"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het Stempel

Zaterdag, 10 oktober, 2015

Geschreven door: James Boekbinder
Artikel door: Chris Reinewald

Persoonlijke Wereldoorlog als stripverhaal

[Recensie] De grote verhalen over de Tweede Wereldoorlog worden steeds minder door getuigen zelf verteld. Hun kinderen of kleinkinderen vertellen het verhaal vanuit hun optiek verder of vermengen het met hun eigen verhalen: iets wat je eerder niet hoorde te doen.

Op de tentoonstelling Superhelden en sjlemielen (2008) in het Joods Historisch Museum was te zien hoe de jongste generatie Joods-Amerikaanse auteurs, onder wie Bernice Eisenstein (I Was a Child of Holocaust Survivors), in hun beeldverhalen niet zozeer de Jodenvervolging als wel de daaruit ontstane verstandhouding tussen overlevenden en hun kinderen centraal stelt. In deze traditie past de graphic novel Het Stempel van de Russisch-Nederlandse Zhenya Paskina (tekeningen) en de Amerikaans-Nederlandse James Boekbinder (scenario), geïnspireerd op het familieverhaal van Judith Uyterlinde. In De vrouw die zegt dat ze mijn moeder is verweeft Uyterlinde haar onvervulde kinderwens en de adoptieprocedure die daarop volgt met een nooit uitgesproken halfjoodse familiegeschiedenis van jong gestorven moeders. De titel van het beeldverhaal – Het Stempel – verwijst naar de familiegewoonte om in gezichten herkenbare trekken te zien, zelfs bij de ‘koude kant’. Grappig, maar ook dwangmatig en treurig.

Het verhaal wordt verbeeld vanuit het perspectief en de – niet altijd betrouwbare – herinnering van verschillende vertellers. Steeds weer dist iemand in een donkere kamer een verhaal-van-vroeger op of lezen we oude brieven mee. Gedempte tinten roepen de oorlogstijd op. Meer dan eens stap je uit het verhaal en beland je op een prachtige kijkpagina met daarop bijvoorbeeld de vaandels van Nederlandse (verzuilde) verenigingen. Net als in een film ‘zoomt’ het verhaal geregeld in op veelzeggende details die de handeling een extra lading geven. Bij een zwaar gesprek zien we alleen twee paar zoekende handen rondom kopjes koffie: Hollands binnenkamerverdriet.

Ook dit beeldverhaal lijkt een perfecte drager om de al vaak ‘verstripte’ persoonlijke beleving van de Tweede Wereldoorlog bij een jong publiek te brengen. Tip voor de museumwinkel.

Boekenkrant

Eerder gepubliceerd in Museumvisie


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.