Wat is je ware gezicht?
[Recensie] Pageturners zijn er in verschillende soorten. Het kan om een thriller gaan, een feelgoodroman of om een boek dat zich niet direct in een hokje laat stoppen. Dit laatste geldt voor Ik laat je niet achter. Het boek heeft vele verhaallijnen en je vraagt je als lezer af of die die lijnen allemaal bij elkaar komen en hoe? Eigenlijk heb je daar geen tijd voor, want er is veel te lezen en te onthouden. Allereerst is er de Tweede Wereldoorlog die je bijna als hoofdpersonage kunt beschouwen. Een personage met vele gezichten en vele locaties. De gezichten krijgen allemaal een naam en de locaties zijn belangrijk om het verhaal vorm te geven.
Het huis aan de rivier in de buurt van Dresden is één van de plekken waar geheimen zich verzameld hebben. De mensen die daar opgroeiden maken – samen met een jonge Italiaanse man – het verhaal. Natuurlijk is dit een roman die ontstond uit de verbeelding van de auteur, maar de schrijfster baseerde zich voor deze roman op interviews met veteranen, ook uit haar eigen familie. Ze deed dit voor een studieproject en besloot uiteindelijk een roman te gaan schrijven over al deze onderzoeksresultaten. De eerste roman is Scherven van hoop, dit is haar tweede boek. Je kunt goed merken dat deze auteur zich serieus verdiept heeft in de materie waarover ze schrijft.
De opbouw van het boek heeft het voordeel dat je als lezer gedwongen wordt steeds keer bij de les te blijven, de tijden verspringen van de periode vlak voor Tweede Wereldoorlog tot net erna en ook de personages en locaties wisselen. Dit zorgt voor een levendige vertelling en de belangrijkste karakters komen op een natuurlijke manier aan bod. Mooi is te zien hoe de verhoudingen liggen tussen de familieleden, vooral hoe al in de aanloop naar de oorlog een familie kan verscheuren.
Duitsland, Italië en Oostenrijk zijn de landen waarop het accent ligt in deze roman. De opkomst van het nazisme in Duitsland verdeelt de familie waarvan Erich als oudste zoon een belangrijke rol heeft. Met een vader en moeder die onderling hopeloos verdeeld zijn en een zus die haar eigen gang gaat is dit een voorbeeld van een verscheurde familie. Ook in Italië is de politieke situatie gespannen. De beschrijvingen van Mussolini’s verheerlijking, zijn gevangenneming en later zijn comeback maken duidelijk hoe de angst het land splijt. Door in te zoomen op de families, is in Italië goed te zien dat verschillende politieke opvattingen binnen de familie loyaliteitsproblemen op gaan leveren. En om de zaak nog wat complexer te maken bestaat er onderscheid tussen het noorden en het zuiden van Italië. Het zuiden is in handen van de geallieerden, het noorden is onder invloed van Duitsland.
Het inleven in de personages is door de karakterbeschrijvingen eenvoudig. Toch word je als lezer soms op het verkeerde been gezet. De waarheid is niet zo simpel als het lijkt; door steeds maar een klein stukje prijs te geven en veel gebruik te maken van plotwendingen heeft het boek soms iets weg van een thriller. Vooral de laatste hoofdstukken zijn erg spannend, wat is de waarheid? Door af en toe een subtiele hint te geven is niet alles een even grote verrassing, maar toch blijft er voldoende te raden over.
Behalve een boek over oorlog en wraak is het een verhaal over opgroeien, volwassen worden, liefde, teleurstelling, afwijzing en ontdekken. George, Rosalind en Monique laten zien hoe ze worstelen met hun ontluikende gevoelens voor elkaar. Daarbij is het schrijnend te zien dat er niet altijd open gesproken wordt zodat misverstanden ontstaan. De gevolgen hiervan zijn niet te overzien. Erich speelt hierin een sinistere rol, van hem kun je geen hoogte krijgen – zijn karakter wordt geweldig uitgewerkt, je ziet zijn verschijning zo achter een bureau zitten. De Italiaanse Stefano neemt op zijn terugtocht vanaf het front een klein weesjongetje mee en toont hiermee zijn goede, zorgzame kant. Dit verstilde jochie komt soms erg pienter en besluitvaardig uit de hoek.
De mix van historisch geloofwaardige feiten en een groot gevoel voor duivelse dilemma’s waarvoor de personages komen te staan maken Ik laat je niet achter tot een lezenswaardig boek. Het wegwerken van de meeste losse eindjes zorgt voor een afgerond geheel en laat de lezer niet achter met te veel vragen. Jammer van de onzekerheid over het lot van Michael, het weesjongetje, dat mag de lezer zelf invullen. Geestelijk lijden hoort ook bij oorlog, daaraan wordt de nodige aandacht besteed. Samen met Roselind’s werk in een ziekenhuis midden in het oorlogsgeweld geeft dit een evenwichtig beeld van hoe het was. Sterk is de zelfreflectie die de auteur haar personages meegeeft, het blijkt dat hoe je ook probeert de zaak naar je hand te zetten er altijd externe factoren zijn die verstorend werken.
Van dit boek heb ik in zekere mate genoten. Door de vlotte schrijfstijl en de verdeling in niet te lange hoofdstukken was het dikke boek moeilijk weg te leggen en het is zeker ook zeer geschikt als YA roman, jongeren zouden zich prima kunnen identificeren met de personages in al hun worstelingen met keuzes waarvoor ze komen te staan.
—
Eerder verschenen op Metdeneusindeboeken
