Vorige week was Mariëtte Lindstein – auteur
van ‘De sekte’ en ‘De sekte herrijst’ – in Nederland.
van ‘De sekte’ en ‘De sekte herrijst’ – in Nederland.
Dankzij A.W. Bruna mocht onze vliegende reporter Roelant ‘in gesprek gaan’ met deze
Zweedse auteur.
Zweedse auteur.
Wie is Mariëtte Lindstein?
Mariette Lindstein (1958) groeide op in
Halmstad, aan de westkust van Zweden. Al van jongsaf aan had ze een talent voor het vertellen van verhalen. Tegen de
tijd dat ze van school kwam had ze haar zinnen gezet op een carrière in de
journalistiek. Die droom vervloog echter toen ze op 19-jarige leeftijd in de
Scientologykerk belandde. Ze klom razendsnel op naar het hoofdkwartier, waar ze
uiteindelijk 27 jaar bleef en op het hoogste niveau werkte, direct onder
Scientologyleider David Miscavige. In 2004 slaagde ze erin te ontsnappen, onder dramatische omstandigheden. Mariette woont tegenwoordig in Zweden met haar man Dan Koon, een eveneens
voormalig Scientologylid én auteur. Toen ze geïnterviewd werd door Pulitzer Prize-winnaar Lawrence Wright over haar
tijd bij Scientology, ontstond het idee voor een thriller over een sekte, deels
gebaseerd op haar eigen ervaringen.
Halmstad, aan de westkust van Zweden. Al van jongsaf aan had ze een talent voor het vertellen van verhalen. Tegen de
tijd dat ze van school kwam had ze haar zinnen gezet op een carrière in de
journalistiek. Die droom vervloog echter toen ze op 19-jarige leeftijd in de
Scientologykerk belandde. Ze klom razendsnel op naar het hoofdkwartier, waar ze
uiteindelijk 27 jaar bleef en op het hoogste niveau werkte, direct onder
Scientologyleider David Miscavige. In 2004 slaagde ze erin te ontsnappen, onder dramatische omstandigheden. Mariette woont tegenwoordig in Zweden met haar man Dan Koon, een eveneens
voormalig Scientologylid én auteur. Toen ze geïnterviewd werd door Pulitzer Prize-winnaar Lawrence Wright over haar
tijd bij Scientology, ontstond het idee voor een thriller over een sekte, deels
gebaseerd op haar eigen ervaringen.
Interview
Mariëtte Lindstein:
Mariëtte Lindstein:
De
locatie is het Ambassador hotel, Amsterdam. Ik zit, samen met de fotografe,
tegenover Mariëtte Lindstein en haar man, Dan Koon. We drinken koffie en
beginnen het gesprek met de tijd dat zij alle twee in de Scientologysekte zaten.
locatie is het Ambassador hotel, Amsterdam. Ik zit, samen met de fotografe,
tegenover Mariëtte Lindstein en haar man, Dan Koon. We drinken koffie en
beginnen het gesprek met de tijd dat zij alle twee in de Scientologysekte zaten.
Mariëtte:
“Door een vriendin werd ik, in Zweden, gewezen op lezingen van de Scientology.
Ik was erg jong toen en stond op het punt om met een studie te beginnen. Ik wou
journalistiek doen. Maar ik was wel nieuwsgierig naar die beweging. De
ontvangst van de mensen daar was allerhartelijkst. Zoveel vriendelijke, aardige
mensen bij elkaar! Mooie, jonge mensen, vol enthousiasme. Ik werd gewoon
verliefd op die mensen en op de organisatie. Dat gaf voor mij de doorslag om
niet te gaan studeren, maar om me aan te sluiten bij de Scientology. De eerste
6 à 7 jaar was dat in Zweden zelf, in Malmö. De leer daar was erg basaal en
logisch.”
“Door een vriendin werd ik, in Zweden, gewezen op lezingen van de Scientology.
