In gesprek met..........Frank van Zwol

Naar aanleiding van de groepsrecensie voor zijn boek ‘Niemandsland’ waarvoor Uitgeverij Karakter recensie-exemplaren beschikbaar heeft gesteld had DPB een exclusief en zeer uitgebreid gesprek met Frank van Zwol. 


Zoals Frank zei ‘uitprinten, nietje erin, biografie klaar’.
Frank dank je wel voor je enthousiaste medewerking! Het was een genoegen.


Binnenkort is de groepsrecensie te lezen hier op ons blog.






Wie is Frank van Zwol?
Lees dit interview, misschien helpt dat.


Begonnen als bergingsduiker, via een technische baan bij een waterschap nu beroeps-avonturier. Een jongensdroom die is uitgekomen?
Laten we zeggen dat ik van mijn hobby mijn werk gemaakt heb.


Je bent wildernis-trainer, beroeps-avonturier, schrijver. Ben je eigenlijk wel honkvast?
Ik ben een maand of vier per jaar op sjouw, de rest van het jaar werk ik thuis aan reportages, artikelen en uiteraard mijn boeken. Thuis beschouw ik als het basiskamp voor mijn avonturen.



Je bent zelfs gediplomeerd avonturier, je hebt in Canada de International Wilderness Guide opleiding gevolgd. Wat houdt dat precies in?
Ik heb in 2006 in Canada een opleiding gevolgd van 100 dagen. Hierbij leer je alles over navigatie, meteorologie, het opsporen van wild, survival, kanovaren, instructie geven, Search en Rescue, leiderschap, vuurwapengebruik, didactiek en nog een handvol onderwerpen die nodig zijn om groepen verantwoord te kunnen gidsen in de wildernis.



Is een dergelijke opleiding te vertalen naar het werken in Nederland of ben je dan aangewezen op landen waar de bruine beer rondloopt of de ijsbeer je de stuipen op het lijf jaagt?
Een deel van die vaardigheden daar kun je in Nederland niets mee. Er lopen hier geen elanden of beren. Andere vaardigheden zoals didactiek en risico-analyse, zijn universeel. Een rondje wandelen in Nederland is toch minder spannend dan in Canada of Alaska, maar ook in Nederland is er enorm veel te zien en te ontdekken aan dieren en (eetbare) planten.



Ik heb ergens gelezen over bushcraft survival, wat is dat?
Bij survival moet je denken aan mensen die door omstandigheden (zoals verdwalen in een uitgestorven berggebied, of een defecte auto in de woestijn) in potentieel dodelijke omstandigheden terecht zijn gekomen en daar zo snel mogelijk weer uit willen, terug naar de bewoonde wereld. Bushcrafters gaan voor hun lol het bos in en leren hoe ze met datgene wat ze daar tegenkomen hun verblijf zo aangenaam mogelijk kunnen maken. De technieken voor bushcraft en survival overlappen elkaar voor een deel, het uitgangspunt is anders.



Toen jij begon met je expedities was er nog geen GPS maar moest je werken met een landkaart en een kompas. Wat heeft jouw voorkeur? Wat is de grootste ontwikkeling vanaf dat je bent gestart tot nu?
Kaart en kompas hebben zonder twijfel mijn voorkeur. Beproefde technieken waar je altijd op kunt vertrouwen. GPS-ontvangers zijn kwetsbaar en hebben stroom nodig. En dan heb ik het nog niet over de mogelijkheid dat het GPS signaal verstoord wordt… (lees Niemandsland). Behalve GPS navigatie is ook satellietcommunicatie een enorme ontwikkeling. Toen we in 1994 voor het eerst een maand door de Canadese bush zwierven wist geen mens waar we zaten.

Je weet natuurlijk ook alles over het vinden van voedsel in de natuur, het overleven. Wat moet een wandelaar áltijd in z’n rugzak hebben én wat moet ie perse weten bij een wandeling door onbekend terrein bijvoorbeeld in de Ardennen? 
Een flinke portie gezond verstand meenemen. Meestal ontbreekt dat bij mensen die in de problemen komen.



