Al ruim voor de verschijningsdatum mocht Patrice het indringende verhaal van Sander Verheijen lezen. Indringend en anders, een boek over een gezin, tegenslagen en overwinningen. Sander is namelijk vader van een bijzondere tweeling, Willem en Maurits, die op de dag van de boekpresentatie ook hun vijfde verjaardag viert. Vanwege dat heuglijk feit én de release van zijn boek ging Patrice met hem in gesprek. Lees snel verder.
De opvallende cover, vertel daar eens iets over?
Ja, dat was wel een dingetje. Ik heb als grafisch ontwerper al heel veel covers gemaakt, toch heb ik even getwijfeld of ik wel zelf de cover van mijn eigen boek moest ontwerpen. Maar toen ik zag wat de illustrator (Edo Draaijer, red.) had gemaakt op basis van een paar potloodstrepen van mij, wist ik precies wat het moest zijn.
Je schrijft al langer blogs over je leven, de jongens maar ook over jullie honden Gant en Gillmore. Waren de blogs niet toereikend voor je gevoel? Wanneer en vooral waarom heb je besloten om een boek te schrijven over je gezin?
Die blogs schreef ik voor vrienden en bekenden. Dat was op dat moment een hele stap. Al vrij snel na mijn eerste paar blogjes werd ik door een uitgever gevraagd. Niet veel later door nog een. Het leek me niets dat ‘moeten schrijven’. En toen kwam mijn goede vriendin Heleen, de uitgever van HarperCollins, begin dit jaar en zij overtuigde me dat ik het echt moest doen. Met de belofte dat we dit project ook echt samen zouden doen. Het schrijven is iets heel persoonlijks, dat moet je zelf doen, maar een boek maken – een goed boek – dat is teamwork. Zo zie ik dat tenminste. Dan heb je een goede redacteur nodig (ik had er twee) en een goede bureauredacteur. Ik heb een fantastisch team gehad.
Nóg persoonlijker schrijven dan dit kan haast niet. Wat is je grootste motivatie geweest om in de pen te klimmen? Was het een moeilijk en emotioneel proces of had het juist een ‘therapeutische werking’? Kun je daar iets over vertellen?
Het klinkt stom, maar de grootste motivatie om het boek ook werkelijk te gaan schrijven was het contract met HarperCollins. Ineens werd het meer dan ‘mijn verhaal’ maar ‘mijn verhaal voor anderen’. Volslagen onbekenden gaan het lezen en er iets of niets van vinden. Op dat moment voelde ik me meer de schrijver dan de hoofdpersoon. En toen kwam de onderschatting om de hoek zetten. Ik dacht ik schrijf dat wel eventjes, maar ongestoord kunnen schrijven was al een unicum en door het samen met Jip, mijn vrouw, ophalen van herinneringen werden we ook opnieuw geconfronteerd met onze situatie. Ik denk dat er ongewild en voor mij volkomen onverwacht een heel stuk verwerking bij is komen kijken. Dat maakt de weg naar het boek dat deze week in de winkel ligt nog bijzonderder.
Je steekt frustraties niet onder stoelen of banken, je maakt complimenten waar je ze nodig acht, je hebt jezelf een behoorlijke spiegel voorgehouden maar je ontziet anderen ook niet. Wat verwacht je op dat vlak aan reacties?
Oh, geen idee. Ik denk dat ik niemand echt kwets in het boek. Ik heb het verhaal verteld zoals ik het beleefd heb. Ik spaar mezelf ook niet en heb een eerlijk boek geprobeerd te schrijven. Vanuit mijn beleving. Mijn vrouw Jip las het boek toen het bijna klaar was. Ze vond het mooi en ontroerend, maar wel vooral mijn verhaal. Zij heeft sommige dingen écht anders beleefd en dat is ook niet meer dan logisch. Dat mannen anders tegen dingen aankijken dan vrouwen kan voor niemand een verrassing zijn.
Mijn persoonlijke ervaring is dat mensen niet weten hoe ze moeten omgaan met kinderen die ‘anders’ zijn. Daar hebben jullie vast ook wel ervaring mee. Maar lang niet alles is om te janken, vertel eens het meest gedenkwaardige moment dat jullie hebben meegemaakt waar jullie uiteindelijk toch om hebben moeten lachen? Het stuk over mangosap bijvoorbeeld?
Er zitten heel veel momenten in het boek die je op verschillende manieren kunt benaderen. Relativeren en lachen om moeilijke momenten is een vorm van overleven. Iets dat heel verdrietig is, kan op hetzelfde moment ook heel grappig zijn. Nou ja, meestal niet op hetzélfde moment. Dat zou wel heel ongemakkelijk zijn. Het mangosap-verhaal is daar inderdaad een goed voorbeeld van. Als je weet dat je zoon helemaal niets drinkt behalve één bepaald – vrij exotisch – mangosapmerk en dat wordt dan nergens meer geleverd, dan kun je je onze paniek voorstellen. Als je dan vervolgens met veel pijn en moeite datzelfde mangosap kunt importeren uit Duitsland, dan snap je ook onze opluchting en het enorme ‘missie geslaagd’-gevoel. Maar op het moment dat je schuur letterlijk tot aan het dak gevuld is met flessen mangosap en je zoon dat sap niet wil drinken, dan begrijp je misschien dat teleurstelling en humor niet anders dan met elkaar in aanraking komen. Wij laten graag waar het kan de humor winnen.
