"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

In gesprek met.......R.J.Ellory

Donderdag, 19 maart, 2015

Geschreven door: R.J. Ellory
Artikel door: Roelant de By

Tijdens het Thrillerfestival, oktober 2014, was R.J.Ellory ‘guest of honor’. Daar kwamen we met hem in gesprek, erg gezellig en vooral ook over koffie. Dat hij behalve begenadigd schrijver is ook muziek maakt weten veel lezers (nog niet). Tijd dus voor een diepzinnig gesprek met deze gezellige Brit. 

Wie is R.J. Ellory?
Engelsman, auteur, muzikant, echtgenoot, vader, parttime kok, fotograaf, schilder, dichter, tekstschrijver, timmerman… en nog een paar andere willekeurig dingen! Ik ben net als ieder ander denk ik. Proberen om mijn best te doen om een verschil te maken in een wereld die redelijk gek is geworden!

Vertel eens iets over je jeugd. Je kent je vader niet, je moeder is jong overleden en je bent gedeeltelijk opgegroeid bij je oma en op kostscholen? Hoe kijk je daar op terug? 
Om eerlijk te zijn kijk ik er niet echt op terug. Er is een regel in een Joni Mitchell liedje “Je weet niet wat je hebt totdat het voorbij is”. Dat lijkt hier zowat te passen in de context. Ik had nooit echt een familie om me heen dus was er niets om te missen. Kostschool was een zeer waardevolle ervaring. Het maakt dat je overweg kunt met mensen. Het maakt je verantwoordelijk voor je eigen beslissingen en de gevolgen van die beslissingen. Je kunt niet naar je moeder of vader bellen om je uit de problemen te helpen of geld op te sturen of iets dergelijks. Je moet met je eigen afrekenen. Dus vanuit dat standpunt op de voorbereiding van het leven denk ik dat dit een zeer goede zaak was.


Na een jaar ben je gestopt met je studie grafische kunsten en ontwerp. Toch niet wat je zocht?
Ik studeerde Grafische kunst voor een jaar in Birmingham toen ik 16 à 17 jaar was. Toen mijn oma overleed heb ik afgehaakt. Ik was nooit echt blij met die keuze en mijn oma was nogal een sterke persoonlijkheid en zij stond erop dat ik een soort van academisch pad bewandelde. Zodra ze stierf was er niemand meer om mij te vertellen wat ik moest doen dus ik stopte. Waar was ik naar op zoek? Ik denk hetzelfde zoals iedereen: Waarom was ik hier? Wat ga ik doen 
met mijn leven? Waar moet ik nu naartoe?

En toen besloot je te gaan schrijven, zomaar ineens?
Ik was tweeëntwintig jaar oud. Ik ontmoette een vreemde en we begonnen te praten over boeken. Hij was “Het” van Stephen King aan het lezen. Hij was erg enthousiast over het boek. Hij kon niet stoppen met het te lezen. Ik dacht: “Ik wil ook zoiets doen”. “Ik wil ook een boek schrijven dat zo’n gevoel teweeg kan brengen”. Dus ben ik die avond beginnen schrijven, 4 november 1987.


Heeft je jeugd een rol gespeeld in het gaan schrijven?
Ik denk dat het zoiets moet zijn. Er is die eeuwige vraag: hoeveel van het werk van een auteur is autobiografisch? Ik denk dat we zoveel absorberen van het leven – een beetje van het goede en een beetje van het slechte. We accepteren gebeurtenissen en omstandigheden, we gaan hier mee om (of niet), we herstellen, we gaan door en proberen ons best te doen met alles wat we doen. Soms doen we het goed, andere keren niet. Dat is het leven, en dat is leven. Zoals in elk gebied van kunst – of het nu schilderen, beeldhouwen, choreografie, muzikale compositie is – de maker moet uit persoonlijke ervaring en belevenis putten in al wat hij of zij creëert. Ik denk dat wat we schilderen en wat we schrijven en wat we zingen louter extensies zijn van onszelf, en die extensies groeien vanuit onze persoonlijke ervaring. Ik denk dat er maar weinig auteurs zijn die hun eigen leven in een roman schrijven maar ik denk dat er een groot deel hun eigen visie en conclusies en gevoelens over hun eigen leven en dat van anderen in de personages steken waarover ze schrijven. Als ze dat goed doen dan kunnen mensen zich verbinden met de personages omdat we allemaal dezelfde menselijke ervaringen hebben. We hebben allemaal al wel iemand verloren die we lief hadden. We hebben allemaal al iets geprobeerd om iets te doen en gefaald. We zijn allemaal dom of onverantwoord of gemeen of wreed geweest. Dat is ook wat ons sympathiek of meelevend maakt. Dat is wat ons tot mens maakt denk ik.