Wat is de meest hachelijke of angstige situatie die je hebt meegemaakt?
Dat is een lastige. Hachelijke situaties genoeg. Windkracht tien over onze tent midden op de Groenlandse ijskap? Een ijsbeermoeder met twee jongen op dertig meter voor ons kamp? Onze volgeladen kano die net-niet omsloeg in Hells Gate, een heftige stroomversnelling op de South Nahanni River in Canada? Ik zou het niet weten. Angst is trouwens een slechte raadgever. Je kunt beter je problemen en de risico’s onder ogen zien en een oplossing bedenken. Tot dusver loopt het eigenlijk altijd goed af.



Jouw vrouw, Jolanda Linschooten, is net als jij behoorlijk avonturistisch aangelegd, gaat ook heftige uitdagingen aan zoals een zware voetreis door Scandinavië recent. Ze maakt fantastische foto’s.
Zien jullie elkaar ook onder ‘normale omstandigheden’?
Normaal is een relatief begrip. We hebben het prima samen, zowel thuis als op expedities.



Een dergelijke stoere vrouw, die dezelfde passie deelt. Dat is best uniek natuurlijk. Wat gaan jullie doen als jullie straks groot zijn?
Geen idee, ik denk niet dat ik ooit groot word.



Bergmarathons, wildwaterrivieren, voettochten, mountainbiken, vrieskou……Hoe lang kan een mens dat volhouden?
Dat kun je je hele leven volhouden.



Is er iets wat jij niet kunt of durft?
Daar heb ik nooit over nagedacht.



Je bent de 50 gepasseerd, topfit. Maar merk je iets van het ouder worden in je avonturen?
Dankjewel voor het compliment, maar mijn pr op de marathon zal ik waarschijnlijk niet meer breken. Naarmate je ouder wordt, wordt de beleving belangrijker dan de prestatie.



Vanwaar de combinatie met schrijven, dat is toch niet echt logisch? Ik zie je al; backpacken door vrieskou en een notitieblok in de hand?
Schrijven is de manier om mijn avonturen te delen. Daarbij vind ik het mooi om door faction te schrijven mijn tochten en expedities in een breder perspectief te plaatsen. Geweldig hoor, dat ik 600 kilometer dwars over Groenland geskied ben, maar een expeditieverslag zal alleen hardcore avonturiers aanspreken. Door mijn ervaringen te gebruiken in een faction-verhaal waarin een nucleaire ramp in 1968, de afsmeltende ijskap, de Inuit en de politieke achtergronden van Groenland een rol spelen krijgen mijn ervaringen een meerwaarde die voor iedereen interessant en spannend is.









Heb je altijd al de ambitie gehad om te gaan schrijven?
Ik heb altijd graag geschreven. Maar boeken schrijven is wel de overtreffende trap. Ik heb wel altijd gedacht als ik thrillers las ‘zoiets zou ik ook wel eens willen maken’. Maar ja, bedenk maar eens een goed verhaal en waar haal je de tijd vandaan om te schrijven als je een vaste baan hebt?



Vertel eens over je eerste boek ‘Het Thule incident’?
Opeens had ik tijd en een goed verhaal. Bij de voorbereiding op onze expeditie over de Groenlandse ijskap in 2007 las ik op internet over een vermiste Amerikaanse kernbom op Groenland. Tijdens de expeditie kwamen we midden op de ijskap bij een verlaten radarstation uit de Koude Oorlog. Ik combineerde die twee zaken en toen dacht ik: hier moet ik iets mee. Hier zit een verhaal in dat verder gaat dan het verhaal over onze expeditie. Eenmaal thuis na de expeditie ben ik gaan schrijven. En in 2009 verscheen Het Thule-incident, dat prompt genomineerd werd voor de Schaduwprijs.


