"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

In gesprek met....Marjan van den Berg

Maandag, 2 november, 2015

Geschreven door: Marjan van den Berg
Artikel door: Roelant de By



Wie is Marjan?
Marjan van den Berg is freelance journaliste en auteur. Ze schreef 12 boeken in de Sanne-reeks, 3 prachtige bundels beschouwingen, over haar moeder, over het VMBO en over haar kleinzoon, en de fantastische roman HmmmmmZe schrijft met humor, relativering en levenswijsheid en heeft een scherp oog voor het bijzondere in het gewone. Het is alweer vijftien jaar geleden dat zij de eerste aflevering van het feuilleton Sanne schreef, de meest geliefde pagina in Margriet. Recent kwam haar spannende roman ‘Joy’ uit.


Wat is het eerste dat je schreef en dat je vanaf toen wist, ik ga schrijver worden als beroep?
Ik was trots op ‘Ze is de vioolmuziek vergeten’, m’n eerste boekje over m’n moeder. Maar ik heb altijd gehuiverd voor het woord schrijver. Ik leef ervan. Dat wel. Maar ben ik het ook? Voel ik me een schrijver? Ik heb daar lang over gedaan. Sinds een jaar of twee durf ik het hardop te zeggen. Ik ben een schrijver.


‘Ze is de vioolmuziek vergeten’, is het eerste boekje dat je schreef en gaat over je moeder. Zij overleed aan de ziekte van Alzheimer. Iets dat zo dicht bij je ligt, is dat extra moeilijk om in boekvorm te gieten? Wat doet dat met je?
Ik vond het heerlijk om te doen. Ik richtte een monumentje op voor mijn mam en iedere keer als ik een lezing houd over Alzheimer, dan ben ik trots op haar en op mezelf. Het is helend. En zodra er woorden voor zijn gevonden, is het minder erg.




Je vertelt daar ook over op lezingen? Wat moet ik me daarbij voorstellen?
Ja. Ik vertel, lees voor, houd een spiegel voor, kweek begrip en maak mensen afwisselend aan het lachen en aan het huilen. Het zijn altijd mooie ontmoetingen.


Klopt het dat je juf bent geweest? Wat vond je daar leuk en niet leuk aan?
Ja, eerst 16 jaar achter elkaar, toen jaren niet en ineens weer een periode van 5 jaar. Altijd de onderste regionen van het vmbo. Daar ligt mijn hart. Lesgeven en kinderen zijn top. De rest van het onderwijs is een ramp…. dus vergaderen, oppassen of ze in de kantine geen pindakaas in elkaars haar smeren, mee op werkweek en geen oog dichtdoen, weer vergaderen en nakijken… blaaaaahhhh. Ik hou van lesgeven. Voor de klas met een krijtje.


Is het omdat je het voor de klas staan mist dat je (van) lezingen houdt?
Yep.



Wat is er zo speciaal aan pubers voor jou? Heb je een zwak voor deze doelgroep? Je gaf ze les en je hebt veelvuldig over ze geschreven.
Ik vind ze leuk. Ze lijden en hebben nog een heel leven voor zich. ze zijn grappig en aandoenlijk en eerlijk. En ze moeten nog een heel leven rondtobben, terwijl ze denken dat ze het nu al moeilijk hebben… Ze ontroeren me.


Hoe was jijzelf als puber?
Zoekend. Van Zen-boeddhisme naar christendom naar noem het maar op. Veel lezend, totaal in de war.


In 1992 begon je een serie columns in Margriet over je drie dochters. Hoe vonden zij dat?
Prima. Ze zijn niet zo snel van slag. En we aten ervan, dus wie klaagt dan nog? De oudste heeft ooit tegen een klasgenoot die haar pestte, gezegd: “Lees jij de Margriet? Dat is anders een blad voor ouwe wijven!” Nooit meer last gehad.


Ervaar jij schrijven als eenzaam of juist niet?
Nee, was dat maar waar. Kinderen bellen, want mama moet raad geven, of op kleinkinderen passen, voor eventjes maar… echt waar, mam, er komen mensen aan de deur, de hond wil uit, de telefoon gaat, het computerspelletje lokt, er ligt nog een leuk boek, ik volg series op Netflix, ga snel even lunchen met vriendin, bedenk ineens dat er een jurk moet komen voor een presentatie…. en tussendoor schrijf ik.


Je schrijft al heel lang. Je bekendste werk tot nu toe bij het grote publiek zijn Sanne en Jennifer in het weekblad Margriet. Merk je dat dat een voordeel is, lezen deze lezers’ ook nu ‘Joy’? Of werkt dat zo niet?
Je kracht is vaak je zwakheid. Toen Joop Doderer Hamlet wilde spelen, bleef hij Swiebertje, al acteerde hij nog zo briljant. Ik vrees dat Sanne niet bijdraagt aan mijn succes met Joy. Joy moet haar eigen publiek zoeken. En ik hoop dat ze het vindt. Want ze verdient het, volgens mij.


In 2013 kwam ‘Hmmmmm…’ uit, een chicklit voor vijftig-plussers. Moet ik dat zien als een nieuw genre 😉 , en bevat dat autobiografische elementen? Vertel eens?
Ik vind dat er sowieso weinig hoofdpersonen van 50+ te vinden zijn. Dus die houd ik er wel in, ja. En die chicklit-vorm is inderdaad een gloednieuw genre. Ik heb alleen nog geen navolgers ontdekt!
Hmmmmm is inderdaad autobiografisch, wat betreft de heup. Wat die affaire met die Italiaan betreft, ontken ik alles.


