Overal wonen mensen
De drang er te zijn, vergeten te worden, op te vallen, lief te hebben, het verleden op te helderen. De mens kent vele verlangens, zo ook de personages uit “Hier wonen ook mensen”, de verhalenbundel van Rob van Essen. De verhalen gaan over jou en mij, over de mensen om ons heen. Niet eens zoveel uitvergroot, want uiteindelijk heeft iedereen wel iets boeiends beleefd. Maar daar komt de schrijver om de hoek. Het is om het even wie het meemaakt, maar het is niet om het even wie het vertelt. Van Essen weet de fragmenten van de levens van zijn personages zo intrigerend weer te geven, dat je echt wilt wat hen drijft en wat er met hen gebeurt.
[Lees hier de voorpublicatie op Athenaeum.nl.]
Zoals het echtpaar dat tijdelijk uit elkaar is en door een stomme toevalligheid weer bij elkaar op de bank belandt. Hij logeert bij zijn ouders om haar de ruimte en het huis te gunnen. Zij was zijn buurmeisje, en wanneer hij, net als vroeger, weer in de dakgoot van zijn oude jongenskamer klimt om in haar kamer te kunnen kijken, ziet hij haar daar staan. Ze ruimt een kledingkast in. Vermoedelijk logeert ze dus ook bij haar ouders, denk hij. Dan kan hij net zo goed terug naar hun gezamenlijke huis. Maar als hij voor de deur staat, komt zij net aanlopen en beschuldigt hem ervan haar te achtervolgen. Ze biecht uiteindelijk op dat ze het huis verhuurd heeft aan Amerikanen. En dan begint het te regenen en besluiten ze in hun eigen, verhuurde, huis te gaan schuilen. Samen op de bank voor de televisie.
Vreemde situaties
Als iemand het zou vertellen, klinkt het absurd, maar het zou kunnen en is daardoor zo intrigerend. Van Essens personages zijn eenzame types, vaak ook letterlijk alleen, maar ze hebben een doel en een bezigheid die hen op de been houdt. De zinnen zijn helder en droog, zonder bombastisch taalgebruik of overdreven metaforen. Soms lijkt het alsof Van Essen een eindshot in gedachten neemt en daarnaartoe schrijft. Een vreemde situatie die als je hem los leest ongeloofwaardig is, maar met het verhaal erbij volkomen logisch.
‘Ik zat in een auto voor een klein Vlaams station naast een overspannen man uit Appingedam die papier wegkauwde; het was een op zich zelf staande scène geworden. Die god mocht weten hoe lang ging duren. JW keek mij nog steeds aan, met tranende ogen inmiddels, en het speeksel dat uit zijn mondhoeken droop werd roze door het bloed dat zich er doorheen mengde, alsof scherpe papierrandjes zijn tandvlees verwondden.’
De ‘ik’ zit alleen maar in die auto omdat zijn vader vroeger op een Belgische scheidsrechter leek die ervoor had gezorgd dat Portugal niet mee mocht doen aan het WK. Een prachtig gegeven, een persoonswisseling die leidt tot een speurtocht van de zoon naar een voorval uit zijn vroege kinderjaren. Maar naast de opeenstapeling van verklaarbare toevalligheden in dit verhaal, wil Van Essen ook laten zien dat verhalen min of meer als vanzelf ontstaan en zich niet laten sturen. Het ene verhaal, hoe mooi of belangrijk ook, kan in een mum van tijd verdrongen worden door een verhaal van iemand anders. Of een verhaal eindigt onaf tussen de kaken van een boze Appingedammer in een auto voor een Vlaams station.
Medemens
Het mooie van een verhalenbundel is dat je na een goed verhaal hoopt dat het volgende weer even goed is, en na een minder verhaal dat het volgende beter is. En in deze bundel zijn vrijwel alle verhalen goed gelukt. Alleen ‘Huis aan de Amstel’ is wat vergezocht en eindigt wat onbevredigend. De hoofdpersoon wordt verleid mee te doen met een bepaalde mediatie die eruit bestaat om vlak naast iemand te fietsen terwijl er een spinnenweb tussen de voorvorken van beide fietsen zit. En dat spinnenweb moet intact blijven. Toch is ook dit verhaal zo geschreven dat je verder blijft lezen en wilt weten hoe het afloopt.
Een knappe bundel die je weer even anders naar je medemens doet kijken. Want de personages uit de verhalen zou je zomaar tegen kunnen komen, ze wonen immers overal.