Research doen op Groenland, vervolgens in Canada en daarna op Spitsbergen, een straf zeker?
Ik kan me geen mooier leven voorstellen.



Leg ons eens uit wat een zogenaamde ‘eco-thriller’ is?
Die zoek ik op: ‘Een thriller met een ecologisch thema’, lees ik net ergens op internet. Geen idee of mijn thrillers ecothrillers zijn. In het Thule-incident speelt klimaatsverandering en een ongeluk met een kernbom. In Klem draait het om de aantasting van de Canadese wildernis door de gas- en olie-industrie en ook in Niemandsland blijkt het uiteindelijk allemaal om olie te draaien, maar dat wordt pas op het einde duidelijk. De verhalen graven dieper dan alleen het ecologische thema. Politiek gekonkel, de ruige natuur waar de verhalen gesitueerd zijn, de avonturen die de hoofdpersonen beleven. Ik geloof dat veel lezers wat moeite hebben om mijn thrillers in een hoekje te duwen. Politieke thriller, avonturenroman, spionagethriller, actiethriller, ecothriller, het komt allemaal langs als omschrijving. Prima dat mijn werk zich niet eenvoudig in een hokje laat duwen, ik hou niet van hokjes.



Je schrijft naar mijn gevoel toch wel boeken die deels non-fictie zijn. Zit ik goed of fout?
Noem het faction. Rondom een feitelijke gebeurtenis bouw ik een spannend verhaal dat die gebeurtenis in perspectief plaatst.



Dit jaar is je boek “Niemandsland” verschenen, je zit bij een grote uitgeverij, de recensies zijn lovend. Dat moet goed voelen denk ik? Wat doet dat met je?
Natuurlijk is het geweldig wat ik bereikt heb, maar ik beschouw mezelf niet als doorgebroken auteur. Gewoon keihard verder werken dus.



In je laatste boek introduceer je hoofdpersonage Tom Brandt. Is hij een personificatie van jezelf? Of in ieder geval een beetje?
Tom Brandt is wel cool geworden als hoofdpersoon, dus bedankt voor het compliment. Of ik Tom ben? Een vriend van me omschreef het als volgt: “In ieder van ons zit een stukje Tom.” Ik denk dat hij gelijk heeft.





Het boek is behalve spannend ook behoorlijk heftig en onverwacht heel actueel in verband met vlucht MH17. Het boek was natuurlijk al geschreven, wat zijn de reacties hierover? Hoe ga je daarmee om?
Behalve door een handjevol slimme recensenten zijn de treffende overeenkomsten tussen MH17 en VK2801 niet door ‘grote media’ opgemerkt. Ik wil MH17 niet gebruiken om Niemandsland in the picture te zetten.



Voor wanneer staat je volgende boek gepland? Kun/wil je ons daar al iets over vertellen? Titel? Thema? Zit Tom in de hoofdrol?
Natuurlijk komt Tom weer terug. Zijn volgende klus is op IJsland, ik ga daar in de zomer van 2015 heen om research te doen. Ik heb een globaal idee, maar kan er verder nog niets over kwijt.



Wat is je favoriete eigen geschreven boek, waaraan heb je de meest bijzondere/emotionele/leuke herinneringen?
Niemandsland is mijn favoriet, waarschijnlijk omdat het nog ‘vers’ is. Voor het Thule-incident skieden we 600 kilometer over Groenland. Een van onze grootste expedities, mijn thrillerdebuut en genomineerd voor de Schaduwprijs. Voor Klem trokken we maandenlang door de Canadese wildernis en kwamen in een regelrechte survivalsituatie terecht. Zo is elk boek speciaal en gekoppeld aan een stukje van mijn eigen leven.