Tussen 1987 en 2001 heb je 22 romans geschreven. Die zijn vervolgens niet uitgegeven. Denk je dat je nu een gevestigd auteur bent alsnog iets van dat werk gaat uitgeven? 
Ik denk het niet, dat was mijn universiteit van schrijven. Dat was mijn manier om ervaring op te doen en uit te vinden hoe te schrijven en over wat ik wilde schrijven. Ik denk dat er heel veel goed materiaal is maar ik ben altijd meer geïnteresseerd in wat ik nu kan creëren dan terug gaan en iets hermaken dat ik al gedaan heb.

En dan is daar hét manuscript. In 2002 werd de roman “Candlemoth” uitgebracht. Hoe was dat na al die afwijzingen? 
Nou, het voelde alsof ik de liefde van mijn leven had gevonden en elke dag voor vijftien jaar vroeg ik haar ten huwelijk, en elke dag negeerde ze me en negeerde ze me. En ik bleef maar vragen en vragen en dan na vijftien jaar niets ze zei “ja”.

Wat heb je geleerd in die tijd? 
Doorzettingsvermogen. Dat de enige manier om iets te bereiken hard werken is. Dat er niet iets is zoals geluk. Dat je kunt blijven werken, ongeacht hoe je je voelt. Dat schrijven – als iets anders – wordt gedreven door passie en een geloof dat je het kunt doen. Ik denk aan Picasso, geïnterviewd op het einde van zijn leven. Hij werd gevraagd waarom hij zoveel uren per dag ging werken, ook al met een ongelooflijk oeuvre op zijn naam en hij zei zoiets als “Doordat de inspiratie mij vindt, en ze vindt me zelden, wil ik dat ze mij hard ziet werken.


Wat raad je aankomende schrijvers in een vergelijkbare situatie aan te doen? 
Ik geloof het slechtste boek dat je kunt schrijven is dat boek waarvan je denkt dat anderen ervan zullen genieten. Ik geloof dat het beste boek dat je kunt schrijven het boek is dat je zelf zou willen lezen. Schrijf een boek dat je interesseert. Je eigen enthousiasme voor het onderwerp zal er doorkomen. Dat enthousiasme zal dan besmettelijk zijn. Ik weet niet of lezers in het algemeen een boek zo lang geven voordat ze beslissen of ze het verder lezen of ermee stoppen. Ik weet dat je met films al binnen de drie minuten verondersteld bent te weten of je het leuk vindt of niet maar ik weet niet of het met boeken hetzelfde is. Persoonlijk ben ik soms meer geboeid door het taalgebruik dan door het verhaal zelf. Ik lees boeken die geen fascinerend plot hebben maar het taalgebruik waarin ze geschreven zijn is zo mooi en inspirerend dat ik ze juist dwangmatig lees, en dat ik vaak mezelf moet dwingen om het rustig aan te doen zodat ik het boek niet te snel uit heb! Ik denk dat heel wat buitengewone en succesvolle boeken niet gewerkt hebben als originele ideeën maar vanwege de manier waarop ze zijn geschreven of samengesteld zijn heeft dat wel het resultaat bekomen en het heeft wonderwel gewerkt. Boeken die je vertellen hoe je een bestseller kunt schrijven in dertig dagen … nou ja, ik weet niet wat ik daarop moet zeggen. Ik denk dat geweldige verhalen van mensen komen en hun ervaringen in het leven, niet van formules. Maar het kan ook afhangen van het type boek dat je wil schrijven. Ik ben geïnteresseerd in het schrijven van boeken waarvan de mensen emotioneel en mentaal betrokken bij kunnen geraken en die prikkelen. Ik ben niet geïnteresseerd in het schrijven van tweehonderdvijftig bladzijden mysterie met een dood lichaam in het begin en een verrassende moordenaar op het einde. Niet dat er iets mis is met zo’n soort boek! Integendeel. Het is gewoon dat ik niet dat soort dingen persoonlijk wil schrijven. Verder dan dat moet je volhouden en voortzetten en nooit opgeven. Blijf dat boek versturen. Neem een literair agent. Neem iemand in de hand die net zoals jij even enthousiast is van je werk. En dan gewoon blijven gaan! De ene citaat dat me weerhield van op te geven was van Disraeli: “ Succes is geheel afhankelijk van standvastigheid van het doel”. (Was een Britse politicus, romanschrijver en essayist)