Ik was erg jong toen en stond op het punt om met een studie te beginnen. Ik wou
journalistiek doen. Maar ik was wel nieuwsgierig naar die beweging. De
ontvangst van de mensen daar was allerhartelijkst. Zoveel vriendelijke, aardige
mensen bij elkaar! Mooie, jonge mensen, vol enthousiasme. Ik werd gewoon
verliefd op die mensen en op de organisatie. Dat gaf voor mij de doorslag om
niet te gaan studeren, maar om me aan te sluiten bij de Scientology. De eerste
6 à 7 jaar was dat in Zweden zelf, in Malmö. De leer daar was erg basaal en
logisch.”
Dan
vult aan: “Zoals hoe je je bepaalde communicatievaardigheden kunt aanleren;
leerprestaties kunt verbeteren, hoe je beter met anderen kunt omgaan enz.”
vult aan: “Zoals hoe je je bepaalde communicatievaardigheden kunt aanleren;
leerprestaties kunt verbeteren, hoe je beter met anderen kunt omgaan enz.”
Mariëtte:”
Toen kwam er een recruiter uit Amerika die ons (ondertussen was ik getrouwd met
een mede-sektelid) uitnodigde om het werk voort te zetten in Amerika. We werden
gepromoveerd. Toen we daar aankwamen, keek ik mijn ogen uit. Niks geen hutjes
in een onherbergzame omgeving bevolkt met oude mannen met baard. Nee, prachtige
gebouwen met zwembaden en luxe sportvelden eromheen. Mooie kantoorgebouwen voor
de medewerkers. Mijn ouders hadden me altijd gewaarschuwd voor een sekte. Maar
ik dacht: dit is echt totaal iets anders. Dit is geen sekte. Zoveel schoonheid
overal. Hier voelde ik me thuis. Tegen iedereen vertelde ik hoe leuk en mooi
het er was. En dan later, als je de keerzijde ziet, kun je dat nauwelijks meer
vertellen. Je wilt er ook graag een succes van maken, van je verblijf daar. Zelfs
als je merkt dat bijvoorbeeld de scholen die ze daar hebben erg slecht zijn,
probeer je dat te ontkennen. Mijn zoon die daar met mij en mijn eerste man
woonde heeft heel slecht onderwijs gehad. Als je ternauwernood leert lezen en
schrijven, is dat een belemmering voor een opleiding in de rest van je leven. Zijn
werk in de sekte later bestond uit het maken van allerlei propagandafilms om te
laten zien hoe leuk en fijn het hier wel niet was.”
Toen kwam er een recruiter uit Amerika die ons (ondertussen was ik getrouwd met
een mede-sektelid) uitnodigde om het werk voort te zetten in Amerika. We werden
gepromoveerd. Toen we daar aankwamen, keek ik mijn ogen uit. Niks geen hutjes
in een onherbergzame omgeving bevolkt met oude mannen met baard. Nee, prachtige
gebouwen met zwembaden en luxe sportvelden eromheen. Mooie kantoorgebouwen voor
de medewerkers. Mijn ouders hadden me altijd gewaarschuwd voor een sekte. Maar
ik dacht: dit is echt totaal iets anders. Dit is geen sekte. Zoveel schoonheid
overal. Hier voelde ik me thuis. Tegen iedereen vertelde ik hoe leuk en mooi
het er was. En dan later, als je de keerzijde ziet, kun je dat nauwelijks meer
vertellen. Je wilt er ook graag een succes van maken, van je verblijf daar. Zelfs
als je merkt dat bijvoorbeeld de scholen die ze daar hebben erg slecht zijn,
probeer je dat te ontkennen. Mijn zoon die daar met mij en mijn eerste man
woonde heeft heel slecht onderwijs gehad. Als je ternauwernood leert lezen en
schrijven, is dat een belemmering voor een opleiding in de rest van je leven. Zijn
werk in de sekte later bestond uit het maken van allerlei propagandafilms om te
laten zien hoe leuk en fijn het hier wel niet was.”
