannië naar Afrika en van daar naar Amerika) via de vijf belangrijkste spelers van de slavenhandel: de kapitein van het schip, de bemanning, de slaafgemaakten, de slaafhandelaars en de abolitionisten. Hij zal de bevindingen van zijn uitgebreide research afwisselen met dagboekfragmenten en rapporten uit de 17de en 18de eeuw. Hierdoor is het een zeer toegankelijk werk geworden voor een zeer breed publiek. Het slavenschip zou zelfs verplichte lectuur op school moeten worden!

Boekenkrant

Maar het is geen boek voor gevoelige lezers, de auteur neemt geen blad voor de mond en meermaals worden de barbaarse wreedheden van de kapiteins gedetailleerd omschreven. Markus Rediker heeft hiernaast ook de nodige aandacht voor hoe het was voor de zeelieden om mee te varen op een slavenschip, zij werden vaak mishandeld door de officieren aan boord en bleven berooid achter na de lange zeetochten. Naast het fysisch lijden van de slaafgemaakte Afrikaanse bevolking belicht de auteur ook het psychologisch aspect. Veel slaafgemaakten hebben het moeilijk omdat ze weggerukt werden van hun familie en moederland.

Met Het slavenschip heeft de auteur een sterk historisch werk geschreven. Het las als een roman, doordat hij de feiten afwisselt met waargebeurde verhalen. Het lijkt mij bovendien zeer interessant om een college van hem bij te wonen (zou hij ooit hier in de buurt zijn?). 4.5 ster

Eerder verschenen op Perfecte Buren