Je verhalen spelen zich voornamelijk in de VS af. Wat is de reden daarvan? 
Ik denk dat ik ben opgegroeid met de Amerikaanse cultuur overal om me heen. Ik ben opgegroeid met het kijken naar Starsky en Hutch, Hawaii Five-O, Kojak en al dat soort dingen. Ik hield van de atmosfeer, de verscheidenheid van de cultuur, en ook het feit dat iedere staat geheel anders is dan de andere en er zijn er zo’n vijftig van. De politiek fascineert me. Amerika is een nieuw land in vergelijking met Engeland, en het lijkt me zo dat er meer kleur en leven in deze maatschappij is vastgeroest. Ik heb het nu vele malen bezocht en ik moet eerlijk zeggen dat het aanvoelt alsof ik mijn tweede thuis bezoek. En ik geloof dat als een niet-Amerikaan zijnde, er veel dingen zijn waar ik naar kan kijken – wat betreft de Amerikaanse cultuur- zoals een toeschouwer. De moeilijkheid met het schrijven over iets waarmee je vertrouwd bent is ook dat je de neiging hebt om te stoppen met het opmerken van bepaalde dingen. Je neemt dingen aan als vanzelfsprekend. Het rare en interessante van dingen, van de mensen en het gebied, houden op. Als een buitenstaander verlies je nooit het vermogen om dingen te zien alsof het de eerste keer betreft en dat is voor mij zeer belangrijk. Schrijvers krijgen weleens geadviseerd om te schrijven over de dingen waarmee ze vertrouwd zijn. Ik denk niet dat dit verkeerd is maar ik denk dat het zo wel heel beperkt wordt. Ik geloof dat je ook moet schrijven over de dingen die je fascineren. Ik denk dat je op die manier een kans hebt om je passie en enthousiasme voor het onderwerp door te laten komen in je proza. Ik geloof ook dat je jezelf moet uitdagen met elk nieuw boek. Ga van start met verschillende en gevarieerde onderwerpen. Sta jezelf niet toe om in de val te lopen van het schrijven in formules. Iemand zei ooit eens tegen mij dat er twee types van romans zijn. Er waren er die je gewoon las omdat er een soort mysterie gecreëerd was en je erachter moest komen wat er gebeurd was. De tweede soort van roman was er eentje die je las omdat het zonder meer voor de taal zelf was, de manier waarop de auteur de woorden, de sfeer en de beschrijving gebruikte. De echte grote boeken zijn degenen die beiden tot stand brengen. Ik denk dat elke auteur een succesvol boek wil schrijven. Ik denk niet dat elkeen – in hun hart van harten – schrijft omdat het een verstandige keuze is van beroep of om financiële winst. Ik hou er gewoon van om te schrijven, en alhoewel het onderwerp dat ik wil schrijven me naar de States voert, is het toch meer belangrijk voor mij om te schrijven over iets dat iemand emotioneel kan bewegen, misschien een verandering van een kijk op het leven en op hetzelfde moment ook om te proberen om het zo mooi mogelijk te schrijven. Ik wil ook over onderwerpen schrijven – ongeacht of het nu politieke samenzweringen, seriemoorden, rassen relaties, politieke moorden of FBI en CIA onderzoeken – gaat die alleen kunnen plaatsvinden in de USA. Het soort romans dat ik wil schrijven zouden niet passen in kleine groene schaduwrijke dorpjes waar je Hobbits kunt vinden!


Zou je in de VS willen / kunnen wonen?
Ik geloof niet dat ik er zou kunnen wonen, nee. Geweldig om te bezoeken natuurlijk en ik ga er zoveel mogelijk naar toe maar er zijn teveel dingen wat betreft ‘the American Way of Life’ waarmee ik het niet eens ben dat ik daar gelukkig zou kunnen zijn om daar een permanente basis te hebben. Ik bezit een Britse en Europese houding en mentaliteit over veel te veel dingen om de American Dream te tolereren… een droom die is uitgegroeid in een soort nachtmerrie om eerlijk te zijn!