We hebben het er al eerder over gehad. Trekken jouw boeken overwegend mannelijke of vrouwelijke lezers?
Ik heb daar geen statistiek van. Wat mij betreft mag iedereen mijn boeken lezen. Dames die mijn boek vooral een mannenboek vinden zeggen daarmee vooral iets over zichzelf.



Wát is volgens jou een typisch mannen óf vrouwenboek?
Iedereen moet lekker lezen wat ie leuk vindt. Het onderscheid tussen mannen- en vrouwenthrillers is een absurde scheidslijn, bedacht door mensen die graag stereoypen in stand houden.



Kijk je weleens een film of lees je weleens een boek? Zo ja, wat dan? En veel?
Televisie of film kijk ik nauwelijks, toevallig deze week een paar afleveringen van de Deense politieke serie Borgen op DVD van twee jaar geleden (zoveel loop ik achter). Een aflevering draaide om politiek gekonkel over een incident op de Amerikaanse luchtmachtbasis Thule op Groenland met geheime CIA vluchten naar Guantanamo Bay. Het scenario leek op een paar punten als twee druppels water op mijn debuutthriller Het Thule-incident.



Welk van je boeken is volgens jou het meest geschikt om verfilmd te worden? Waarom dat boek?
Het Thule-incident kent snelle wisselingen in tijd en plaats, dat is zeker een kanshebber. In Niemandsland zit je dicht op Tom en zijn avonturen op Spitsbergen en in Barentszburg zijn natuurlijk een geweldige setting. Klem heeft misschien wat minder spektakel.



Met wie in de hoofdrollen? Zou je zelf een rol willen spelen?
Geen idee, nee ik hoef er zelf niet in mee te spelen. Dan was ik wel acteur geworden.

Je schrijft gemiddeld iedere twee á drie jaar een boek, moet je perse op reis voor inspiratie?
Niet perse. Ik zou probleemloos pure fictie kunnen schrijven, maar de combinatie van zelf reizen en het verwerken van details en observaties tilt mijn werk naar een hoger, geloofwaardiger niveau. Ik beschouw het als mijn X-factor.



Over welke gebeurtenis of welk thema wil je nog zeker een boek schrijven?
Toekomstige projecten hou ik voor mezelf. Het volgende avontuur van Tom Brandt speelt zich af op IJsland, maar daar vertel ik nog niets over.



Heb je een bepaald schrijfritueel, moet het stil zijn, trek je je terug, of kun je overal schrijven? In een tentje op de ijskap?
Ik heb geen ritueel. Ik ga gewoon thuis aan mijn bureau op mijn toetsenbord zitten tikken.



Hoe bevalt de boekenwereld je? Wat is je het meest opgevallen of bijgebleven?
Ik zit niet echt in de ‘boekenwereld’. Wat me opvalt is de vooringenomen stellingname van mensen die mijn werk niet gelezen hebben. ‘Typisch mannenboek’, ‘avonturier, zal wel niet kunnen schrijven’. Het contrast met de recensies en andere positieve reacties van lezers is werkelijk enorm.



Je schrijft ook voor het blad ‘Op pad’, wat is dat precies? En wat/waarover schrijf je dan?
Op Pad is Nederlands grootste blad over avontuurlijke vakanties. Ik schrijf daarvoor artikelen over onze tochten, niet alleen in Verweggistan, maar ook dichtbij. Daarnaast test ik uitrusting zoals nu bijvoorbeeld rugzakken.










Wat staat er nog op je schrij-ver-langlijstje? Heb je nog wensen?
De Gouden Strop natuurlijk.

Vertel eens over jullie bijzondere gezinslid; hond Herschel?
Herschel is een witte husky. Door Jolanda overgehouden aan een skitocht in Canada bij -40. Zo’n tocht schept een sterke band. Zo sterk dat husky Herschel mee ging naar Nederland. Meer over Herschel op zijn eigen FB pagina: Herschel de witte husky.

Stel; je wint de hoofdprijs in een loterij. Wat is het eerste wat je gaat doen met het geld?