[Dan,
haar man, met luide stem ertussendoor: ”Allemaal leugens!”]
haar man, met luide stem ertussendoor: ”Allemaal leugens!”]
“Hij
is er toch nog goed uitgekomen toen hij ontsnapt was. Hij is letterlijk over de
muur geklommen met een dvd van wat hij allemaal gemaakt had onder zijn arm.
Daarmee heeft hij later een baan gekregen in Hollywood. Zo heeft hij o.a. mee gewerkt
aan de film Avatar.”
is er toch nog goed uitgekomen toen hij ontsnapt was. Hij is letterlijk over de
muur geklommen met een dvd van wat hij allemaal gemaakt had onder zijn arm.
Daarmee heeft hij later een baan gekregen in Hollywood. Zo heeft hij o.a. mee gewerkt
aan de film Avatar.”
Dan:
”Hij heeft ook kunnen ontsnappen, maar pas anderhalf jaar na zijn moeder.
[lacht] Ja, je hebt gelijk als je het vergelijkt met de oude DDR. Het
hoofdkwartier lag midden in de woestijn omgeven door hoge hekken met
prikkeldraad en bewegingssensors, waar voortdurend gewapende bewakers
rondliepen. En niet om mensen buiten te houden, maar om te zorgen dat ze binnen
bleven.”
”Hij heeft ook kunnen ontsnappen, maar pas anderhalf jaar na zijn moeder.
[lacht] Ja, je hebt gelijk als je het vergelijkt met de oude DDR. Het
hoofdkwartier lag midden in de woestijn omgeven door hoge hekken met
prikkeldraad en bewegingssensors, waar voortdurend gewapende bewakers
rondliepen. En niet om mensen buiten te houden, maar om te zorgen dat ze binnen
bleven.”
Mooi
is beschreven door Mariëtte in het boek hoe Oswald, de leider –een fictief
figuur- in toenemende mate paranoia wordt; hoe hij steeds achterdochtiger zijn
macht telkens weer uitbreidt, geholpen door verklikkers en terreur.
is beschreven door Mariëtte in het boek hoe Oswald, de leider –een fictief
figuur- in toenemende mate paranoia wordt; hoe hij steeds achterdochtiger zijn
macht telkens weer uitbreidt, geholpen door verklikkers en terreur.
Mariëtte:
“Alles werd afgeluisterd. Bij gesprekken met mijn moeder in het Zweeds zat er
een Zweedssprekende controleur bij die alles hoorde en censureerde. Alles op
het terrein werd gedocumenteerd en doorgegeven. Als je een brief schreef moest
je deze open aanleveren bij de controle. Daar gingen ze met een grote zwarte
viltstift door alles heen wat niet verteld mocht worden. Precies als in de DDR.
Mijn ouders waren verbijsterd wanneer ze weer zo’n brief van me kregen. Ze
begrepen er niets van. In het boek beschrijf ik dat er in een paar dameslaarzen
die als cadeau opgestuurd waren, een mobiele telefoon zat. Dat is ook echt zo
gebeurd alleen helaas niet bij mijzelf. Dat had ik zo graag gewild. Ontsnappen
was bijna onmogelijk! Toen Dan als hoge ambtenaar in de rangorde ontsnapt was,
werden de kantoorruimtes verplaatst naar enkele aan elkaar gezette campers met
tralies en bewakers ervoor. Gewoon een gevangenis binnenin een gevangenis. Het
hele kantoorpersoneel werd daarin gezet. Gewoon als straf dat een van ons was
ontsnapt.”
“Alles werd afgeluisterd. Bij gesprekken met mijn moeder in het Zweeds zat er
een Zweedssprekende controleur bij die alles hoorde en censureerde. Alles op
het terrein werd gedocumenteerd en doorgegeven. Als je een brief schreef moest
je deze open aanleveren bij de controle. Daar gingen ze met een grote zwarte
viltstift door alles heen wat niet verteld mocht worden. Precies als in de DDR.