Ter promotie voor je boeken reis je heel wat af. Doe je dan ook meteen ideeën op voor je verhalen?
Natuurlijk. Ideeën komen van het leven, wat je ook zou kunnen doen of waar je je bevindt. Ze komen uit kranten en tijdschriften, uit gesprekken, conversaties, debatten en discussies. Ik hoor dingen die mensen zeggen en die triggeren mijn gedachten. Ik denk dat ideeën voor romans juist ontstaan door om te gaan met anderen, door te luisteren en door vragen te stellen. Ik heb een leergierige geest en als er iets is dat ik niet goed begrijp dan wil ik er mij in vastbijten om er het fijne van te weten. Als kind wilde ik journalist worden, en de liefde voor fictie en non-fictie, voor het schrijven en om materiaal te lezen dat afkomstig is van het echte leven is me altijd bij gebleven.


Je hebt het doel gesteld om elke maand minimaal 40.000 woorden te schrijven. Heb je die deadline nodig voor jezelf? Als je dat niet zou doen, wat dan?
Ik heb ontdekt dat deze manier voor mij werkt. Ik werk gewoon de manier waarop ik werk. Elke auteur werkt op een andere manier, ik ben er zeker van. Ik heb zoveel dingen te doen en ik moet mezelf een discipline opleggen en in een schema en structuur werken als ik een boek aan het schrijven ben. Ik sluit mezelf op en doe mijn werk en die methode werkt het best voor mij.


Hoe omschrijf je je schrijfmethode?
Jarenlang heb ik met de hand geschreven, bijna drie miljoen woorden, maar nu gebruik ik de computer. Soms als ik van huis weg ben schrijf ik dingen op en dan zet ik ze over op de pc. Ik heb de neiging om een heel boek te schrijven, razend erdoor te ploegen en dan terug gaan van start to finish om alle obstakels, afwijkingen en fouten er uit te knippen bij het herschrijven. Het is een soort van organische manier, het is zoiets dat bepaalde karaktereigenschappen van zichzelf aannemen. Het is zoiets als enkele weken met een groep mensen te leven, en je ziet hen groeien, ziet dat ze controle over bepaalde elementen van het verhaal nemen, en als je dan klaar bent voelt het aan dat je iets verloren hebt. Capote heeft eens gezegd dat het beëindigen van een verhaal was als het nemen van een kind naar de tuin en het dan af te schieten. Misschien een beetje melodramatisch maar ik weet wat hij bedoelt! Wanneer een boek af is laat het een soort leegte in je en dan moet je meteen een ander beginnen!


Je werk is in meer dan twintig talen vertaald. Welke taal ontbreekt er nog op je verlanglijstje?
Daar heb ik nog nooit over nagedacht! Er zijn al zoveel belangrijke talen. Ik denk dat het belangrijkste is dat je hoopt dat die landen de boeken kopen en vertalen, dat de mensen het zullen blijven lezen. Het doen werken van een boek in een andere taal is een uitdagend iets als zowel het boek dat in de originele taal wordt geschreven. Het bestanddeel is zo belangrijk, de manier waarop het gemaakt is, dus soms werkt het en soms werkt het eenvoudig niet.

Wat is je beste boek volgens jou?
Onmogelijke vraag! Dat is zoiets als vragen aan een vader met tien kinderen van wie hij het meeste houdt! Ik werd eens gevraagd welk boek ik zou willen nalaten als een erfgoed als ik er maar eentje kon nemen. Dan denk ik dat het “Een stil geloof in engelen” zou zijn of “ Een volmaakte vendetta”. Echter, ik denk altijd dat het boek waar ik mee bezig ben het beste is, maar het echte antwoord is dat mijn beste boek nog niet geschreven is!

In Zoetermeer vertelde je niet echt fan te zijn van de Britse politiek. In het kort; wat met er nu anders in GB / Europa?
Ik denk dat we ons allemaal zo wel voelen, denk je niet? We willen dat politici en het bedrijfsleven en het bankwezen en de farmaceutische bedrijven en openbare diensten eerlijk en eerbaar zijn. We willen dat ze voor ons werken in tegenstelling dat ze alleen voor zichzelf werken. We willen dat ze stoppen met ons geld uit te geven aan oorlog en drugs en politieke propaganda. Als één enkel persoon zich zo zou gedragen in de manier waarop de meeste regeringen doen dan zouden we dat nooit accepteren of tolereren, en toch laten we hen zich zo gedragen elke dag opnieuw. Ik denk niet dat ik de enige ben in mijn minachting of wantrouwen van politici. En ik denk dat het hetzelfde is in elk land in de wereld.

