"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Hoe God koning werd

Zondag, 24 september, 2017

Geschreven door: Tom Wright
Artikel door: Wolter Huttinga

Waar het in de Bijbel echt om gaat

Recensie van Tom Wright: Hoe God koning werd

De schrijver

N.T. (Tom) Wright (1948) is hoogleraar aan de Universiteit van St. Andrews in Schotland en voormalig bisschop van Durham in de Church of England. Wright is een van ‘s werelds meest vooraanstaande nieuwtestamentici. Hij slaagde erin om zowel op academisch als op populair niveau veel mensen aan te spreken. Met name zijn visie op wat ‘rechtvaardiging’ bij Paulus precies inhoudt hield de gemoederen bezig. Wright houdt orthodoxe reformatorische gelovigen graag voor dat ze hun geliefde Schrift nooit goed hebben gelezen.

Thematiek

Boekenkrant

Net als in zijn andere werk benadrukt Wright in dit boek dat het Nieuwe Testament fundamenteel gelezen moet worden tegen de achtergrond van het Joodse geloof en de verwachtingen van Israël. De boodschap van de vier evangeliën kan niet worden begrepen zonder de oneindige dwarsverbanden te zien met wat christenen het Oude Testament noemen. De evangeliën bevatten een claim die voor veel moderne gelovigen vrijwel onhoorbaar is geworden omdat ze niet meer in staat zijn met eerste-eeuwse oren te luisteren: in Jezus Christus is Israëls God koning van de wereld geworden.

Centrale stelling

Wrights stelling is wel heel erg stevig: “We zijn allemaal vergeten waar het in de vier evangeliën om gaat”. Heel aardig probeert hij vervolgens te laten zien dat moderne gelovigen (van vrijzinnige zowel als van orthodoxe zijde) de evangeliën doorgaans beluisteren met een geluidssysteem met vier luidsprekers, waarvan de één echter veel te zacht en een ander weer veel te hard staat. Wright beschouwt het als zijn taak de luidsprekers weer correct op elkaar af te stemmen zodat de muziek die de evangeliën willen spelen weer klinkt zoals ze moet klinken. ‘Bach in een authentieke uitvoering’ zeg maar.

Bijvoorbeeld: als eerste luidspreker noemt Wright dat de evangeliën Jezus presenteren als de climax van de geschiedenis van Israël. Die staat bij veel christenen uit of veel te zacht. Een derde luidspreker verkondigt heel luid dat de verhalen over Jezus alleen maar mythen zijn en dat de evangeliën in werkelijkheid vertellen over het geloof van de vroege kerk. Hier wil Wright het geluid vooral subtieler laten klinken: in Engeland kun je de Battle of Britain een mythe noemen, niet omdat het niet echt gebeurd is, maar omdat het een identiteitsvormend en instructief verhaal is. Het wil veel meer zeggen dan alleen wat er ‘toen en toen gebeurde’. Het verhaal kijkt ons in de ogen en vraagt: wie ben jij en hoe handel jij vandaag? ‘Mythe’ betekent voor Wright alles behalve ‘ontdaan van realiteit’.

Mooie typerende zin

“Ik wil in dit boek niet alleen duidelijk maken dat we de evangeliën verkeerd hebben gelezen, maar ook dat we er alledaagse verhaaltjes van hebben gemaakt, er van alles hebben afgehakt, en er alleen in hebben beluisterd wat ons toch al bezighield. We hebben ze niet de vrijheid gegeven om een wereld aan betekenissen voort te brengen, een nieuwe wereld, waarin we niet alleen nieuw leven ontdekken, maar ook een nieuwe roeping.”

Reden om dit boek niet te lezen

Een probleem vind ik Wrights stelligheid en zijn voortdurende ijver om te polemiseren. Aan het begin van het boek word je gek van de steeds terugkerende uitdrukking ‘ons probleem is dus…’. Wright weet precies wat ‘ons’ probleem is en hij zal het wel even rechtzetten allemaal. Zijn echt alle christenen zo dom om van Jezus alleen te onthouden dat er iets was met een kribbe en dat er toen een kruis kwam en dat we vergeten zijn dat wat daartussen gebeurde er ook toe deed?

Ik weet niet tegen wat voor christenen hij zo als een dolle stier tekeergaat (of wacht: Amerikaanse evangelicals?). Op zich herken ik de reformatorische eenzijdige gerichtheid op het ‘verzoenend lijden en sterven’ van Christus wel bij het klassieke protestantisme. Maar als ik in Nederland rondkijk zie ik toch heel veel aandacht voor het koninkrijk en de onmisbaarheid van Israël en de Tenach voor het begrijpen van wie Jezus is. Misschien hebben we in Nederland gewoon goede exegetische tradities?

Reden om dit boek wel te lezen

Wright heeft een razendknap en geoefend oog voor de grote lijnen in de evangeliën en het geheel van de bijbel. Hij is een zeer aanstekelijk schriftgeleerde, want je krijgt enorm veel zin om weer opnieuw en fris in de evangeliën te duiken. Hoe God koning werd is een knap, toegankelijk en uitdagend boek over de evangeliën.

Eerder verschenen in Trouw


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Merel

Goede Vrijdag. De dag dat de revolutie begon

Hoe God koning werd