Mijn ouders waren verbijsterd wanneer ze weer zo’n brief van me kregen. Ze
begrepen er niets van. In het boek beschrijf ik dat er in een paar dameslaarzen
die als cadeau opgestuurd waren, een mobiele telefoon zat. Dat is ook echt zo
gebeurd alleen helaas niet bij mijzelf. Dat had ik zo graag gewild. Ontsnappen
was bijna onmogelijk! Toen Dan als hoge ambtenaar in de rangorde ontsnapt was,
werden de kantoorruimtes verplaatst naar enkele aan elkaar gezette campers met
tralies en bewakers ervoor. Gewoon een gevangenis binnenin een gevangenis. Het
hele kantoorpersoneel werd daarin gezet. Gewoon als straf dat een van ons was
ontsnapt.”
Dan:”
Mijn ontsnapping was heel simpel geweest. Ik mocht af en toe twee uurtjes weg
om boodschappen te doen of zoiets. Ik heb op een morgen de fiets gepakt en ben
weggegaan zonder terug te komen. Daarna word je ongelooflijk zwart gemaakt door
alles en iedereen. Mijn toenmalige vrouw heeft later nog een brief aan een
Amerikaans netwerk gestuurd waarin ze vertelde dat ik zomaar weg was gegaan
zonder ook zelfs haar iets te zeggen.”
Mijn ontsnapping was heel simpel geweest. Ik mocht af en toe twee uurtjes weg
om boodschappen te doen of zoiets. Ik heb op een morgen de fiets gepakt en ben
weggegaan zonder terug te komen. Daarna word je ongelooflijk zwart gemaakt door
alles en iedereen. Mijn toenmalige vrouw heeft later nog een brief aan een
Amerikaans netwerk gestuurd waarin ze vertelde dat ik zomaar weg was gegaan
zonder ook zelfs haar iets te zeggen.”
Mariëtte:
”Je kon zelfs tegen je eigen man of vrouw niets vertellen omdat je er niet
zeker van kon zijn dat je niet verlinkt werd. Daar heb ik het in mijn eerste sekteboek
ook uitgebreid over gehad. Net als in de DDR kon je gewoon niemand vertrouwen.
Het was verschrikkelijk.”
”Je kon zelfs tegen je eigen man of vrouw niets vertellen omdat je er niet
zeker van kon zijn dat je niet verlinkt werd. Daar heb ik het in mijn eerste sekteboek
ook uitgebreid over gehad. Net als in de DDR kon je gewoon niemand vertrouwen.
Het was verschrikkelijk.”
Dan:
“Mijn ex beschuldigde mij ervan dat ik al lang een relatie zou hebben met
Mariëtte, maar dat was gewoon niet waar. We waren alleen goede collega’s en
allebei getrouwd. Pas toen Mariëtte een paar maanden na mij kon ontsnappen, is
er iets tussen ons ontstaan.”
“Mijn ex beschuldigde mij ervan dat ik al lang een relatie zou hebben met
Mariëtte, maar dat was gewoon niet waar. We waren alleen goede collega’s en
allebei getrouwd. Pas toen Mariëtte een paar maanden na mij kon ontsnappen, is
er iets tussen ons ontstaan.”
Mariëtte:
“Als je weg bent uit de sekte word je meteen als het ware doodverklaard.
Weggesneden uit familiebanden. Geen enkel contact meer.
“Als je weg bent uit de sekte word je meteen als het ware doodverklaard.
Weggesneden uit familiebanden. Geen enkel contact meer.
