Met de nadruk op de kast
Enkele maanden geleden maakte J.K. Rowling bekend dat Albus Dumbledore, vervangend vaderfiguur voor Harry Potter en onaantastbaar symbool voor het goede, homo is. Wat is de invloed van de seksuele voorkeur van een van de protagonisten in een roman? Voor mijzelf voegt het niets toe aan mijn interpretatie van de serie, noch aan mijn interpretatie van het karakter Dumbledore.
Een verschil tussen de Potter-boeken en het werk van Karin Giphart, is dat Gipharts debuut Maak me blij vooraf een expliciete waarschuwing geeft voor de vrouwelijk erotisch content. Ook in haar nieuwe roman Iets tussen broer en zus wordt in de proloog al naar een lesbisch motief verwezen en na elf pagina’s komt de hoofdpersoon Aisling uit de kast. Duidelijkheid is een groot goed in literatuur maar het verschil tussen motief en thema wat in Maak me blij nog duidelijk aanwezig was is in Iets tussen broer en zus zoek. Giphart heeft een coming-out geschreven waarin de nadruk zo duidelijk ligt op acceptatie van een alternatieve geaardheid, dat het liefdesverhaal erom heen ondergesneeuwd raakt. Vooral de verwachtingen van titel en flaptekst die niet worden nagekomen en Aislings gebrek aan seksueel relativisme zijn debet aan de overthematisering van wat een leuk boek had kunnen zijn.
De flaptekst belooft een verhaal over broer en zus die meer delen dan ze dachten, tegen een achtergrond van ‘het Keltische Ierland en diens rijke traditie van verhalen vertellen’. Aislings broer Roman is op zijn best een achtergrond, hij komt bij lange na niet in de buurt van een volwaardig deel van de familiaire en romantische ontwikkelingen. Roman is een heteroseksuele karikatuur, en hoewel hij goed is voor redelijk wat flashbacks en anekdotes komt hij noch als broer, noch als partner uit de verf. Daarbij, het Keltische Ierland wordt vertolkt door het voorspellend vermogen van het branden van turf en de Aran-eilanden, en verhalen worden er weinig verteld.
Aisling is postbode en doet daarnaast weinig. Niks mis mee, behalve dat er naast haar niet zo interessante werk, en haar songtekstachtige poëzie, niet zo heel veel te vertellen valt. Op het feit dat ze lesbisch is na, wat dan ook een groot deel van haar overpeinzingen in beslag neemt. Waar Ziggy in Maak me blij nog haar aandacht kon verdelen tussen amusante verwijzingen naar Star Trek, haar stervende moeder en de liefde van haar leven lijkt het bij Aisling alsof haar seksuele identiteit voorrang heeft boven alles, zelfs haar keuze tussen broer Roman en ware liefde Ande. Zelfs als de snelheid van het verhaal toeneemt in het tweede deel, waar Aisling haar twijfels overwint en het heft in handen neemt, lijkt het nodig te zijn in elk gesprek met een vreemdeling te melden dat ze lesbisch is. Haar geaardheid staat dermate centraal dat het plot maar niet tot spreken komt.
Uiteindelijk lijkt het alsof Gipart met Iets tussen broer en zus meer een punt wil maken voor acceptatie van homoseksualiteit dan voor een verhaal over familie tegenover liefde. Over de hoofden van Aisling, Roman en de felbegeerde Ande wordt het ‘L-woord’ zo duidelijk naar de voorgrond geduwd dat het verhaal ten onder gaat. Wat een mooi sprookje had kunnen zijn, met een interessante achtergrond van mystiek en verhalen vertellen verwordt hierdoor bijna tot een sociaal pamflet dat twintig jaar geleden zeker meer indruk had gemaakt. En dat kan zelfs het ontroerend lieve einde niet meer goed maken.
