Liefdevolle geschiedenis
[Signalering] Een van de voordelen van het op de een of andere manier betrokken zijn bij het boekenvak is dat je rond de kerst mooie, kleine boekjes krijgt toegestuurd van uitgevers waarmee ze hun relaties bedanken voor de samenwerking in het afgelopen jaar en ze hen een goed nieuw jaar wensen.
De mooiste van afgelopen jaarwisseling die mij bereikte was zonder meer het kleine boekje (60 pagina’s) Het weeshuis voor verlaten verhalen van historicus Annejet van der Zijl, een geschenk van de Singel Uitgeverijen. In het boekje staan dertien korte verhalen over wat de Fransen zo mooi ‘petites histoires’ noemen: bijzondere belevenissen van mensen, de moeite waard om er even bij stil te staan, maar ook weer net niet bijzonder genoeg om er een hele studie van te maken. Van der Zijl komt er in haar werkzame leven honderden tegen: mensen die haar in vertrouwen nemen, een doos brieven, een aantekeningenschriftje. Het doet haar verdriet om deze verhalen zo maar te negeren. Maar gelukkig schoot het geschiedenistijdschrift Historisch Nieuwsblad haar te hulp en kreeg ze daar een tijdlang een hoekje waar ze in zo’n 500 woorden per keer zo’n ‘petit histoire’ mocht vertellen. En dat doet ze prachtig en liefdevol. 500 woorden voor Leon Herkenrath die begin 19de eeuw naar Amerika vertrok en een succesvol zakenman was, maar verliefd werd op een zwarte dame en zijn huwelijk geheim moest houden. Uiteindelijk werd het hem teveel en hij smokkelde zijn gezin naar Nederland. 500 woorden voor haar eigen overgrootvader die zijn hele kapitaal in de Russische spoorlijnen investeren en door de Russische Revolutie alles verloor. “Het enige wat herinnerde aan de verdampte rijkdommen van de familie waren de waardeloze aandelenbriefjes, die door mijn vader keurig netjes ingelijst bij ons thuis aan de muur hingen.” 500 woorden voor de Limburgse Diego Mendes, zoon van een rijke joodse zakenman, die tijdens de oorlog door slim opereren zijn gezin op tijd katholiek maakte door veel geld uit te geven aan nieuwe papieren. Diego verloor wel zijn lievelingsnichtje, haar ouders waren minder fortuinlijk, letterlijk. Ze werd in Auschwitz vermoord.
500 woorden om een vergeten geschiedenis te vertellen, in Het weeshuis voor verlaten verhalen kregen ze een plaats.
Het boekje is niet verkrijgbaar in de boekhandel. Maar niet getreurd, alle artikelen uit het boek en nog veel meer staan op de site van Historisch Nieuwsblad. Ik verzeker je, een middag in deze stukken lezen doet elk mens goed.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