We
zijn erg gelukkig samen. Hebben nu een heerlijk huis midden in de natuur en
genieten van alle kleine dingen van het leven, zoals verse lucht inademen, de
zon op je huid voelen, schoon water drinken en vooral om alle mensen waar je
van houdt zonder restrictie te kunnen zien en spreken. Het is fantastisch om je
weer vrij te voelen. Ik wil met mijn boeken dan ook iedereen waarschuwen voor
de gevaren van een sekte. In het begin is het zo verleidelijk, maar het
verandert later in een nachtmerrie. Ik geef ook veel lezingen, met name op
scholen, om vooral jonge mensen die zo kwetsbaar zijn, te waarschuwen voor de
gevaren. Mijn boeken heb ik ook in een zeer toegankelijke stijl geschreven;
voor iedereen begrijpelijk. Hoewel het thrillers zijn, is praktisch alles wat
erin staat ook echt gebeurd. Het is mij, of mensen uit mijn omgeving echt
overkomen. Ik wil de mensen bewust maken van de gevaren. In het begin is alles
koek en ei, maar gaandeweg wordt het een hel waaruit je maar met grote moeite
kunt ontsnappen. Mijn eigen ontsnapping was heel erg moeilijk. Ik moest eerst
zorgen om uit die camper met tralies te komen. Ik deed alsof ik een beetje gek
geworden was. Dat konden ze daar natuurlijk niet gebruiken met al die schone
schijn. Toen ben ik overgeplaatst naar een kleiner kamp in Los Angeles. Daar
waren wel gewapende bewakers, maar er zat geen hek om het terrein heen. Toen
kon ik ontsnappen. Dan pikte me op uit Los Angeles en bracht me naar San Francisco,
naar zijn moeder. Ik voelde me bijna wereldvreemd toen. Ik wist niet hoe
internet werkte, Facebook, mobiele telefoons enz. Ik had geen paspoort of ID.
Ook mijn kleding was uit de jaren 80. Heel bizar allemaal. Dat moesten we
allemaal leren. Was best leuk ook om zo de weg terug naar de wereld te
verkennen. Maar mijn zoon zat toen nog vast. Vreselijk. Na anderhalf jaar kon
hij pas ontsnappen. Dan en ik zijn getrouwd en hebben zeven jaar in San
Francisco gewoond. Daarna zijn we samen naar Zweden gegaan.”
zijn erg gelukkig samen. Hebben nu een heerlijk huis midden in de natuur en
genieten van alle kleine dingen van het leven, zoals verse lucht inademen, de
zon op je huid voelen, schoon water drinken en vooral om alle mensen waar je
van houdt zonder restrictie te kunnen zien en spreken. Het is fantastisch om je
weer vrij te voelen. Ik wil met mijn boeken dan ook iedereen waarschuwen voor
de gevaren van een sekte. In het begin is het zo verleidelijk, maar het
verandert later in een nachtmerrie. Ik geef ook veel lezingen, met name op
scholen, om vooral jonge mensen die zo kwetsbaar zijn, te waarschuwen voor de
gevaren. Mijn boeken heb ik ook in een zeer toegankelijke stijl geschreven;
voor iedereen begrijpelijk. Hoewel het thrillers zijn, is praktisch alles wat
erin staat ook echt gebeurd. Het is mij, of mensen uit mijn omgeving echt
overkomen. Ik wil de mensen bewust maken van de gevaren. In het begin is alles
koek en ei, maar gaandeweg wordt het een hel waaruit je maar met grote moeite
kunt ontsnappen. Mijn eigen ontsnapping was heel erg moeilijk. Ik moest eerst
zorgen om uit die camper met tralies te komen. Ik deed alsof ik een beetje gek
geworden was. Dat konden ze daar natuurlijk niet gebruiken met al die schone
schijn. Toen ben ik overgeplaatst naar een kleiner kamp in Los Angeles. Daar
waren wel gewapende bewakers, maar er zat geen hek om het terrein heen. Toen
kon ik ontsnappen. Dan pikte me op uit Los Angeles en bracht me naar San Francisco,
naar zijn moeder. Ik voelde me bijna wereldvreemd toen. Ik wist niet hoe
internet werkte, Facebook, mobiele telefoons enz. Ik had geen paspoort of ID.