Jullie jongens zijn bijna vijf jaar nu. In het boek is goed te lezen hoe jullie stapsgewijs door het leven gaan. Wat is de grootste overwinning tot nu toe voor jullie als gezin? Welke grote uitdaging ligt er nu op jullie pad?
De grootste overwinning zijn wij met elkaar. We cheffen het. Elke dag weer. De grootste uitdaging is om onze kinderen zo ver mogelijk te laten komen. Daar zullen we altijd alles voor opzij zetten.
Al jaren ben je actief in de boekenwereld, je weet als geen ander hoe deze wereld in elkaar zit. Nu sta je aan de andere kant, voor- of juist nadeel? Hoe ervaar je het nu als auteur op deze manier in het middelpunt van de belangstelling te staan?
Het is vooral een beetje wennen. Ongemakkelijk is het ook een beetje. Toen ik deze zomer bij Tijd voor MAX radio zat om boeken te tippen voor de vakantie, ging het gesprek ineens over mij. Van de lijsten met leestips die we hadden voorbereid bleef weinig over. Het ging over mij en over mijn boek, en dat was er nog niet eens. Die interesse was heel fijn, begrijp me niet verkeerd, maar het
voelde toch een beetje gek. Op Hebban komt mijn boek deze dagen ook veel bovendrijven. Dat is prettig, maar het voelt direct ook een beetje ongepast. De uitgeverij betaalt keurig voor de extra aandacht op de site, precies zoals alle andere uitgevers dat doen. Dat is de enige manier waarop het kan werken. Het voelt niet minder ongemakkelijk, maar ik kan wel met droge ogen tegen iedereen zeggen dat het een ‘gewone commerciële afspraak’ is.
Dit boek is volgens jouw nawoord dat je schreef net zo goed ook door Jip geschreven. Wat vindt zij van al deze aandacht voor haar gezin?
Jip staat vierkant achter het boek. Ik had het niet geschreven als zij het niet wilde. Toen ze het las, vond ze het wel confronterend en heel persoonlijk. En dat is het natuurlijk ook. Verder hebben we duidelijke afspraken gemaakt wat we wel en niet doen voor de promotie ervan. Onze kinderen, bijvoorbeeld, zal je nergens terugzien. Daar zijn we altijd al behoorlijk voorzichtig mee geweest. We vinden het al erg genoeg dat ze ongewild hoofdpersonages in het boek zijn geworden.
Tot slot: Nu is je boek er, het ligt in de winkel sinds een paar dagen. Het is klaar. Hoe is het om je gevoelens en ervaringen terug te zien op papier, heb je het nog gelezen? Hoe voelt dat en wat hoop je met je verhaal te bereiken? En vooral wie?
Ik heb het boek voor het eerst van voor tot achter gelezen toen ik het eerste vooruitleesexemplaar in handen kreeg. Dus echt als boek. Ik vond het fijn om terug te lezen en vooral prettig dat ik mezelf geen zeurkous vind. Dat was mijn grootste angst. Ik wilde het niet te zwaar maken en nu ik de eerste reacties op het boek heb gelezen, durf ik zelfs te geloven dat ik daar aardig in geslaagd ben.
Ik hoop dat lezers er iets positiefs uithalen. Dat ze misschien minder snel (voor)oordelen op wat ze zien. Ik schreef daar een blog over voor de BOSK (link: https://www.bosk.nl/bosk/actueel/bosk-blog/vooroordelen/ Het boek zelf sluit ik af met een brief aan mijn zoons. Dit is een fragment daaruit en een mooi antwoord op je vraag:
Een boek over jullie prille leventjes en het geploeter van papa en mama, wie zat daar nu op te wachten? Het is waarschijnlijk de eerste vraag die in je opkomt nu je weet van het bestaan van dit boek. Het is een vraag die je vader had kunnen stellen en mogelijk ook gesteld heeft. Ik hoop dat we jullie nu kunnen vertellen dat we met ons verhaal heel veel andere mensen hebben geholpen. Nu ik dit schrijf, weet ik dat nog niet, maar al is er maar één iemand die er een strohalm uit heeft getrokken, dan is onze missie geslaagd.
Meer weten over ‘Ik kan er nét niet bij’ kan via deze Facebookpagina. Over CP kun je bij BOSK informatie vinden via deze LINK. Op autisme.nl kun je meer lezen over klassiek autisme. De recensie van Patrice vind je HIER.
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