Behalve schrijven ben je ook actief in de band “The Whiskey Poets”. Wat is jouw rol in het geheel?
Ik ben de zanger, gitarist en ik schrijf alle nummers met mijn schrijfmaatje, Martin Smith (van ELO)

Als schrijven je Yin is, is muziek dan je Yang?
Ik denk dat ze beide helften zijn van hetzelfde geheel. Ik denk dat ze beiden uitbreidingen zijn van dezelfde creatieve stimulering. Ze zijn heel verschillend in hun benadering, maar ze voldoen elk in een andere behoefte in mij om van niets iets te maken.

Voor degene die de band niet kent; wat voor soort muziek maken jullie? Schrijf je zelf ook lyrics? Zo ja, wat is het grootste verschil tussen boeken en lyrics schrijven?
De band, zoals je zegt, heet The Whiskey Poets. Ik schrijf alle teksten, en dan werk ik samen met mijn goede vriend, de bassist van ELO, en dan voegen we de muziek samen. We hebben ons omringd met een aantal grote muzikanten en we zijn juist klaar met ons eerste album. (genaamd, ironisch genoeg, ‘Low Country’, aangezien ik nu dit interview doe voor de Nederlandstalige lezers!) Het is een soort van blues, soort van countrymuziek, maar het is ons eigen ding. Ik denk dat ik boeken schrijf die niet helemaal zoals die van iemand anders zijn, en ik schrijf de muziek op dezelfde manier. Het schrijven van een lied is misschien zoals het schrijven van een hoofdstuk; het schrijven van een album is misschien zoiets als een boek schrijven, maar tegelijkertijd zijn ze niet hetzelfde. Je kunt een lied in de ochtend schrijven, s ’middags repeteren en het s ’avonds spelen in een club. De reactie van het publiek is er onmiddellijk. Een boek is erg traag. Het duurt misschien drie tot vier maanden om te schrijven, en dan duurt het een jaar eer het verschijnt in de boekwinkels. Het is een heel verschillende energie en een heel andere dynamiek.


Een gewetensvraag. Je moet kiezen tussen schrijven en muziek, wat wordt het dan?
In de eerste plaats zal ik altijd een schrijver zijn, maar ik kan beide doen en dus doe ik beide! Als ik echt een keuze zou moeten maken dan zou ik schrijven.


Hoe ervaar je zelf het contact met je lezers? Je bent erg benaderbaar, je herkent iedereen en je onthoudt alles. Is dat wie je bent of is dat een rol?
Nee, dat is wie ik ben. Ik speel geen rol. Ik heb mensen graag en ik hou van mensen. Ik houd ervan om met mensen te praten, mensen te ontmoeten, het reizen en het verwerven van nieuwe ervaringen. Ik vind het ook leuk om dingen te doen voor de eerste keer. Ik hou van het ontdekken van nieuwe interesses en het vaststellen wat andere mensen ook interesseert. Ik ben de man die altijd voor in een taxi stap zodat ik tegen de chauffeur kan babbelen.

Waar zou je het liefst een huis bouwen? Wie en wat neem je absoluut mee?
Ik zou verschillende huizen bouwen. Austin in Texas, Nashville in Tennessee, Parijs, Montpellier, Amsterdam; misschien ook ergens in Engeland. Ik heb vele vele landen bezocht, mogelijk wel zestig of zeventig verschillende steden over de hele wereld en ik was daar onlangs over aan het nadenken. Welke steden springen er echt uit? In welke ben ik aangekomen en had ik het gevoel dat ik daar zou kunnen wonen, dat daar iets speciaals aan is? Ik ben tot de conclusie gekomen dat alle speciale steden een groot literair of muzikaal erfgoed hebben. Je kon het voelen. Er was iets anders en uniek aan. De stad had een karakter zo sterk en zo gedefinieerd als een stem. Wie zou ik meenemen? Mijn vrouw, mijn zoon, de kat, mijn gitaren, mijn laptop, mijn boeken en mijn elpees.