Ook mijn kleding was uit de jaren 80. Heel bizar allemaal. Dat moesten we
allemaal leren. Was best leuk ook om zo de weg terug naar de wereld te
verkennen. Maar mijn zoon zat toen nog vast. Vreselijk. Na anderhalf jaar kon
hij pas ontsnappen. Dan en ik zijn getrouwd en hebben zeven jaar in San
Francisco gewoond. Daarna zijn we samen naar Zweden gegaan.”
Dan:
“De manier waarop er tegen vrouwen in de sekte werd aangekeken was ook
uitermate seksistisch. Vrouwen worden vooral sletten en hoeren genoemd. En
niemand die daar iets tegen durft te doen. De machtsverhoudingen zijn enorm.
Alles verandert ook zo geleidelijk. Ben je bij de basis dan is het gezellig en
fijn. Maar hoe hogerop je komt, hoe gekker het wordt. De leider gedraagt zich
als een soort Godheid en de rest moet er achteraan huppelen. ”
“De manier waarop er tegen vrouwen in de sekte werd aangekeken was ook
uitermate seksistisch. Vrouwen worden vooral sletten en hoeren genoemd. En
niemand die daar iets tegen durft te doen. De machtsverhoudingen zijn enorm.
Alles verandert ook zo geleidelijk. Ben je bij de basis dan is het gezellig en
fijn. Maar hoe hogerop je komt, hoe gekker het wordt. De leider gedraagt zich
als een soort Godheid en de rest moet er achteraan huppelen. ”
Mariëtte:
“Al met al ben ik 27 jaar van mijn leven bij de sekte geweest. Een ongelooflijk
lange tijd als je dat achteraf bekijkt. Waar ik vooral spijt van heb is dat ik
de studententijd heb gemist. Die tijd van onbezonnenheid en ontdekkingen. Ik
zat vanaf mijn 19e in een strak keurslijf. Zelf gekozen, ja, maar ik
wist toen niet waarvoor ik precies koos. Nu weet ik het wel en wil iedereen
daarvoor waarschuwen. Ik wil geen slachtoffer zijn. Na een gesprek met de
journalist Lawrence Wright heb ik besloten om mijn ervaring daar te gebruiken
om boeken te gaan schrijven, thrillers. Dat heeft me heel veel gebracht. Mijn
boeken worden vertaald en komen nu uit in elf landen. Ik ben dol op schrijven
en het doet me een groot genoegen dat ze met zoveel plezier gelezen worden. Dat
betekent gewoon alles voor me. Dit is het doel in mijn leven en daar ben ik erg
dankbaar voor.”
“Al met al ben ik 27 jaar van mijn leven bij de sekte geweest. Een ongelooflijk
lange tijd als je dat achteraf bekijkt. Waar ik vooral spijt van heb is dat ik
de studententijd heb gemist. Die tijd van onbezonnenheid en ontdekkingen. Ik
zat vanaf mijn 19e in een strak keurslijf. Zelf gekozen, ja, maar ik
wist toen niet waarvoor ik precies koos. Nu weet ik het wel en wil iedereen
daarvoor waarschuwen. Ik wil geen slachtoffer zijn. Na een gesprek met de
journalist Lawrence Wright heb ik besloten om mijn ervaring daar te gebruiken
om boeken te gaan schrijven, thrillers. Dat heeft me heel veel gebracht. Mijn
boeken worden vertaald en komen nu uit in elf landen. Ik ben dol op schrijven
en het doet me een groot genoegen dat ze met zoveel plezier gelezen worden. Dat
betekent gewoon alles voor me. Dit is het doel in mijn leven en daar ben ik erg
dankbaar voor.”
Dank
jullie wel Mariëtte en Dan voor dit openhartige interview. Tevens dank aan
Simone Grimberg voor haar aanvullende vragen en Iris de By voor de foto’s.
jullie wel Mariëtte en Dan voor dit openhartige interview. Tevens dank aan
Simone Grimberg voor haar aanvullende vragen en Iris de By voor de foto’s.
Roelant de By – onze vliegende reporter
Lees hier de RECENSIE van ‘De sekte’
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
