79 journalisten over hun mooiste, pijnlijkste, wonderlijkste en meest leerzame interview
[Recensie] Wat ga je doen, als je iemand heel graag wilt interviewen en de persoon in kwestie houdt voortdurend de boot af? Niet één keer, maar jaar in jaar uit! Aan het beoogde nieuwsmedia zou het niet liggen, want de te interviewen persoon paste zonder enige twijfel naadloos in de betreffende krant. Het ging hierbij namelijk om een dominee van een zeer behoudende kerk in Urk, het blad in kwestie was Urk Actueel, kon het mooier? Maar nee hoor, dominee Klok was niet in een vraaggesprek geïnteresseerd, ook na herhaaldelijk aandringen handhaafde deze geestelijke jarenlang zijn halsstarrige houding. Totdat Jelle Bakker, de betreffende journalist, zeventien jaar na zijn eerste verzoek van Klok de melding kreeg dat hij opeens inging op de uitnodiging voor een interview. “Het werd een magisch uur,” zo schrijft Bakker in zijn terugblik op deze geschiedenis, want Klok, die nog nooit een interview had gegeven, beantwoordde nu opeens moeiteloos alle vragen. Maar wat een deceptie, toen Bakker uiteindelijk later zijn paginagrootte artikel terug las. “Zeventien jaar had ik braaf gewacht op mijn kans en toen die kwam, was ik zo onder de indruk dat ik alle lastige en diepzinnige vragen vergeten was.” Bakker was, zoals hij het zelf formuleerde, vergeten om een interview af te nemen.
Dit is een van de prachtige verhalen, die zijn verzameld door Frénk van der Linden, journalist voor onder meer De Tijd, NRC Handelsblad en de Volkskrant en daarnaast ook producent van diverse radioprogramma’s voor de VPRO. Toen Van der Linden zijn 65e verjaardag vierde, kreeg hij opeens de ingeving om een groot aantal collega-journalisten uit te nodigen om een verhaal te schrijven over hun meest beslissende interview. Met in het artikel natuurlijk informatie over de betreffende geïnterviewde, de aanleiding tot het gesprek en de lessen die uit de reportage te leren vielen.
Johan Cruijff
Van der Linden had overigens zelf ook wel ervaring met grensverleggende interviews. Zo had hij eens, als jong verslaggever, Johan Cruijff geïnterviewd en daarbij de prangende vraag gesteld, of het bedrijven van de liefde aan de vooravond van een belangrijke voetbalwedstrijd verstandig was of niet. Het antwoord van Cruijff beschouwde Van der Linden in eerste instantie als zeer waardevol. Maar toen hij achteraf de betreffende quote na las, kon hij niets anders concluderen dan dat hij zich met een weinig zeggend antwoord het bos in had laten sturen.
De verzamelde artikelen zijn, zoals te verwachten, van zeer uiteenlopende aard. En niet altijd even duidelijk. Zo vertelt Arjan Visser, auteur van bijna zeshonderd interviews voor Trouw, dat hij op een gegeven moment een uitgebreid interview ging houden met de bekende romanschrijfster Hella Haasse, net op het moment dat hij zelf zijn succesvolle debuutroman had gepubliceerd. Na een in eerste instantie moeizaam verlopen gesprek, dat overigens steeds beter ging, zei Haasse tot slot dat het interview maar niet in de krant moest verschijnen. Hoe dwingend was deze uitspraak? Besloot Visser vervolgens om het artikel dan maar niet te schrijven? Dat maakt het artikel in eerste instantie niet duidelijk. Pas aan het eind vertelt Visser, dat in de biografie van de jaren later verschenen biografie over de inmiddels overleden Hella Haasse uit een voetnoot blijkt dat het interview toch ooit geplaatst was. Iets meer informatie hierover zou niet misplaatst zijn.
Kosovo-oorlog
Sven Kockelman vertelde een heel andere ervaring. Als jonge verslaggever interviewde hij de toenmalige secretaris-generaal van de NAVO Javier Solana. Onderwerp: de bombardementen tijdens de Kosovo-oorlog. Doordat Kockelman herhaaldelijk exact dezelfde vraag stelde raakte Solana zo geïrriteerd dat hij tijdens het interview wegliep. “Het interview met Javier Solana was voor mij een goede, jong geleerde les,” concludeert Kockelman. “Ook de hoogste besluitvormers hebben lang niet alle antwoorden. (…) En dus blijven kritische vragen nodig. Ook als ze daarna een tijdje niet meer met je willen praten.”
Zoals te verwachten zijn niet alle verhalen zijn even interessant. Zo vertelt Thijs van den Brink, journalist bij de Evangelische Omroep, dat hij erg van cabaret hield en om die reden graag een voorstelling van Theo Maassen zou willen bijwonen. Maar er was ooit één scène geweest, die hem als goed christen ervan weerhield. Dat was omdat Maassen ooit een keer aan de tepels van een beeld van Jezus Christus had gelikt. Voor Van den Brink een uiterst schokkende ervaring. Op een gegeven moment kwam er op aandringen van de redactie van het EO-programma Adieu God toch een interview met Theo Maassen. Volgens Van den Brink was dit het beste interview van het betreffende seizoen, maar de lezer van dit verslag krijgt hier inhoudelijk nauwelijks informatie over. “We begrijpen elkaar iets beter,” zegt Van den Brink na afloop van het gesprek, maar die conclusie is na de intrigerende introductie wel wat mager.
Maar over het algemeen zijn de diverse artikelen erg de moeite waard. De omvangrijke bundel levert dan ook dankzij de verrassende ervaringen, de mooie inzichten en de verschillende hilarische momenten veel leesplezier op.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
