"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Ik Jan Cremer derde boek

Woensdag, 13 augustus, 2008

Geschreven door: Jan Cremer
Artikel door: Henk Bergman

En toen, en toen, en toen

In 1964 verscheen Ik Jan Cremer. Voor het eerst bracht een als fatsoenlijk bekend staande Nederlandse uitgeverij (De Bezige Bij) een boek uit met veel expliciet seksuele teksten. De gevolgen waren voorspelbaar. Vanuit christelijke hoek – die destijds heel wat groter was dan nu – werd het weggezet als ‘walgelijke pornografie’. Niet-religieuzen verwelkomden het daarentegen als ‘een moderne schelmenroman’. In 1966 verscheen het eerste vervolg: Ik Jan Cremer tweede boek. Dat was al heel veel van hetzelfde. Het recent uitgekomen Ik Jan Cremer derde boek is nog een graadje erger: het hangt van herhalingen aan elkaar. Hoe groot denkt Cremer dat het incasseringsvermogen van een lezer is?

Uit alle commotie rond Cremers debuut herinner ik me één treffend voorval. Toen de politie in het kader van een gerechtelijk onderzoek een keer alle bagagekluisjes op het Centraal Station in Amsterdam moest openen, trof ze in zo’n twintig gevallen een lege kluis – op het boek van Cremer na. Zelf was ik zeventien toen Ik Jan Cremer uitkwam. Helemaal groen op seksgebied was ik niet, maar ik herinner me wel dat ik over dingen las waarvan je het bestaan hoogstens vermoedde. Het best bijgebleven zijn me overigens niet de seksuele capriolen van de auteur, maar de pagina’s waarop hij verhaalt over zijn belevenissen tijdens een vakantiebaantje in een varkensslachterij en over zijn tijd in het Vreemdelingenlegioen. Voor deze recensie heb ik die stukken nog eens teruggelezen en ik moet zeggen: ze zijn ook nu nog best vermakelijk.

Ik Jan Cremer derde boek speelt zich grotendeels af in de Verenigde Staten in de periode 1965–1967. Na de publicatie van zijn eerste boek is Nederland voor de schrijver ‘te klein geworden’. Hij neemt de wijk naar New York, waar je zoveel vrijer kunt ademen. Bovendien kan hij daar actief meewerken aan het publicitaire circus dat wordt opgezet om de Amerikaanse vertaling van zijn boek tot een succes te maken – wat bepaald niet zonder slag of stoot gaat. Maar zijn hoofdactiviteiten bestaan toch uit zuipen, neuken en vriend worden met bekende Amerikanen. Onder meer Bob Dylan, Norman Mailer, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Truman Capote en Frank O’Hara zijn allemaal erg onder de indruk van die ‘toffe bink’ uit Holland en nemen hem graag in hun midden op.

Hoogtepunt is de kennismaking met actrice Jayne Mansfield. ‘De seksbom op wie ik, zonder haar ooit gezien te hebben, verliefd was en naar wie ik hunkerde als ik haar foto’s zag.’ Jayne valt natuurlijk onmiddellijk voor Cremer; al kort na de eerste ontmoeting begeleidt hij haar op een tournee van drie maanden door Zuid-Amerika. De honderddertig pagina’s die het verslag daarvan beslaat heb ik alleen maar diagonaal doorgelezen. Een werkelijk eindeloze herhaling van zetten.

Boekenkrant

Ik Jan Cremer derde boek is net als de eerdere edities geschreven in een veredelde opstelstijl, met als dominant stramien ‘en toen, en toen, en toen’. Aardig voor een pagina of twintig, maar daarna – met nog ruim vijfhonderd bladzijden te gaan – al gauw knap vervelend. Herhaling is Cremers mantra. Zonder ophouden worden we getrakteerd op verhalen waarin alleen de naam verschilt van de vrouw die hij op dat moment begeert. Allemaal vrouwen die zodra ze onze Jan voor het eerst zien beseffen dat hun leven tot dan verloren tijd is geweest. Vanaf dat moment willen ze nog maar één ding: voor altijd bij die geweldige man zijn. Dat wil die geweldige man ook wel, maar hij heeft alleen wat moeite met ‘voor altijd’. Dus kort na de kennismaking bezwijkt hij weer voor de volgende verleiding en verzucht hij opnieuw: ‘Ik ben m’n hele leven nog nooit zo verliefd geweest.’

Dat noemen we ‘vermoeiend’. Cremer 4 zal ik dan ook graag aan me voorbij laten gaan.


Eerder verschenen op Recensieweb


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Jayne

De Hunnen

Auteur:
Jan Cremer
Categorie(ën):
Literatuur

Odyssee. Fernweh

Ik Jan Cremer derde boek