“Waakzaam. Altijd waakzaam”
[Recensie] De 17-jarige Cristian Florescu maakt zich druk dat hij op het goede moment moet vertrekken uit school. Dan kwam hij naast haar te lopen, het stille meisje met dat haar, dat haar ogen verborg. Zoals zoveel 17-jarigen probeert Cristian de aandacht te trekken van een meisje. Zijn gedachten worden wreed verstoord. Hij moet bij de directeur komen.
Vanuit het niets is hij opeens informant. Hij kan niet anders dan gehoorzamen. Christian wordt voor het blok gezet. In ruil voor informatie krijgt hij medicijnen voor ‘bunu’, zijn grootvader. Hij kan geen nee zeggen. Nee zeggen betekent tegen het regime ingaan, hij weet dat daar zijn hele familie voor gestraft zal worden. Vader, moeder, zus en grootvader ‘bunu’ die ernstig ziek is.
Cristian is gek op ‘bunu’. Hij kan met zijn grootvader over zijn dromen vertellen, dichter en filosoof worden. Hij weet ook dat hij deze dromen in het regime dat heerst in Roemenië niet waar zal kunnen maken. “In Boekarest wonen was alsof je in een zwart-witfoto woonde. Een leven in koud monochroom. Je wist dat er ergens buiten het palet van de stad – beton en houtskool- kleur bestond, maar daar kon je niet komen, daar buiten het grijs”.
Ruta Sepetys vertelt vanuit het perspectief van Cristian zijn verhaal ten tijde van de dictatuur in Roemenië met Nicolae Ceauşescu aan de macht. Zoals Cristian vanuit het niets voor de angstaanjagende geheime politie van Roemenië moest verschijnen, zo overkwam dat zovele mensen. Het regime had een bewind gevormd waarbij mensen niet wisten wie zij konden vertrouwen. De sfeer en de angst om ontdekt te worden en niet weten wie te vertrouwen is, proef je door het hele boek. Zoals in het begin van het boek staat “Waakzaam. Altijd waakzaam.” Dat ademt het hele boek.
Die waakzaamheid heeft Cristian altijd in acht genomen… dacht hij. Hoe komt het dat de geheime politie dingen van hem weet? Dingen die hij nooit hardop uitgesproken heeft. Dingen die hij in zijn boekje op een geheim plekje neergelegd heeft. Er moet binnen de familie iemand doorverteld hebben aan de politie dat… En zijn beste vriend? Daar heeft hij een muntstuk van gekregen. En dat wist de geheime politie… Dus die heeft hem ook verraden.
Allerlei gedachten tollen door zijn hoofd… “wie heeft hem verraden”.
Alhoewel Ruta Sepetys korte zinnen gebruikt en korte hoofdstukken is het verhaal niet altijd gemakkelijk te lezen, maar misschien is het onbekendheid of ongemak. Je valt van de ene angstige passage in de andere. Eigenlijk gebeurt er niet veel in het leven van Cristian. Steeds confronteert Septys ons als lezer met de levensomstandigheden die de 17jarige ondervindt. Hij voelt zich nergens op zijn gemak of veilig, hij is altijd waakzaam.
Het klinkt tegenstrijdig maar het verhaal is wel goed te volgen. Tussen alle angst en spanningen van het leven in het dictatoriale Roemenië zijn vooral Cristians gedachten die hij in zijn aantekeningenboekje schrijft, heel mooi om te lezen.
Ik moet je verraden is een aangrijpend en indrukwekkend boek en als recensent hoop je dat heel veel jongeren dit boek gaan lezen. Over een regime dat niet opnieuw mag komen.
Leesfrgament
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
