"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

HhhH

Vrijdag, 11 november, 2022

Geschreven door: Laurent Binet
Artikel door: Agnes Eikema

HhhH is een aparte roman

[Recensie] HhhH. De titel van het boek zorgde ervoor dat ik het boek oppakte van de tafel bij de plaatselijke boekhandel. “Het is echt een goed boek” zei de verkoopster. “Niet een boek om zo weg te lezen, je moet echt goed je aandacht erbij houden”. Ondanks dat de laatste opmerking mijn enthousiasme wat wegvaagde, las ik de achterflap van het boek.

Nazikopstuk Reinhard Heydrich, alias ‘de beul van Praag’ en ‘het blonde beest’, is uitvinder en uitvoerder van de Shoah, en een van de meest wrede nazi’s die het Derde Rijk kende. Hij was de chef van Eichmann en de rechterhand van Himmler. Bij de SS noemden ze hem ‘HhhH’: “Himmlers hersens heten Heydrich”.

In mei 1942 wordt hij in Praag in zijn open Mercedes getroffen door een granaat. De gevolgen zijn meedogenloos: de granaat is geworpen door de Tsjechische parachutist Jan Kubis, en als represaille worden twee Tsjechische dorpen met de grond gelijkgemaakt, honderden mannen standrechtelijk geexecuteerd en duizenden vrouwen en kinderen afgevoerd en vergast.

WOII; een favoriet onderwerp als het om mijn jeugdboeken ging. Zo heb ik onder andere Oorlog zonder vrienden van Evert Hartmann, Het Achterhuis van Anne Frank en Reis door de nacht van Anne de Vries meerdere malen gelezen. Maar daar in de boekhandel had ik ook nog een ander boek in handen die ik graag wilde kopen. Het was Skippy tussen de sterren van Paul Murray. Na een paar minuten wikken en wegen nam ik een beslissing die veel boekenliefhebbers zullen herkennen; ik kocht beide boeken.

Boekenkrant

Reichsprotector
Twee jaar lang heeft HhhH ongelezen in mijn boekenkast gestaan. De ene kreet van de boekverkoopster stond nog in mijn geheugen gegrift. En als het iets is waar ik niet zo van houd, is dat ik bij het lezen van het boek mijn hersens moet pijnigen om het verhaal en de personages bij te houden.
Het forum van Ezzulia bracht daar verandering in; HhhH werd als boek gekozen om samen te lezen. Een mooie kans!

HhhH is een aparte roman, niet eerder heb ik een boek gelezen met een dergelijke opzet. In HhhH (Himmlers hersenen heten Heydrich) beschrijft Binet de wijze waarop hij de aanslag op Reinhardt Heydrich reconstrueert. Het boek is dan ook gebaseerd op feiten. Binet is enthousiast en gedreven om alles boven tafel te krijgen wat ook maar te maken heeft met de aanslag op Heydrich. Het boek begint bij het leven van Heydrich. Vanaf zijn geboorte tot aan zijn carrière als rechterhand van Himmler en samen met Adolf Eichmann een kopstukken van de holocaust.

In het begin van WOII werd Heydrich Reichsprotector van Bohemen en Moravie (nu bekend als Tsjechië). Onder zijn regime zijn tienduizenden tegenstanders vermoord. Reden genoeg om een operatie op te zetten om Heydrich te executeren. Operatie Anthropoid werd in het leven geroepen. Zorgvuldig werden twee parachutisten geselecteerd om deze grote opdracht uit te voeren; Jozef Gabčík en Jan Kubiš. Jozef en Jan infiltreren in de Tsjechische samenleving en gaan de uitdaging aan met alle risico’s van dien.

Tussen de weergegeven feiten vertelt Binet verhalen waarvan hij denkt dat ze op die manier plaats hebben gevonden. Hoe de personages zich gevoeld hebben en wat de sfeer bijvoorbeeld was. Het verschil is dan dat Binet aangeeft dat hij dat onderdeel niet op feiten kan baseren maar dat hij zelf zijn creativiteit en zijn inlevingsvermogen tot uiting laat komen. Dit zijn wel korte stukjes, waardoor de historische feiten de boventoon voeren.

In het begin moest ik erg wennen aan de schrijfstijl, maar naarmate het verhaal vordert, leest het steeds makkelijker weg. Een prachtige roman, met een groot leereffect over een geschiedenis die nooit vergeten mag worden.

Eerder verschenen op boekenz.nl

Boeken van deze Auteur:

De zevende functie van taal

De zevende functie van taal