Hoe omschrijven familie en vrienden je?
Altijd bedrijvig! Soort van intense maar niet manische manier. Mijn vrouw zegt dat ik grappig ben en charmant, maar ze wil waarschijnlijk weer meer schoenen! Ik ben altijd bezig, altijd iets creëren. In de zomer, net nadat ik met het boek klaar was, heb ik de nummers voltooid voor het album en toen had ik nog wat vrije tijd en ben ik begonnen met meubelen te bouwen. Ik heb boekenkasten, cd kastjes, een schoenenrek voor mijn vrouw, een gitaar krukje gemaakt en ik had nog nooit zoiets eerder gedaan. Ik wilde een aantal meubels maken, ik kon niet echt vinden wat ik zou willen maken dus heb ik dit allemaal gemaakt. Ik heb nooit mijn grootvader ontmoet van moederszijde omdat hij al gestorven was voor ik was geboren maar hij was een timmerman. Misschien heb ik houtbewerking genen!


Waar mogen we je voor wakker maken ’s nachts?
Het gevoel dat ik tijd aan het verspillen ben. Het gevoel dat ik niet hard genoeg werk. Het gevoel dat ik meer zou kunnen doen.


Hoe was de koffie? (Ellory kreeg als geintje een pak koffie kado van DPB)
De koffie was goed. Ik ben een grote fan van koffie!


Lezersvragen


Ik ben bezig om in gesprek te komen met een literair agent in Engeland. Mijn vraag aan R.J. Ellory: Kunt u mij daarin adviseren? En hoe bent U internationaal doorgebroken? En hebt U nog tips voor wat betreft het promoten van een boek in dit digitale tijdperk? Ben erg benieuwd hoe hij e.e.a. aankijkt.
Ik ben een beetje verbijsterd door het digitale tijdperk; Het internet is als een onweersbui en iedereen schreeuwt op hetzelfde moment om gehoord te worden. Ik heb drie Facebook pagina’s, twee Twitter accounts, een website, een blog, en ik stuur de hele tijd berichten. Echter, het meeste deel van de tijd voelt het aan alsof niemand je kan horen! Als voor het verkrijgen van een agent, kan ik alleen maar mijn advies geven van mijn eigen ervaring. Je moet naar veel van hen schrijven. Al hun namen en adressen staan in een jaarboek dat ‘The Writers and Artists’noemt. Dit boek wordt jaarlijks gepubliceerd in de UK en er staan vele tientallen literaire agenten in vermeld. Zoek die agenten die het soort materiaal vertegenwoordigen dat je schrijft en contacteer hen. Er is geen kortere weg. Het is een baan op zichzelf. Ik ben internationaal doorgebroken als gevolg van het hebben van een in Londen gevestigde uitgeverij met een overzeese divisie. Ze werken namens U bij het benaderen van buitenlandse uitgeverijen. Dat is een van de vele dingen die je niet kunt krijgen als je voor jezelf publiceert.

Komt er ook nog een boek die in Engeland afspeelt of blijft U de USA trouw?
Ik heb geen plannen om iets te schrijven dat zich in Engeland afspeelt.

Ik ken uw boeken nog niet. Wat is de reden dat ik ze moet gaan lezen?
Ik denk dat ik menselijke drama’s schrijf. Ik denk dat ik fictieve personages creëer die gemakkelijk echte mensen kunnen zijn. Ik ben altijd al meer geïnteresseerd geweest in de psychologie van de mens dan in iets anders. Emoties, houdingen, standpunten, waar de mensen vandaan komen, de gevolgen van hun acties. Dit is zeer interessant voor mij. Ook menselijke emoties. Ik denk dat criminaliteit niet alleen in staat is om een sociale nabeschouwing te versterken maar ook om – als je iemand in een moeilijke of ongewone situatie plaatst – je ook het hele gamma van menselijke emoties kunt portretteren. Mijn ideeën komen zo uit het leven, van het praten met mensen, uit ontmoetingen, van het luisteren naar hun gedachten en opvattingen over dingen. Ik denk dat het idee van het ‘schuldige’ personage is dat ze terugkijken op hun leven, en de gevolgen van hun daden zijn een natuurlijk gegeven, iets dat we allemaal doen. Ik voel dat het een geweldige manier is om een verhaal te vertellen vanuit het emotionele en mentale oogpunt. Dus hoe zou ik mijn boeken omschrijven? Het zijn drama’s over het leven, ove

Eerder verschenen op Perfecte Buren.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.