En dan is daar het idee voor een spannend verhaal. Wat dan?
Ik dacht ineens: wat nu als je…. Ik vind schrijven altijd een uitdaging. Nieuwe vormen, nieuwe projecten. Ik schreef ook ooit een liedje voor Karin Bloemen en ik droom van een kinderboek. Er is nog zoveel te doen en te proberen.


Je hoofdpersonage in ‘Joy’ is een vrouw van middelbare leeftijd, een vernieuwend perspectief naar mijn mening. Is dat bewust of onbewust ontstaan?
Bewust dus. Die 50-plussers zijn hartstikke bij en leuk en van nu. Dus ze mogen stralen in een roman.


Hoe ben je op dit verhaal gekomen?
Ik bedacht ineens hoe zo’n ingrijpende gebeurtenis je leven zou kleuren en wat er zou gebeuren als je later de daders zou herkennen.


Joy schildert. Heb jij iets met kunst? Hoe heb dat met research gegaan want het is met vlagen behoorlijk gedetailleerd?
Ik heb in het atelier van Jan Groenhart zitten kijken, terwijl hij schilderde. Groenhart is een geweldige Zaanse schilder, hij exposeert op dit moment bij Zinc in Bergen. En terwijl ik naar hem keek, kroop ik in zijn hoofd.


Het boek bevat zowel spanning als humor. Dat laatste is heerlijk om te lezen maar wel heel persoonlijk, was het een gok om humor in je verhaal te schrijven?
Nee, dat gaat vanzelf. Zonder die relativerende humor kan ik niet leven en dat kan Joy ook niet.


Dan ligt ‘Joy’ in de schappen en komen de recensies. Hoe denk je daar over, hecht je er waarde aan?
Ik vind het ingewikkeld. Op internet vind ik zelfbenoemde recensenten die nauwelijks foutloos kunnen spellen, maar wel alles menen te mogen schrijven. Ik heb jarenlang toneelrecensies geschreven, maar mezelf nooit recensent durven noemen. Ik aarzel nog steeds bij het woord ‘schrijver’. Dus ik verbaas me vaak over de autoriteit waarmee mensen iets op het net durven knallen. En ik was oprecht blij met de vier sterren van Korevaar in het AD. Dat is een autoriteit op thrillergebied.




Wat is je het meest bijgebleven aan reacties? Zowel positief als eventueel negatief?
Dat mensen klagen dat je er niet in kan stoppen, vind ik heerlijk.

Wat gaan we nog van jou zien in de toekomst? Nog een boek?
Ja. Eva.

Humor en Marjan, Marjan en humor. Onlosmakelijk met elkaar verbonden?
Ja. Ik hoorde ooit dat Annie MG Schmidt soms teruglas wat ze had geschreven en als ze dat dan erg hoogdravend vond, of literair, dan zei ze altijd: “Nou nou, daar moet nodig een theezeefje in.” Dat snap ik ten diepste. Ik ben heel erg van het theezeefje.


Wat is één van je meest favoriete quotes?
We zijn op aarde om rond te lummelen en laat ze je niks anders wijsmaken. Kurt Vonnegut.


Welk klusje vind je echt vreselijk om te doen?
Niks eigenlijk. Ik vind alles prima. Wat moet, dat moet.


Wat is je beste moment van de dag/dag in de week/maand in het jaar?
Middag. Wandelen met hond. Maandag en dan het liefst met een lege agenda die hele week…. en elke maand als het zulk mooi weer is dat ik op m’n blote voeten naar buiten kan lopen en op de damwand kan zitten met m’n voeten in het water en dan kijken naar de schapen op de dijk aan de overkant.


Stel dat je ervoor kon kiezen om voor altijd één bepaalde leeftijd te hebben, welke zou dat dan zijn?
Deze leeftijd. Zestig dus. Dan ben je redelijk stabiel in je hoofd. Maar dan wel graag met het lijf en de conditie van een 18-jarige. Dat zou wel leuk zijn.


Als je iedereen zou kunnen ontmoeten, levend of overleden, wie zou je dan ontmoeten?
Wit wijntje drinken met Annie MG Schmidt. Dat lijkt me heerlijk.


Als je een half uur vrije tijd hebt, hoe besteed je die vrije tijd dan?
Lummelen.



Je bent vrijwilliger bij stichting Alzheimer? Vertel eens?
Ik houd gratis lezingen in Alzheimer Cafés.


Tot slot: Welke liedjes zitten er in de soundtrack van jouw leven?
Op dit moment is dat: ‘Vandaag ben ik gaan lopen’ van Acda en De Munnik. De hele hitlijst overtreft de top 2000, dus daar beginnen we maar niet aan.


Marjan, dank je wel voor je enthousiaste medewerking en we wachten in spanning op Eva!


Patrice


Recensie Joy
Volg Marjan op Facebook
Meer weten over Alzheimer Cafés?


Over Joy:

Ze hebben een dag lang gejaagd, de BBoys. Als Joy haar man Stefan, die het jachtevenement heeft georganiseerd, ophaalt in de jachthut, staat ze oog in oog met het Old Boys Network. Dik bevriend lijken ze. Ogenschijnlijk al zoveel mannenclubs. De stem van een van hen roept herinneringen op. Joy schrikt ervan, wil daar helemaal niet meer aan denken. Ze heeft wat er lang geleden is gebeurd, niet zonder reden zorgvuldig weggestopt.

Eerder verschenen op Perfecte Buren.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.