Laatste maar bittere offensief
[Recensie] Hitlers winter belicht vanuit Duits perspectief het Ardennen offensief dat rond de jaarwisseling 1944 – 1945 plaatsvond. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werd er door het Amerikaanse leger een studieprogramma opgezet waarbij veel Duitse commandanten die in gevangenschap zaten, werden ondervraagd naar hun ervaringen in deze strijd.
Zoals de auteur zelf ook enigszins excuserend aangeeft, bestaat bijna de helft van dit boek uit een beschrijving van de aanloop naar Wacht am Rhein zoals het Ardennen offensief wordt genoemd. Die is echter boeiend genoeg want zo komt de lezer te weten dat Hitler in oktober hiertoe besloot. Het doel is de herovering van Antwerpen omdat deze haven door de oprukkende geallieerde strijdkrachten wordt gebruikt.
Afnemende kracht Duitse leger
De legertop is “zeer bezorgd over de plannen voor de Ardennen” en heeft meer oog voor de afnemende strijdkracht van het Duitse leger dan Hitler. De Duitse dienstplicht wordt uitgebreid tot alle mannen tussen 16 en 50 jaar, de zogenaamde Volksgrenadiers. Desondanks is er een groot tekort aan mankracht evenals aan materieel. Veldmaarschalk Von Rundstedt is daar in september 1944 duidelijk over: “De numerieke superioriteit van vijandelijke tanks staat vergeleken met de onze buiten kijf. De vijandelijke luchtmacht domineert het strijdperk en de communicatielijnen” (p. 78).
Hij zal gelijk krijgen: Duitsland zet weliswaar alles in maar delft het onderspit in het Ardennen offensief dat met grote verliezen aan soldaten en materieel gepaard gaat.
De troepen waren na de geallieerde opmars in Normandië hergegroepeerd maar het was, zoals generaal Guderin zei, “vooral kracht op papier”.
Aan vrijwel alles is tekort: tanks, vliegtuigen, piloten, olie en benzine. Ook waren er problemen met de productie van militair materieel. De bevoorrading tijdens de strijd verloopt moeizaam.
Gedetailleerd wordt de strijd beschreven waarbij de strijd om Sankt Vith en Bastogne hevig is omdat het plaatsen van geografisch belang zijn voor de Duitse doortocht naar Antwerpen. Het is een boeiend maar ook wel treurig verhaal want het wordt steeds weer duidelijk dat dit hele offensief voor Duitsland zinloos is; Antwerpen wordt niet bereikt.
Raketten als laatste redmiddel
Ook de inzet van de V1 en V2 beantwoordde niet aan de verwachtingen. Albert Speer moet dan ook concluderen: “Deze raketten, die onze trots waren en lange tijd mijn favoriete bewapeningsproject, bleken niets anders te zijn dan een verkeerde investering” (p. 246 – 247).
Interessant is de latente spanning tussen Hitler en zijn generaals die achteraf allemaal negatief oordelen over deze operatie en toch geen actieve invloed op de strijd konden uitoefenen omdat zij opdrachten moesten uitvoeren. Zij hebben te maken met Hitler die “de redelijkheid voorbij” is.
Dit boek Hitlers winter beschrijft op boeiende wijze de laatste grote stuiptrekking van het Duitse rijk en heeft een interessante fotokatern evenals diverse kaartjes waarop het verloop van onderdelen van het Ardennen offensief is getekend.
Anthony Tucker-Jones is voormalig inlichtingenofficier bij het Britse leger en hij is gespecialiseerd in militaire geschiedenis.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
